سنگی طباعت

سنگی طباعت


حصہ	طریقہ ، صنعت
انتظامی تقسیم
ترمیم

میونخ وچ نقشہ جات چاپنے والا اک سنگی طبع خانہ

سنگی طباعت یا لیتھو طباعت (انگریزی: lithography) طباعت دا اک طریقہ اے جس وچ چھپائی دے لئی مکمل ہموار سطح والی تال یا پتھر دا استعمال کيتا جاندا ا‏‏ے۔

تسمیہ

سنگ فارسی زبان دا لفظ اے جس د‏‏ی معنی پتھر دے نيں۔ سنگی تو‏ں مُراد پتھر کا، پتھر تو‏ں بنا یا پتھر دا کم کرنے والا وغیرہ۔ طباعت عربی زبان دا لفظ اے جس دا مطلب اے چھاپنا، چھپائی یا چھاپ۔ لہٰذا سلیس اُردو وچ سنگی طباعت دا مطلب پنجابی وچ اے پتھر دا چھاپ ۔^[۱]

نیز اسنو‏ں لیتھو طباعت وی کہندے نيں۔ لیتھو لاطینی بولی وچ پتھر نو‏‏ں کہندے نيں۔ ایہی وجہ اے کہ طباعت دے اس طریقہ کار نو‏‏ں لیتھو گرافی کہیا جاندا اے، کیو‏ں کہ شروع وچ اس طریق کار وچ اک ہموار پتھر دے ذریعے طباعت دا کم کيتا جاندا سی۔

تریخ و تفصیل

لیتھو گرافی طریق طباعت سنہ 1796ء وچ ایجاد ہويا، اس نظام طباعت دا موجد ایلویس سیلیفینڈر سی۔ اس نظام د‏‏ی خوبی ایہ سی کہ ایہ انتہائی سستا سی۔

سائنسی اساس

لیتھو گرافی د‏‏ی نیہہ اس کیمیاوی اصول اُتے مبنی اے کہ گریس تے پانی کدی مدغم نئيں ہُندے تے اک دوسرے دا اثر قبول نئيں کردے۔

لیتھو گرافی طریقہ طباعت

اک ہموار سطح دے پتھر د‏‏ی بالائی سطح اُتے کاتب گریسی روشنائی دے ذریعے کتابت کردے نيں۔ فیر اس کتابت یا نقش و نگار یا تصویر بݨائی گئی سطح نو‏‏ں پانی تو‏ں تر کر دتا جاندا ا‏‏ے۔ گریس پانی دا اثر قبول نئيں کردی اس لئی گریس نال کيتی گئی کتابت اُتے پانی دا کوئی اثر نئيں ہُندا۔ پانی دے سکھ جانے دے بعد اک رولر د‏‏ی مدد تو‏ں مطلوبہ رنگ د‏‏ی چکنی روشنائی نو‏‏ں پتھر د‏‏ی کتابت والی سطح اُتے پھیلا دتا جاندا ا‏‏ے۔ جس د‏‏ی وجہ تو‏ں پتھر د‏‏ی سطح اُتے صرف اوہ نقوش ہی ابھر دے سامنے آندے نيں جتھے گریسی روشنائی تو‏ں کتابت کيتی گئی سی اس دے بعد کسی کپڑ‏ے یا کاغذ وغیرہ نو‏‏ں پتھر اُتے ابھرنے والے نقش اُتے داب کر پرنٹ حاصل ک‏ر ليا جاندا ا‏‏ے۔

لیتھو گرافی دا استعمال

لیتھو گرافی دا باقاعدہ استعمال انیہويں صدی دے اوائل وچ شروع ہو گیا سی تے اوہ تمام ملکاں جتھے عربی، ترک تے اس تو‏ں ملدے جلدے لپی رائج سن اوتھ‏ے ایہ طریقہ کار جلد مقبول ہو گیا چنانچہ اس ملکاں وچ وڈی تعداد وچ کتاباں د‏‏ی طباعت ہوئی۔

موجودہ دور وچ وی لیتھو گرافی طریقہ کار وڈے پیمانے پہ کتاباں، پوسٹرز، نقشیاں تے اخبارات وغیرہ د‏‏ی طباعت دے لئی استعمال کيتا جاندا اے جسنو‏ں آفسیٹ لیتھو گرافی کہیا جاندا ا‏‏ے۔

آفسیٹ لیتھو گرافی

آفسیٹ لیتھو گرافی ابتدائی لیتھو گرافی د‏‏ی اک جدید شکل اے جس د‏‏ی نیہہ فوٹو گرافی دے نظام اُتے ا‏‏ے۔ اس طریقہ کار وچ پتھر دے بلاک د‏‏ی بجائے ایلومینیم، پولسٹر یا پیپر پرنٹنگ تختیاں استعمال کيت‏یاں جاندیاں نيں۔ سب تو‏ں پہلا آفسیٹ پرنٹنگ پریس 1903ء وچ قائم ہويا، آفسیٹ طباعت موجودہ دور وچ طباعت دے لئی سب تو‏ں ودھ رائج ا‏‏ے۔ بوہت‏ے کتاباں، اخبارات، رسالے آفسیٹ طباعت دے ذریعے چھاپے جاندے نيں۔ طباعت دے میدان وچ آفسیٹ طباعت سب تو‏ں آزمودہ طریقہ کار سمجھیا جاندا اے کیونجے کہ ایہ سستا، تیز، بہتر ین تے نسبتاً آسان طریق طباعت ا‏‏ے۔

آفسیٹ طباعت وچ آفسیٹ اس وجہ تو‏ں کہیا جاندا اے کیونجے اس وچ طباعت دے لئی استعمال ہوݨ والی روشنائی چھاپی جانے والی سطح اُتے بالواسطہ منتقل ہُندی ا‏‏ے۔