Kineska pravoslavna crkva
Kineska pravoslavna crkva (kineski: 中华东正教会; pinyin: Zhōnghuá Dōngzhèngjiàohuì) je autonomna crkva pod jurisdikcijom Ruske pravoslavne crkve.
Nastala je 1956. godine kada je dobila autonomni status od Moskovske patrijaršije.
KPC je preživela veliki progon tokom kulturne revolucije šezdesetih godina u Kini i antireligiozne politike njene komunističke partije. U decembru 2004. godine u Pekingu se u svojoj 80-toj godini upokojio poslednji kineski pravoslavni sveštenik Aleksandar Du Lifu. On nije dočekao da dobije rešenje od vlade za otvaranje pravoslavne parohije u Pekingu, jer su vlasti tvrdile da za to nema dovoljno vernika (oko 300 ljudi).
U 21. veku pravoslavna crkva u Kini doživljava svoj preporod. Veliki broj kineskih studenata danas studiraju na različitim bogoslovskim institutima u Rusiji. Prema izveštaju sveštenika Dionisija Pozdnjajeva, koji je odgovoran za veze sa Kinom u OVCS Ruske pravoslavne crkve, u Kini živi oko 13.000 pravoslavnih. Postoje i parohije bez sveštenstva u Sinđangu i Unutrašnjoj Mongoliji, dok ruska pravoslavna crkva u Harbinu predstavlja lokalnu znamenitost. Moskovska patrijaršija želi zvanično priznavanje pravoslavne crkve, ali glavna prepreka za to je mali broj parohijana.
Kineska pravoslavna crkva je nastala, istovremeno sa proširenjem Ruske Imperije na Daleki Istok preko Sibira 1651. godine. Nešto ranije, 1644. godine, dinastiju Ming su sa prestola zbacili Manžurci, koji su doveli na presto dinastiju Ćing, koja je vladala do 1911. godine. Naselja ruskih kozaka u dolini reke Amur u Albazinu su bila napadnuta od strane kineske armije 1685. godine, što je rezultiralo padom Albazina, a zarobljenici su prebačeni u glavni grad Peking.
Deo albazinskih zarobljenika je imao čast da služi u jednom od najprivilegovanijih odreda odbrane na dvoru cara Hansi u Pekingu. Njihovo pravo na duhovno rukovođenje je bilo priznato, i zbog toga je u Peking poslan (protiv svoje volje) prvi pravoslavni sveštenik otac Maksim Leontjev. Imigrantima je dodeljen stari budistički hram u severoistočnom delu glavnog grada, i pastva ga je pretvorila u pravoslavnu kapelu posvećenu svetom Nikolaju Čudotvorcu, u čast čudotvorne ikone koju je otac Maksim doneo sa sobom.
Poslednjih 200 godina pre Bokserskog ustanka 1900. godine, broj pravoslavnih u Misiji se neznatno povećao, uglavnom zahvaljujući brakovima sa albazincima i njihovim potomcima. To je bio veliki kontrast u odnosu na aktivnu misionarsku delatnost katoličke i protestantske Misije.
Sveti Mitrofan je zajedno sa drugih dvesta kineskih i albazinskih mučenika dao svoj život za hrišćansku veru u vreme bokserskog ustanka, ili ihetuanskog pokreta, kako su ga nazivali Kinezi. Od tog vremena pa za narednih 200 godina, albazinci su se samo integrisali u lokalno stanovništvo, koje se spolja praktično nije nimalo razlikovalo od Kineza, iako su još uvek smatrali da je njihovo etničko poreklo rusko.
Broj pravoslavnog stanovništva u Kini se u 20. veku veoma povećao, uglavnom zahvaljujući doseljavanju. Arhimandrit Inokentije Figurovski, koji je 1902. godine postao prvi episkop Pekinga, je započeo prevod pravoslavnog katihizisa i liturgijskih tekstova na govorni kineski jezik guanhua. To vreme se smatra zlatnim dobom pravoslavlja u Kini kada je izgrađeno mnogo hramova.
Većina Rusa je napustila Kinu kada su 1949. godine na vlast došli komunisti. Neki su se vratili u Rusiju, a mnogi drugi su emigrirali u Australiju ili Severnu Ameriku. Poznati Svetitelj Jovan Maksimović, bivši arhiepiskop Šangajski, je bio jedan od poslednjih koji je napustio zemlju posle dolaska komunista, i na kraju se naselio u Kaliforniji.
U današnje vreme u Kini ima nekoliko stotina vernika albazinskog ili ruskog porekla, koji sebe smatraju pravoslavnima. Oni uglavnom žive u velikim gradovima, kao što su Peking, Šangaj i Harbin. Mnogi drugi su se naselili po zapadnim i severnim autonomnim regionima – Sinđangu i Unutrašnjoj Mongoliji.
