Pearl S. Buck
Pearl Sydenstricker Buck | |
Imię i nazwisko |
Pearl Sydenstricker Buck |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
26 czerwca 1892 |
Data i miejsce śmierci | |
Narodowość |
amerykańska |
Język |
angielski, chiński |
Alma Mater | |
Dziedzina sztuki |
powieść, nowela, dramat, biografia, literatura dziecięca |
Ważne dzieła | |
Łaskawa ziemia (The Good Earth, 1931) | |
Nagrody | |
Pearl Sydenstricker Buck (ur. 26 czerwca 1892 w Hillsboro w Wirginii Zachodniej, zm. 6 marca 1973 w Danby w stanie Vermont[1]) – powieściopisarka i nowelistka amerykańska, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1938 roku i Nagrody Pulitzera. Znana również pod swoim chińskim nazwiskiem Sài Zhēnzhū (chiń. 赛珍珠), w twórczości dla dzieci używała pseudonimu John Sedges[2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Jej rodzice, misjonarze prezbiteriańscy, wyjechali do Chin w 1892 roku, kiedy Pearl miała 3 miesiące. Wychowała się w Zhenjiang, mieście portowym w prowincji Jiangsu. Mając 4 lata mówiła i pisała zarówno po chińsku, jak i po angielsku. Spędziła tam pierwsze 18 lat swego życia, po czym przyjechała do Stanów Zjednoczonych, by studiować w Randolph-Macon Women’s College w Lynchburgu (Wirginia)[3].
W 1914 roku wróciła do Chin i mieszkała tam do 1934 roku, najpierw w Huai’anie, następnie przeprowadziła się do Jingjiangu. W 1917 roku wyszła za mąż za Johna Lossinga Bucka[4]. W 1935 roku rozwiodła się i wyszła ponownie za mąż, za wydawcę swoich książek – Richarda Walsha, z którym przeniosła się do Green Hill Farm w hrabstwie Bucks, w Pensylwanii. Przez 20 lat (od początku lat 40.) była powiernikiem Uniwersytetu Hawarda[5].
Miała ośmioro dzieci, w tym siedmioro adoptowanych, pochodzenia azjatyckiego. Pearl S. Buck zmarła na raka płuc 6 marca 1973 w Danby w stanie Vermont[1].
Zaangażowanie społeczne
[edytuj | edytuj kod]Pearl S. Buck była zaangażowana w pomoc ofiarom powodzi w Chinach w 1931 roku, a opisane przez w formie opowiadań losy uchodźców, były potem podstawą słuchowiska nadawanego w amerykańskim radiu i zostały potem wydane w zbiorze The First Wife and Other Stories (1933)[6].
Działała w obronie praw człowieka, skupiała się przede wszystkim na adopcji sierot azjatyckich. W 1949 roku, oburzona ówczesnym systemem adopcji dzieci, który uznawał dzieci pochodzące z Azji i o mieszanym pochodzeniu etnicznym za nienadające się do adopcji, Buck, razem z Jamesem A. Michenerem, Oscarem Hammersteinem II i jego drugą żoną Dorothy Hammerstein, ufundowała Welcome House, Inc., pierwszą międzynarodową, międzyrasową agencję adopcyjną[7]. Przez ponad pięć dekad działalności, Welcome House znalazło nowe rodziny dla ponad pięciu tysięcy dzieci. W 1964 roku, by wesprzeć dzieci nienadające się do adopcji, Buck założyła Fundację Pearl S. Buck Foundation, która miała na celu „zmierzenie się z biedą i dyskryminacją, które dotykają dzieci w krajach azjatyckich”[8]. W 1964 roku otworzyła Centrum Szans i Sierociniec (ang. Opportunity Center and Orphanage) w Korei Południowej, którego oddziały powstały potem w Tajlandii, na Filipinach i w Wietnamie. Otwierając tę instytucję, Buck powiedziała: „Celem jest... nagłośnienie i wyeliminowanie niesprawiedliwości i uprzedzeń, jakie spotykają dzieci, którym, ze względu na ich miejsce urodzenia, nie pozwala się na życie w takich warunkach edukacyjnych, społecznych i ekonomicznych, które normalnie przysługują dzieciom”[9]. Fundacja imienia Pearl S. Buck działa do dzisiaj[10][3].
