AP-9

AP-9; Autoestrada do Atlántico
Tipoloxía	Autoestrada de peaxe
Rede	Rede de estradas do Estado
Ruta europea	E01
Dimensións
Lonxitude	219,6 km
Formato	2 ou 3 carrís por sentido
Localización
Inicio	Ferrol
Fin	Fronteira con Portugal
Circulación
Velocidade máxima	120 km/h
	Concellos que atravesa Ferrol (AP-9F) ; Narón ; Neda ; Fene ; Cabanas ; Pontedeume ; Miño ; Paderne ; Bergondo ; A Coruña (AP-9) ; Culleredo ; Oleiros ; Cambre ; Abegondo ; Betanzos ; Mesía ; Ordes ; Oroso ; Santiago de Compostela ; Ames ; Teo ; Padrón ; Pontecesures ; Valga ; Caldas de Reis ; Barro ; Poio ; Pontevedra ; Vilaboa ; Moaña ; Redondela ; Vigo ; O Porriño ; Tui ;

A autoestrada do Atlántico ou AP-9 é unha autoestrada situada no oeste de Galicia. Comunica a cidade de Ferrol coa fronteira con Portugal, cruzando o oeste de Galiza de norte a sur, atravesando as provincias da Coruña e Pontevedra. No extremo sur da autoestrada, ao chegar a Portugal, convértese na A-3, con destino á capital portuguesa, Lisboa pasando polo Porto.

Comunica grandes cidades e vilas coma Ferrol, Narón, Neda, Fene, Pontedeume, Miño, Betanzos, A Coruña, Ordes, Santiago de Compostela, Padrón, Pontevedra, Vigo, O Porriño ou Tui.

Historia

En 1973 o Estado concedeu a construción da autoestrada a Autopistas del Atlántico, C.E.S.A., hoxe pertencente a Sacyr Vallehermoso. A autoestrada supuxo un investimento duns 1428 millóns de euros. O 18 de agosto de 1973 o goberno franquista concedeu a autoestrada a un grupo de bancos.^[1] O 16 de outubro de 1973, constituíuse a sociedade Audasa. Axiña xurdiu oposición social ao proxecto^[2].

O 17 de decembro comezou a construción da ponte de Rande. As seguintes obras en comezar foron as do acceso a Vigo o 1 de xullo de 1975, as do tramo "Ponte de Rande - Pontevedra Sur" 2 meses despois, e "A Coruña - Santiago Norte" un ano despois. Estes tramos foron inaugurados entre 1979 e 1984.

En 1988 inaugurouse o tramo "Santiago Norte - Santiago Sur". En 1989 comezaron as obras da ponte da Ría sobre a ría de Pontevedra. En 1990 inauguráronse os tramos "Santiago Sur - Padrón".^[3] Ao ano seguinte abriuse ao público o tramo "Padrón - Caldas de Reis", e en 1992 "Pontevedra Norte - Pontevedra Sur" e "Caldas de Reis - Pontevedra".

Entre 1993 e 1997 comezaron as obras entre "Guísamo - Miño"; "Rande - Puxeiros" e "Miño - Fene".De 1997 a 2000, inauguráronse tódalas obras anteriores xunto co tramo "Teis - Intercambiador de Rebullón". No ano 2000 prolongouse a Autoestrada do Atlántico coa incorporación do tramo do "Acceso norte a Ferrol". Dende o 2001 até a actualidade, iniciáronse só as seguintes dúas obras: acceso norte a Ferrol por Fene, Neda e Narón; e o tramo "Intercambiador de Rebullón - Portugal".

A concesión da autoestrada foi ampliada en dúas ocasións, segundo Julio Costas Comesaña de xeito irregular.^[4] No 1994 o ministro Josep Borrell do PSOE prorrogou a concesión até o 18 de agosto do 2023. Igualmente no ano 2000, un antes das eleccións ao parlamento do Galicia, o goberno popular de Manuel Fraga ampliou a concesión da autoestrada até o 18 de agosto do 2048.^[5]

No ano 2003 o goberno de Jose María Aznar vendeu a empresa pública ENA, coa AP-9 como grande activo, a un consorcio liderado pola empresa madrileña Sacyr, con participación de Caixanova, Caixa Galicia e Caja de Ahorros de Huelva e Sevilla, por 1586 millóns de euros.^[6] Esta empresa pasou a controlar no 2005, a través do grupo Itínere, o 100% de Audasa, concesionaria da AP-9.^[7]

A propiedade de Audasa foi trocando de mans co tempo. En 2018 Globalvía mercou por 723 millóns de euros o 55,6% de Itinere.^[8] Globalvía pertence a fondos de pensións controlados por tres compañías: a canadense USS, a holandesa OPTrust e PGGM, do Reino Unido. En 2019 Liberbank vendeu por 77 millóns de euros o 5,67% a Corsair chegando a ter o 43,6% de Audasa.^[9]

