Xosé Trapero Pardo

Xosé Trapero Pardo

Biografía
Nacemento	29 de setembro de 1900 Castro de Ribeiras de Lea, España
Morte	10 de outubro de 1995 (95 anos) Lugo, España
Actividade
Ocupación	xornalista
Membro de	Real Academia Galega (académico de número) (1971–1995) Real Academia Galega (membro correspondente) (1942–1971)
Xénero artístico	narrativa, poesía, teatro e ensaio
Premios
(1994)  Medalla Castelao

Xosé Trapero Pardo, nado en Castro de Ribeiras de Lea (Ribeiras de Lea, Castro de Rei) o 29 de setembro de 1900 e finado en Lugo o 10 de outubro de 1995, foi un escritor e xornalista galego.

Traxectoria

Cursou a carreira eclesiástica no Seminario de Mondoñedo, pero non chegou a exercer. Como xornalista, dirixiu ou traballou nos semanarios Acción Social, Justicia, Renovación, Vallibria (fundado por el en Mondoñedo), Lucus e Heraldo de Vivero. Tamén dirixiu o boletín do Concello de Lugo e os xornais La Voz de la Verdad e El Progreso de Lugo, sendo este último onde se xubilou en 1972.

Foi cronista oficial de Lugo, director do Museo Provincial de Lugo, membro correspondente da Real Academia de Belas Artes de San Fernando e numerario da Real Academia Galega, onde ingresou o 5 de xuño de 1971, apadriñado por Álvaro Cunqueiro. co discurso Noriega entre os poetas do seu tempo, dedicado ao seu finado amigo Antonio Noriega Varela. O instituto da súa localidade natal, Castro de Ribeiras de Lea, leva o seu nome.

Obra

Ademais de numerosos artigos en todos os periódicos nos que traballou, Trapero Pardo tirou do prelo estas obras:

Obra en galego

Teatro

• A ponte do Porco. Lexenda tráxica (1931).

Poesía

• Lóstregos e moxenas (1926), poemario no que por primeira vez escribe en galego.

Libreto de zarzuela

• Non chores, Sabeliña (1943), zarzuela galega á que lle puxo música Gustavo Freire e que foi o primeiro texto publicado en galego na comunidade despois da guerra civil.

Artigos xornalísticos

• ...E Pelúdez dixo (1984), recompilación de varios artigos do personaxe Pelúdez publicados en El Progreso.

Edicións

• Manoel Leiras Pulpeiro: vida e obra (1983, Real Academia Galega).

Obra en castelán

Ensaio

• El Mariscal Don Pedro Pardo de Cela. Leyenda acerca de su prisión y muerte (1925).
• Cien años de vida local (1978).
• Lugo y poblaciones próximas. Itinerarios turísticos (1978).
• Pintura mural de Galicia (1978).
• Lugo: Antiguas fortalezas (1980).

Narrativa

• La venganza de Salgado (1931).

Pelúdez

Escultura en Lugo de Pelúdez e familia

Trapero Pardo continuou redactando as historias de Pelúdez, que fora creado por Antonio de Cora Sabater. Pelúdez é un personaxe, creado nas páxinas do xornal El Progreso, que cada ano vén da aldea a Lugo para participar nas festas do patrón, San Froilán, que se celebran do 4 ao 12 de outubro. Durante eses días, reflexiona sobre o que ocorre nas festas e tamén sobre outros temas de actualidade. Baixo o pseudónimo Trapacero, Trapero Pardo ocupouse de recrear a Pelúdez dende 1939 ata despois da súa xubilación, dándolle unha retranca e un humor chairego que o fixeron moi popular. Coa súa escrita, logrou que Pelúdez, nado nas páxinas dun xornal, se convertera en todo un símbolo popular das festas maiores de Lugo, que mesmo ten unha estatua a carón da muralla romana.

A morte de Trapero produciuse precisamente en plenas festas de San Froilán, feito polo que o xornal e quen tomou o relevo do personaxe, Xosé de Cora, adicáronlle unha serie de artigos recompilados posteriormente no libriño "Pelúdez despide a Trapacero" (1995).

Véxase tamén

Bibliografía

• Blanco Castro, M.; et al. (2003). "Trapero Pardo, José". Gran Enciclopedia Galega Silverio Cañada. Grupo El Progreso. 
• Rodríguez Rivas, A. M. (2001). Xosé Trapero Pardo. A crónica dun século. Fundación Caixa Galicia. 

Ligazóns externas

• Artigo de Ana María Rodríguez Rivas sobre o papel de estereotipos como o de Pelúdez