W 1942 r. Pearl wraz ze swoim drugim mężem – Richardem Walshem, ufundowali Stowarzyszenie Wschód i Zachód[3], które zajmowało się wymianą kulturalną pomiędzy Azją a krajami zachodu.
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Twórczość pisarską rozpoczęła w 1930 roku, publikując powieść Wiatr ze wschodu, wiatr z zachodu, opowiadające historię życia chińskiej kobiety Kwei-lan i jej rodziny na tle przemian zachodzących w chińskim społeczeństwie początku XX wieku.
Buck była bardzo płodną pisarką, wydała ponad 70 powieści, zbiorów opowiadań, książek dla dzieci, biografii i przekładów z języka chińskiego[11]. Zazwyczaj pisała osiem stron w ciągu dnia (około 2500 słów), pracę zaczynała o godzinie dziewiątej rano, a kończyła po trzynastej. Jej twórczość dotyczyła takich tematów jak prawa kobiet, migracje, działalność misjonarska i wojna. Utwory Buck dotyczyły przede wszystkim Chin, ale pisała także o Japonii, Korei i Stanach Zjednoczonych. W swoich książkach zawsze sprzeciwiała się japońskiej okupacji Chin[12].
Publikowała eseje w „Crisis”, piśmie NAACP, jak i w „Opportunity”, magazynie Urban League.
Za swoją drugą powieść Łaskawa ziemia (The Good Earth, 1931), która stała się najlepiej sprzedającą książką w latach 1931–1932, otrzymała Nagrodę Pulitzera. W 1938 roku jako trzecia Amerykanka i czwarta kobieta została laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, za „wspaniały epicki opis życia chińskich chłopów i za biograficzne arcydzieła"[11].
Ekranizacja jej książki Łaskawa ziemia (The Good Earth), otrzymała w 1938 r. dwa Oskary: dla Luise Rainer za rolę kobiecą i dla Karla Freunda za najlepsze zdjęcia. Sidney Franklin nominowany był za reżyserię tego filmu. W Polsce tytuł brzmiał inaczej, niż tłumaczenie tytułu książki, a mianowicie Ziemia Błogosławiona (1937).
Nagrody i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- Nagroda Pulitzera za powieść Łaskawa ziemia, 1932
- Medal Williama Deana Howella za powieść Łaskawa ziemia, 1932
- Literacka Nagroda Nobla, 1938
Twórczość (wybór)[13]
[edytuj | edytuj kod]Powieści
[edytuj | edytuj kod]- Wiatr ze wschodu, wiatr z zachodu (East Wind: West Wind, 1930) – w Polsce książka ta ukazała się najpierw pod tytułem Spowiedź Chinki
- Trylogia:
- Łaskawa ziemia (The Good Earth, 1931)
- Synowie (Sons, 1932)
- Dom w ruinie (A House Divided, 1935)
- The First Wife and Other Stories (1933)
- All Men are Brothers (1933) – tłumaczenie chińskiej powieści Opowieści znad brzegów rzek (Shui Hu Zhuan)
- Matka (The Mother, 1934)
- To dumne serce (This Proud Heart, 1938)
- Smocze ziarno (Dragon Seed, 1942)
- Pałac kobiet (The Pavilion of Woman, 1946)
- Far and Near (1947)
- W stronę życia (Kinfolk, 1948)
- Peonia. Powieść o Chinach (Peony, 1948)
- The Child Who Never Grew (1950) – o niepełnosprawnej umysłowo córce Pearl: Carol (1920-92)
- Wielcy ludzie (God’s Men 1951)
- Ukryty kwiat (The Hidden Flower, 1952)
- Cesarzowa (Imperial Woman, 1956)
- Ta trzcina żyje (The Living Red, 1963)
- The Time Is Now - napisana wcześniej jednakże ukazała się w 1967 r.