Transferencia

En decembro de 2018 o congreso aprobou o traspaso da titularidade AP-9 a Galiza, unha transferencia solicitada coa unanimidade do parlamento galego.^[10] Dous anos despois, en xaneiro de 2020, como parte dos acordos para a investidura de Pedro Sánchez, o BNG pactou a axilización da transferencia e unha rebaixa para os usuarios recorrentes nas peaxes da autoestrada.^[11]

En febreiro de 2021, máis de dous anos despois de aceptalo por primeira vez, e cinco anos despois da primeira unanimidade ao respecto no Parlamento de Galicia, o pleno do Congreso dos Deputados volveu aceptar o inicio da tramitación da lei para o traspaso das competencias sobre a AP-9 ao Goberno galego.^[12]

Accionistas de Audasa
país	compañía	%	custe
	Globalvía	55,6 %	723 millóns
	Corsair Capital	43,6%

Datos

A Autoestrada do Atlántico conta con 444 pasos a través da autoestrada e 6 túneles, que en total suman 7 km ao longo de toda a autoestrada. Ademais ten 65 pontes e viadutos, entre eles a que no seu día foi a ponte atirantada con máis de dous carrís máis longa do mundo, a ponte de Rande, protagonista de diversos anuncios publicitarios. Mide 1.555 metros, e obtivo en 1979 o premio europeo á construción metálica máis destacada.

En 1996, cando contaba con 156,3 km de lonxitude, a empresa concesionaria ingresou 46 870 000 € en concepto de peaxes, cunha afluencia media de 13.852 vehículos diarios. No 2004, xa con 219,6 km, ingresáronse 118 290 000 €, cunha media de 22.565 vehículos diarios, 38,61 % máis ca 8 anos antes.

Tarifas

En 2024 a tarifa máxima (para cruzar de norte a sur, é dicir, dende Ferrol até Tui) era de:^[13]

Categoría	Vehículos
Lixeiros	Motocicletas con ou sen sidecar Turismos sen remolque Turismos con remolque sen roda xemelga en ningún eixe Furgóns e furgonetas de 2 eixes e 4 rodas Furgóns con remolque sen roda xemelga en ningún eixe Microbuses de dous eixes (4 rodas)
Pesados 1	Turismos de 2 eixes e 4 rodas con remolque de 1 eixe con roda xemelga Furgóns e furgonetas de 2 eixes e 4 rodas con remolque de 1 eixe con roda xemelga Camións de 2 eixes Autocares de 2 ou 3 eixes e autocares de 2 eixes con remolque de 1 eixe Camións de 3 eixes e camións de 2 eixes con remolque de 1 eixe
Pesados 2	Turismos de 2 eixes e 4 rodas con remolque de 2 eixes e polo menos 1 eixe con roda xemelga Camións e autocares con ou sen remolque cun total de 4 eixes ou máis Furgóns e furgonetas (de 2 eixes e 4 rodas con remolque de 2 ou máis eixes e polo menos 1 eixe con roda xemelga)

Peaxes do tramo Fene–A Coruña en 2024

Tipo de vehículo	Prezo
Lixeiros	5,60 €
Pesados 1	8,30 €
Pesados 2	10,80 €

Peaxes do tramo A Coruña–Santiago en 2024

Tipo de vehículo	Prezo
Lixeiros	7,95 €
Pesados 1	11,30 €
Pesados 2	13,95 €

Peaxes do tramo Santiago–Pontevedra en 2024

Tipo de vehículo	Prezo
Lixeiros	6,85 €
Pesados 1	9,15 €
Pesados 2	11,55 €

Peaxes do tramo Pontevedra–Vigo/Puxeiros en 2024

Tipo de vehículo	Prezo
Lixeiros	4,60 €
Pesados 1	5,95 €
Pesados 2	7,95 €

Peaxes do tramo Puxeiros–Tui en 2024

Tipo de vehículo	Prezo
Lixeiros	3,20 €
Pesados 1	4,20 €
Pesados 2	5,60 €

Tramos

Denominación	Tramo	Km
AP-9	Ferrol – Intercambiador	37,5
AP-9	A Coruña – Vigo	153,5
AP-9	Teis – Tui	28,6

Zonas libres de peaxe

Peaxe á entrada de Santiago de Compostela desde o sur.

Dende o fin da autoestrada en Ferrol ata a peaxe de Fene segue sendo AP-9 e actuando coma circunvalación de Ferrol, Narón, Neda e Fene.

Coma variante da SC-20 a AP-9 forma parte da circunvalación de Santiago de Compostela.

