Tłustoszka
| Steatomys | |||
| W. Peters, 1846[1] | |||
 Martwa tłustoszka gąszczowa (S. krebsii) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
tłustoszka | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Steatomys pratensis W. Peters, 1846 | |||
| Gatunki | |||
| |||
Tłustoszka[2] (Steatomys) – rodzaj ssaków z podrodziny nadrzewników (Dendromurinae) w obrębie rodziny malgaszomyszowatych (Nesomyidae).
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce (Senegal, Wybrzeże Kości Słoniowej, Mali, Burkina Faso, Ghana, Togo, Benin, Niger, Nigeria, Kamerun, Sudan, Etiopia, Republika Środkowoafrykańska, Demokratyczna Republika Konga Uganda, Kenia, Tanzania, Malawi, Zambia, Angola, Namibia, Botswana, Zimbabwe, Mozambik, Eswatini i Południowa Afryka)[3][4][5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała (bez ogona) 55–125 mm, długość ogona 32–72 mm, długość ucha 11–20 mm, długość tylnej stopy 12–21 mm; masa ciała 8–66 g[4][6].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj zdefiniował w 1846 roku niemiecki zoolog Wilhelm Peters w artykule poświęconym opisowi nowych rodzajach ssaków z rzędu owadożernych i gryzoni, opublikowanym w czasopiśmie Bericht über die zur Bekanntmachung geeigneten Verhandlungen der Konigl. Preuss. Akademie der Wissenschaften zu Berlin[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) tłustoszka sawannowa (S. pratensis).
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]Steatomys: gr. στεαρ stear, στεατος steatos ‘gruby, tłusty’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[7].
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[8][6][3]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[2] | Podgatunki[4][3][6] | Rozmieszczenie geograficzne[4][3][6] | Podstawowe wymiary[4][6][a] | Status IUCN[9] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Steatomys caurinus | O. Thomas, 1912 | tłustoszka krzewiasta | gatunek monotypowy | nieprzerwanie od Senegalu na wschód do Malawi, Wybrzeża Kości Słoniowej, Burkina Faso, Ghany, Togo, Beninu i północno-zachodniej Nigerii | DC: 9,6–12,2 cm DO: 3,5–5 cm MC: 30–66 g |
LC | |
| Steatomys cuppedius | O. Thomas & Hinton, 1920 | tłustoszka drobna | gatunek monotypowy | sucha sawanna w Senegalu i Beninie, północnej Nigerii i południowym Nigrze | DC: 7,8–9,3 cm DO: 4,1–5 cm MC: 14–24 g |
LC | |
| Steatomys jacksoni | Hayman, 1936 | tłustoszka ghańska | gatunek monotypowy | zachodnia Ghana, zgłaszany również z zachodniej Nigerii | DC: około 12 cm DO: około 5 cm MC: brak danych |
DD | |
| Steatomys opimus | Pousargues, 1894 | tłustoszka dziesięciosutkowa | gatunek monotypowy | wąskim pasem od południowego Kamerunu na wschód do Republiki Środkowoafrykańskiej, północnej Demokratycznej Republiki Konga i skrajnego południowo-zachodniego Sudanu Południowego | DC: 11,5–12,5 cm DO: 5,2–6,5 cm MC: 30–50 g |
LC | |
| Steatomys bocagei | O. Thomas, 1892 | tłustoszka duża | gatunek monotypowy | wilgotne sawanny i lasy w południowo-zachodniej Demokratycznej Republice Konga i Angoli | DC: 9,7–12,4 cm DO: 5,2–7,2 cm MC: brak danych |
LC | |
| Steatomys parvus | Rhoads, 1896 | tłustoszka malutka | gatunek monotypowy | Afryka Wschodnia (południowo-zachodnia Etiopia do zachodniej Tanzanii) i Południowa (południowa Angola do zachodniej Zambii); również Dżabal Marra w zachodnim Sudanie | DC: 5,5–8,3 cm DO: 3,4–5,1 cm MC: 8–15 g |
LC | |
 |
Steatomys pratensis | W. Peters, 1846 | tłustoszka sawannowa | gatunek monotypowy | Afryka Południowa (południowa Demokratyczna Republika Konga i południowa Tanzania, na południe do południowo-wschodniej Botswany, północnej Południowej Afryki i Eswatini); niepotwierdzone zapisy z Etiopii i Kenii | DC: 8,2–10,2 cm DO: 4–5,6 cm MC: 22–48 g |
LC |
 |
Steatomys krebsii | W. Peters, 1852 | tłustoszka gąszczowa | gatunek monotypowy | 1 populacja w Angoli, zachodniej Zambii, północnej Namibii i północnej Botswanie, pozostałe 2 odpowiednio w północno-wschodniej i południowo-zachodniej Afryce Południowej | DC: 7,3–10 cm DO: 3,2–5,6 cm MC: 15–42 g |
LC |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, DD – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia.
Opisano również gatunki wymarłe z miocenu:
- Steatomys bartheli Mein & Pickford, 2010[10] (Egipt)
- Steatomys harasibensis Mein, Pickford & Senut, 2004[11] (Namibia)
- Steatomys jaegeri Mein, Pickford & Senut, 2004[12] (Namibia)
- Steatomys minor (Geraads, 2001)[13] (Etiopia)
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b W. Peters. Über neue Säugethiergattungen aus den Ordnungen der Insectenfresser und Nagethiere. „Bericht über die zur Bekanntmachung geeigneten Verhandlungen der Konigl. Preuss. Akademie der Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1846, s. 258, 1846. (niem.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 233. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 338. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b c d e S. Goodman & A. Monadjem: Family Nesomyidae (Pouched Rats, Climbing Mice and Fat Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 202–203. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Steatomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-20].
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 219. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 643, 1904. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-08-24]. (ang.).
- ↑ Taxonomy: Steatomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-24]. (ang.).
- ↑ P. Mein & M. Pickford. Vallesian rodents from Sheikh Abdallah, Western Desert, Egypt. „Historical Biology”. 22 (1), s. 243, 2010. DOI: 10.1080/08912961003644104. (ang.).
- ↑ Mein, Pickford i Senut 2004 ↓, s. 46.
- ↑ Mein, Pickford i Senut 2004 ↓, s. 48.
- ↑ D. Geraads. Rongeurs du Miocène supérieur de Chorora, Éthiopie: Murinae, Dendromurinae et conclusions. „Palaeovertebrata”. 30 (1-2), s. 100, 2001. (fr.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- P. Mein, M. Pickford & B. Senut. Late Miocene micromammals from the Harasib karst deposits, Namibia. Part 2b – Cricetomyidae, Dendromuridae and Muridae, with an addendum on the Myocricetodontinae. „Communications of the Geological Survey of Namibia”. 13, s. 43–61, 2004. (ang.).