- Trzy córki pani Liang (Three Doughters of Madame Liang, 1969)
- The Good Deed (1969)
Biografie
[edytuj | edytuj kod]- Wygnanka (The Exile, 1934) – biografia matki Pearl: Caroline
- Wojowniczy duch (Fighting Angel, 1934) – biografia ojca Pearl: Absaloma Sydenstrickera; książki te zostały następnie połączone w tom The Spirit and the Flesh (1944)
- Moje światy (My Several Worlds, 1954) – autobiografia
Książki dla dzieci
[edytuj | edytuj kod]wydane pod pseudonimem John Sedges[3]
- The Townsman, (1945) – bestseller
- The Young Revolutionist (1932)
- The Chinese Children Next Door (1942)
- The Water-Buffalo Children (1943)
- The Dragon Fish (1944)
- Yu Lan: Flying Boy of China (1945)
- The Big Wave (1947)
- One Bright Day (1950)
- The Man Who Changed China: The Story of Sun Yat-sen (1953)
- Johnny Jack and His Beginnings (1954)
- The Christmas Miniature (1957)
- The Christmas Ghost (1960)
- Welcome Child (1963)
- The Big Fight (1964)
- Matthew, Mark, Luke and John (1966)
- The Chinese Storyteller (1971)
- Mrs. Starling’s Problem (1973)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b The Nobel Fundation: Biography. [dostęp 2013-05-06]. (ang.).
- ↑ Pearl S. Buck, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2013-05-06] (ang.).
- ↑ a b c d Randolph College: Pearl Sydenstricker Buck. [dostęp 2013-05-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-21)]. (ang.).
- ↑ David Shavit: The United States in Asia: a historical dictionary. Greenwood Publishing Group, 1990. ISBN 978-0-313-26788-8. (ang.).
- ↑ Howard University: Historical list of trustees. [dostęp 2013-05-17].
- ↑ Chris Courtney , The Nature of Disaster in China: The 1931 Yangzi River Flood, Cambridge University Press, 15 lutego 2018, ISBN 978-1-108-41777-8 [dostęp 2020-12-21] (ang.).
- ↑ University of Pennsylvania: Brief Biography of Pearl S. Buck, Pearl Sydenstricker Buck, 1892 – 1973. [dostęp 2013-05-06]. (ang.).
- ↑ Mary.Hall, About Our Founder [online], Pearl S Buck [dostęp 2020-12-21] (ang.).
- ↑ Pearl S. Buck International: Our History [online], www.psbi.org, 31 grudnia 2006 [dostęp 2020-12-21] [zarchiwizowane z adresu 2006-12-31] .
- ↑ Pearl S. Buck International. Pearl S. Buck International. [dostęp 2013-05-07]. (ang.).
- ↑ a b NYTimes [online], archive.nytimes.com [dostęp 2020-12-21] .
- ↑ Peter Conn: Biography. Pearl S. Buck Birthplace Foundation & Museum. [dostęp 2013-05-06]. (ang.).
- ↑ Listę wszystkich utworów można znaleźć na stronie Pearl S. Buck International [1].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Mirosław Banasiak, „Pearl Buck, pisarka, laureatka literackiego Nobla”, wysokieobcasy.pl, 4 marca 2006
- Pearl S. Buck International
- Cytaty Pearl S. Buck – plik pdf. psbi.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-05)].
- Lista wszystkich książek napisanych przez Pearl S. Buck – plik pdf. psbi.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-13)].
- Oficjalna strona Nagrody Nobla
- Fundacja i Muzeum Pearl S. Buck. pearlsbuckbirthplace.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-14)].
- Pełna biografia Pear S. Buck – plik pdf
- ISNI: 0000000121435319, 0000000368645414
- VIAF: 91868694
- LCCN: n79026662
- GND: 118516817
- NDL: 00434713
- LIBRIS: jgvxxpm22r7mwsk
- BnF: 11894443w
- SUDOC: 026758083
- SBN: VIAV000486
- NLA: 35023364
- NKC: jn19990001184
- DBNL: buck014
- RSL: 000157426
- BNE: XX1155316
- NTA: 068535201
- BIBSYS: 90155030
- CALIS: n2004247124
- CiNii: DA00818862
- Open Library: OL4328696A
- PLWABN: 9810561306705606
- NUKAT: n94005493
- J9U: 987007259090905171
- PTBNP: 17906
- CANTIC: a10751762
- LNB: 000046425
- NSK: 000100325
- CONOR: 6870115
- BNC: 000034696
- ΕΒΕ: 64021
- BLBNB: 000155127
- KRNLK: KAC199603828
- LIH: LNB:V*157396;=BR