Przejdź do zawartości

Zygmunt Grodziński

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zygmunt Grodziński
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

24 kwietnia 1896
Limanowa

Data i miejsce śmierci

12 października 1982
Kraków

Profesor
Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Profesura

1946

Uczelnia

Uniwersytet Jagielloński

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 10-lecia Polski Ludowej
Odznaka Nagrody Państwowej

Zygmunt Grodziński (ur. 24 kwietnia 1896 w Limanowej, zm. 12 października 1982 w Krakowie) − polski zoolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, rektor (19561958).

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Antoniego, nauczyciela szkoły powszechnej, i Zofii z domu Berg. Miał brata i trzy siostry. Początkowo uczęszczał do gimnazjum w Nowym Targu, następnie do V Gimnazjum we Lwowie, gdzie 10 czerwca 1914 zdał maturę[1]. W czasie I wojny światowej, w 1915 został powołany do 36. Pułku Piechoty armii austriackiej. Po ukończeniu szkoły oficerskiej w Opawie walczył na froncie w Karpatach Wschodnich. Na początku czerwca 1916 trafił do niewoli rosyjskiej z której powrócił w 1918[1]. Jako porucznik WP uczestniczył w walkach o Śląsk Cieszyński (1919), a w latach 1919–1921 brał udział w wojnie polsko–bolszewickiej. W 1921 podjął studia z zakresu biologii na UJ. Związał się z Pracownią Anatomii Porównawczej kierowaną przez prof. Henryka Hoyera. W 1927 habilitował się na podstawie pracy O naczyniach krwionośnych śluzicy[1]. W 1935 został mianowany profesorem nadzwyczajnym i objął kierownictwo Katedry Anatomii Porównawczej.

6 listopada 1939 aresztowany podczas Sonderaktion Krakau wywieziony do Sachsenhausen, skąd został zwolniony 8 lutego 1940. Powrócił do Krakowa, gdzie do 1 września 1944 pracował w Instytucie Badań nad Durem Plamistym i Wirusami produkował dla Armii Krajowej szczepionkę przeciwtyfusową oraz wykładał na tajnych kompletach UJ.

Po II wojnie światowej powrócił na Uniwersytet Jagielloński i w 1946 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Członek korespondent od 1956, członek rzeczywisty PAN od roku 1961[2] oraz członek PAU. W latach 1956–1958 był rektorem UJ. W latach 1962–1969 był przewodniczącym Rady Naukowej w Zakładzie Zoologii Systematycznej PAN. Zajmował się anatomią porównawczą i embriologią. W 1966 przeszedł na emeryturę.

Grób prof. Władysława Natansona i prof. Zygmunta Grodzińskiego na cmentarzu Rakowickim w Krakowie

Od 16 września 1931 był mężem Natalii (1906–1987)[3], córki Władysława Natansona, z którą miał syna Władysława, profesora biologii UJ i córkę Zofię (1935–2022)[1][4].

Zmarł w Krakowie, pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Rakowickim[5] (kwatera 26-płd-po prawej Strzyżowskich)[3].

Wybrane prace

[edytuj | edytuj kod]

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Nagrody

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d Barbara Morawska-Nowak. Z Sachsenhausen wrócił w opłakanym stanie. Wspomnienie o profesorze Zygmuncie Grodzińskim (1896–1982). „Alma Mater”. Numer specjalny 212, s. 70–73, listopad 2019. Kraków: Uniwersytet Jagielloński. ISSN 1427-1176. [dostęp 2024-01-11]. 
  2. GRODZIŃSKI, Zygmunt [online], Polska Akademia Nauk - Członkowie PAN [dostęp 2023-02-02] (pol.).
  3. a b Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], www.zck-krakow.pl [dostęp 2024-01-11].
  4. Zygmunt Grodziński M.J. Minakowski, Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2024-06-13].
  5. Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803−2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 91, ISBN 978-83-233-4527-5.
  6. M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 15 stycznia 1955 r. Nr 0/165 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.
  7. Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-06-13]. 

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]