Dende a peaxe de Poio ata a saída cara a Ourense-N-554 segue sendo AP-9 formando parte da circunvalación de Pontevedra. En Vigo tamén pasa a ser AP-9, formando parte da circunvalación de Vigo só nas saídas cara a Vigo, A-55, A-52 e AG-57.

Saídas AP-9

Tramo AP-9F: "Guísamo - Ferrol"

Número de Saída	Nome de Saída	Estrada que enlaza
	Guísamo continúa en dirección A Coruña e Santiago de Compostela por AP-9	AP-9
0F	A Coruña Santiago de Compostela	AP-9
	Peaxe de Guísamo
2F	Guísamo	N-VI
3F	Bergondo - Sada	AC-161
	Ponte da ría de Betanzos (lonxitude 1.050m)
12F	Miño	AC-154
	Área de Servizo de Miño
	Túnel de Campolongo 540m
21F	Cabanas - Pontedeume	N-651 AC-564
	Túnel de Pedra de Couto 1000m.
25F (en sentido Ferrol)	Fene Sur
	Peaxe de Fene
27F	Fene Norte	N-651
	Túnel de Sartego 1048m.
31F	Narón - Neda	AC-115
34F	Freixeiro	AC-115
35F	Vilalba Ferrol	AG-64 FE-13
	Ferrol continúa por FE-15

Tramo AP-9: "A Coruña - Tui"

Número de Saída	Nome de Saída	Estrada que enlaza
	A Coruña continúa en dirección Coruña AC-11	AC-11
3	Avenida Alcalde Alfonso Molina Ponte da Pasaxe	AC-11 AC-12
6	Área de Servizo do Burgo
7	Cambre - Aeroporto de Alvedro	N-550
12 (en sentido Coruña)	Cambre - Mabegondo	AC-214 AC-221
15	Ferrol - Pontedeume	AP-9F
	Peaxe de Guísamo
16	Madrid - Lugo - Arteixo	A-6
	Área de Descanso de Piadela
	Área de Servizo de Ameixeira
41	Ordes	AC-524
55 (en sentido Portugal)	Sigüeiro - Aeroporto da Lavacolla
	Peaxe de Sigüeiro
	Área de Descanso de Marantes
67	Santiago de Compostela Lugo - Aeroporto da Lavacolla	SC-20 A-54
72A (en sentido Portugal)	Ourense A Estrada	AP-53 AG-56
72	Santiago de Compostela Ourense	SC-11 N-525
75	Santiago de Compostela - Milladoiro Noia	SC-20 AG-56
	Peaxe de Teo
	Área de Servizo de Compostela
93	Padrón Ribeira	N-550 AG-11
104 (en sentido Coruña)	Ribeira - Catoira Valga	PO-100 N-550
110	Caldas de Reis - Vilagarcía de Arousa	N-640
	Área de Servizo do Salnes
119	Sanxenxo - O Grove	AG-41
	Peaxe de Poio
129	Pontevedra	PO-531
132A	Pontevedra Ourense Vigo	PO-10 N-541 N-550
132B	Marín Pontevedra	PO-10 PO-12
	Área de Descanso de Bértola
137	Redondela - Vilaboa	N-550
	Peaxe de Figueirido
	Área de Servizo de San Simón
146	Moaña - Cangas	CG-4.1
148 (en sentido Coruña)	Redondela	N-552
151	Vigo - Chapela Teis	AP-9V N-552
	Túnel de Madroa 440m
	Túnel de Candeán 860m
157	Redondela - Aeroporto de Vigo	N-556
159	Vigo - Tui Madrid - Ourense	A-55 A-52
161	Vigo Nigrán - Baiona	VG-20 AG-57
166	Porriño Vigo - Tui Ourense	A-55 A-52
	Peaxe de Porriño
178	Tui Vigo - Portugal	A-55
	Tui continúa en dirección Portugal por A-55	A-55

Tramo AP-9V: "AP-9 - Vigo"

Número de Saída	Nome de Saída	Estrada que enlaza
	Continúa en dirección Coruña e Portugal por AP-9	AP-9
0V	A Coruña Portugal	AP-9
1V (en sentido Vigo)	Teis - Chapela	N-552
2V (en sentido Vigo)	Avenida Bos Aires - Aeroporto de Vigo
4V (en sentido Vigo)	Avenida García Barbón - Porto de Vigo
	Vigo

Uso do galego

Malia que o seu percorrido discorre completamente por Galiza, na autoestrada AP-9 moitos dos paneis informativos están en castelán, como os indicadores dos viadutos, das áreas de servizo, ou os carteis informativos das peaxes. En 2013 Audasa recibiu 54 denuncias da Garda Civil por rotular en galego os sinais da autoestrada. Estas sancións foron anuladas e o Ministerio de Fomento ordenou que se rotulasen as peaxes da autoestrada en galego, castelán e inglés^[14].