Finska pravoslavna crkva
Finska pravoslavna crkva
Suomen ortodoksinen kirkko | |
Nikoljski katedralni sabor u Kuopiju | |
| Osnovne informacije | |
|---|---|
| Autonomija | proglašena 11. februara 1921. potvrđena 1957. |
| Kanonsko priznanje | Kanonski priznata |
| Predstojatelj | Arhiepiskop karelski Lav |
| Sjedište | Kuopio |
| Rezidencija predstojatelja | Kuopio |
| Kanonska jurisdikcija | Finska |
| Kalendar | Novojulijanski kalendar |
| Broj | |
| Episkopa | 4 |
| Eparhija | 3 |
| Školskih ustanova | 1 |
| Manastira | 2 |
| Parohija | 24 |
| Vjernika | oko 60.000 |
| Zvanična stranica | www.ort.fi |
Finska pravoslavna crkva (fin. Suomen ortodoksinen kirkko) je autonomna crkva pod jurisdikcijom Carigradske patrijaršije.
Hrišćanstvo je stiglo u Finsku iz grada Novgoroda zajedno sa pravoslavnim trgovcima i monasima još na početku 12. vijeka. Ispočetka, centri pravoslavlja su bili mali manastiri. Na početku drugog milenijuma na jezeru Ladoga bio osnovan Valamski manastir, a krajem 14. vijeka i Konevecka obitelj. Pečenski manastir na obali Berencova mora je bio osnovan u 16. vijeku. Tokom sljedeća dva vijeka, manastiri su bili potpuno razoreni. Početkom 16. vijeka, zapadne karelske zemlje su se nalazile pod švedskom vlašću. Dio stanovništva je prebjegao u Srednju Rusiju, a drugi dio je ostao u Kareliji i bio preobraćen u luteranstvo. Poslije osvajanja Priladožja od strane Petra Velikog na početku 18. vijeka, otpočeo je novi period u istoriji pravoslavlja u Kareliji. Obnovljen je Valamski manastir i Konevecka obitelj na jezeru Ladoga, i krajem 19. vijeka bio je obnovljen i Trifono-Pečenski manastir na sjeveru. Približno te godine, osnovana je i Sveto-Trojicka ženska opština u Lintuli, koja je kasnije dobila status manastira.
Početkom 19. vijeka, nakon Rusko-švedskog rata, između Rusije i Švedske je bio zaključen dogovor kojim je podijeljena sfera uticaja na prostoru Finske. Bivši švedski posjedi u Finskoj su pripali Ruskoj Imperiji. Kao rezultat tih promjena, broj pravoslavnog stanovništva u Finskoj se uvećao za deset puta. U velike gradove doseljavali su se pravoslavni trgovci i činovništvo, a i razmještali su se garnizoni. Crkvenu upravu u Finskoj je vršio mitropolit sanktpeterburški. Godine 1892, bila je osnovana samostalna Eparhija Viborga i sve Finske. Pravoslavno stanovništvo Finske su bili Karelci, Rusi, Finci i Laponci.
Nakon Oktobarske revolucije (1917), Finska je dobila nezavisnost. U nezavisnoj Finskoj, Pravoslavna crkva je dobila status državne crkve zajedno sa Luteranskom. Godine 1921, patrijarh moskovski i sve Rusije Tihon je dao Finskoj pravoslavnoj crkvi status autonomne crkve. Imajući u vidu haos i poteškoće koje su vladale u državnom životu Sovjetske Rusije, pravoslavna crkvena uprava se je obratila Carigradskoj patrijaršiji s molbom da primi Finsku pravoslavnu crkvu pod omofor vaseljenskog patrijarha. U skladu s tomosom od 6. jula 1923, Finska pravoslavna crkva je dobila status autonomne crkve u rangu arhiepiskopije pod jurisdikcijom Carigradske patrijaršije.
Od tada, Crkva je bila naročito aktivna u Kareliji, gdje je bio najveći broj parohija. Nakon Drugog svjetskog rata, evakuisano stanovništvo iz Karelije je bilo raseljeno po cijeloj zemlji i zbog toga su osnivane nove parohije. Godina 1950-ih, osnovane su 2 eparhije, koje su teritorijalno obuhvatale cijelu zemlju. Za Centralnu Finsku je bila osnovana Karelska eparhija, a Južna Finska i Laponija su ulazile u sastav Helsinske eparhije. Godine 1979, otvoren je i vikarijat Joensu, čiji je episkop vršio arhipastirske dužnosti neposredno pri poglavaru Finske pravoslavne crkve. Te godine je bila osnovana i mitropolija i rukopoložen je mitropolit.
Finska pravoslavna crkva je autonomna crkva u sastavu Carigradske patrijaršije. Crkva ima oko 60.000 registrovanih parohijana. Na čelu Crkve se nalazi arhiepiskop karelski i sve Finske Lav.
Finska crkva obuhvata 3 eparhije: Karelsku, Helsinsku i Oulusku. Episkop Karelske eparhije je i arhiepiskop ove Crkve. Eparhijski arhijereji nose titulu mitropolita. Karelski arhiepiskop ima i svog vikarnog episkopa.
Crkva ukupno obuhvata 24 parohije i 2 manastira. Crkva koristi novojulijanski kalendar.
Najviši crkvenozakonodavni organi su Pomjesni i Arhijerejski sabor. Izvršna vlast, odgovorna za sprovođenje donesenih rješenja u život, pripada Crkvenoj upravi.
Pored Evangelističke luteranske finske crkve, Finska pravoslavna crkva je druga zvanična crkva.
