Jowisz
 |
Tyn artikel ńy bůł jeszcze sprawdzůny we poprawnośći zapisowańo Steuerowům uortografijům a gramatycznyj. Jeli zdo Ći śe, co je to fest do porzůndku narychtowany artikel, symńij tyn muster. Tyn artikel niy bōł jeszcze sprawdzōny we poprawności zapisowaniŏ Ślabikŏrzowym szrajbōnkym a gramatycznyj. Jeli zdŏ Ci sie, co je to fest do porzōndku narychtowany artikel, symnij tyn muster. |
 Zdjyńće Jowiša zuůnačůne bez sůnda Voyager 2 | |
|---|---|
| Uodkryće | |
| Uodkrywca | - |
| Data uodkryćo | Znůmy we starožytnośći |
| Parametry uorbity (J2000) | |
| Středńe uoddalyńe uod Suůńca | 778 412 020 km 5,203 36 j.a. |
| Uobwůd orbity | 4,774 T m 31,912 2 j.a. |
| Mimostřůd | 0,048 392 66 |
| Peryhelium | 740 742 600 km 4,951 558 43 j.a. |
| Aphelium | 816 081 455 km 5,455 167 59 j.a. |
| Rok gwjozdowy | 4 333,286 7 dni (11,8565 rokůw) |
| Synodyčny uokres uobjygu | 398,86 dńi |
| Gibkość uorbitalno | min. — 12,44 km/s śred. — 13,07 km/s maks. — 13,72 km/s |
| Inklinacyjo | 1,305° (6,09° do puaščyzny růwńika Suůńca) |
| kśynžyce | 63 |
| Charakterystyka fizyčno | |
| Šyřka růwńikowo | 142 984 km (11,209 Źymje) |
| Šyřka bjegunowo | 133 709 km (10,517 Źymje) |
| Klapńyńće | 0,064 87 |
| Plac | 62,1796×109 km2 (120,5 Źymje) |
| Uobjyntość | 142,55×1013 km3 (1321,3 Źymje) |
| Masa | 1,8987×1027 kg (317,8 Źymje) |
| Gynstość | 1,33 g/cm3 |
| grawitacyjny szwůng na růwńiku | 24,79 m/s2 (2,530 g)[1] |
| Gibkość ućečki | 59,54 km/s |
| Uokres zwyrtńyńćo | 9h 55min 30s |
| Gibkość uobrotu na růwńiku | 45 360 km/h (12,6 km/s) |
| Nachylyńe uośi planety |
3,12° |
| Deklinacyjo | 64,49° |
| Albedo | 0,52 |
| Temp. powjeřchńi* | |
| – minimalno | 110K (-163 °C) |
| – středńo | 152K (-121 °C) |
| – maksymalno | b.d |
| Skuod atmosfery | |
| Ciśńyńe atmosferyčne | 70 kPa |
| Wodůr | ~86% |
| Hel | ~14% |
| Metan | ~0,1% |
| Para wodno | ~0,1% |
| Amońak | ~0,02% |
| Etan | ~0,0002% |
| Fosforowodůr | ~0,0001% |
| Śarkowodůr | <0,0001% |
Jowiš to je pjůnto podug uodlyguośći uod suůńca planeta we Ukuodźe Suonečnym, je uůna nojwjynkšo ze wšyjskich. Mo mynga kśynžycůw (do śyrpńa 2008 znajůmych je jejich 63) a tyž systym ringůw. Tak samo kej Saturn, Urůn a Neptůn je to planeta gazowo. Jowiš je jydnům s pjyńću planet, kere idźe uobezdřeć gouymi ślypjůma, a štwortym podug jasnośći uobjektym na źymskim ńybje. Masa Jowiša to je 1,8987×1027 kg, a je to 317,8 x wjyncy kej masa Źymje a 2,5 x wjyncy kej wšyjskich inkšych planet do kupy. Uobjygo suůńce nauokouo bez 11,8565 roku, uobrůt nauokouo wuasnyj uośi trwo 9 godźin, 55 minut a 30 sekund. Uodlyguość uod suůńca uod 740 do 816 mln km. Šyřka 142984 km (růwńikowo) a 133709 km (bjegůnowo). Pod wzglyndym chymičnym skuodo śe guůwńy s wodoru a helu.
