Rongo
| Rongo | ||
| Soort god | Polinesies | |
| God van | verwerkte kos | |
| Simbool | kūmara (patat), taro | |
| Ouers | Rangi en Papa | |
| Sibbes | Tu Tane Tangaroa Tawhirimatea | |
Rongo was ’n belangrike god in die Maori-mitologie – hy was die god van verwerkte kos, veral die kūmara (patat), ’n belangrike gewas. Ander kossoorte wat tradisioneel deur die Maori verbou is, is taro, jamswortel en kalbasse. Vanweë hul tropiese oorsprong was die meeste van dié plante moeilik om te groei behalwe in die verre noorde van Nieu-Seeland, vandaar Rongo se belangrikheid.
Die mite
[wysig | wysig bron]Rongo het saam met sy broers Tu, Tane, Tangaroa en Haumia-tiketike sy oerouers, Rangi en Papa, geskei om lig en ruimte in die wêreld toe te laat. Tawhirimatea, die toekomstige god van storms en winde, het nie saamgestem met sy broers se plan nie en hulle daarna met geweld aangeval. Rongo en Haumia, die god van onverwerkte kos, het skuiling gesoek in die liggaam van Papa, die aardmoeder, wat hulle weggesteek het totdat Tawhirimatea se woede bedaar het (Grey 1956:7, Tregear 1891:424,Orbell 1998:121).
Kūmara
[wysig | wysig bron]
In Maori beteken rongo "vrede". Rongo word gewoonlik uitgebeeld as die skepper van kūmara, ’n plant wat met vrede verbind word (waarskynlik omdat dit hoofsaaklik in vredestyd verbou is). Soms is Rongo die seun van Tane en die voorvader van die kūmara, maar ’n man met die naam Rongo-māui reis na die ster Whānui en bring die kūmara van daar af terug na die aarde.[1]
Cookeilande
[wysig | wysig bron]In die Cookeilande se mitologie was Rongo die god van landbou en ’n seun van Vatea (die lugvader) en Papa (die aardmoeder). Sy tweelingbroer was Tangaroa, die god van die see. Rongo was die hoofgod op die eiland Mangaia.
In die legendes van Mangaia lig die drie seuns van Rongo die eiland uit die dieptes van die see en word hulle die eerste setlaars en die voorouers van die Nga Ariki-stam. Die tradisionele naam van die eiland was A'u A'u, wat letterlike "met terrasse" beteken. Dit is kort vir A'u A'u Nui o Rongo ki te Ao Marama ("Groot land met terrasse van Rongo in die land van daglig").[2]
In die gemeenskap van Mangaia het die rituele stelsel om die hoofman, Te Mangaia, te word die aanbidding van Rongo beklemtoon. Die aanstelling van ’n nuwe Te Mangaia ná ’n oorlog het ’n menslike offerande aan die god Rongo by sy hooftempel, Orongo, vereis. Rongo was beide die god van oorlog en van taro (besproeiing); sy gereelde vredestydofferandes was pakkies gekookte taro. Die ideologiese verband tussen Rongo, oorlog, taro en menslike offerandes was ingewikkeld: Rongo het sukses in oorlog en die vrugbaarheid van die grond verseker, maar dit het voortdurende offerandes van menslike liggame en taro in ’n eindelose sirkel vereis.[3]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ "Origin of Theft", Royal Society of New Zealand, 1899
- ↑ "History of Mangaia". Lonely Planet. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Mei 2018. Besoek op 8 Februarie 2014.
- ↑ Natural Experiments of History. Harvard University Press. 2010. p. 28-29. ISBN 0674035577.
{{cite book}}: Onbekende parameter|editors=geïgnoreer (hulp)
Bronne
[wysig | wysig bron]- G. Grey, Polynesian Mythology, Geïllustreerde weergawe, herdruk in 1976. (Whitcombe and Tombs: Christchurch), 1956.
- M. Orbell, The Concise Encyclopedia of Māori Myth and Legend (Canterbury University Press: Christchurch), 1998.
- E.R. Tregear, Maori-Polynesian Comparative Dictionary (Lyon and Blair: Lambton Quay), 1891.
- Patrick V. Kirch, "Natural Experiments of History", geredigeer deur Jared Diamond en James A. Robinson, hoofstuk 1: "Controlled Comparison and Polynesian Cultural Evolution" deur Patrick V. Kirch, ble. 28 & 29, (The Belknap Press of Harvard University Press Cambridge, Massachusetts & Londen, Engeland), 2010.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
