Schenectady
42°48′N 73°56′W/42,800000 -73,933333
 State Street (2008) | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Stan | |||||
| Hrabstwo | |||||
| Zarządzający |
Gary McCarthy↗ | ||||
| Populacja (2020) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
518 | ||||
| Kod pocztowy |
12301–12309 | ||||
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych  | |||||
Położenie na mapie stanu Nowy Jork  | |||||
| 42°48′N 73°56′W/42,800000 -73,933333
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Schenectady – miasto w Stanach Zjednoczonych, we wschodniej części stanu Nowy Jork, ośrodek administracyjny hrabstwa Schenectady, położone nad rzeką Mohawk, w zespole miejskim Albany–Schenectady–Troy[1]. W 2020 roku liczyło 67 047 mieszkańców[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Osada została założona w 1661 roku przez holenderskich osadników (Nowe Niderlandy). Jej nazwa pochodzi od zwrotu oznaczającego miejsce „za sosnowymi równinami”, którego Indianie z plemienia Mohawk używali pierwotnie w odniesieniu do innej pobliskiej osady holenderskiej – Fort Oranje (w miejscu obecnego Albany)[a][3]. W 1690 roku, podczas wojny króla Wilhelma oddziały francuskie i indiańskie dokonały masakry mieszkańców Schenectady i niemal doszczętnie zniszczyły miejscowość. W XVIII wieku miał miejsce napływ angielskich osadników, którzy ufortyfikowali osadę. Formalne założenie miasta nastąpiło w 1798 roku[1].
Schenectady znajdowało się pierwotnie na krańcu szlaku lądowego prowadzącego z miasta Albany, którym przenoszono łodzie, omijając w ten sposób wodospady na rzece Mohawk. Szlak funkcjonował do 1825 roku, kiedy to swobodną żeglugę w górę rzeki umożliwił nowo wybudowany Erie Canal. W 1831 roku oba miasta połączyła linia kolejowa Mohawk and Hudson Railroad[1].
W 1848 roku w mieście otwarto zakład produkcji lokomotyw Schenectady Locomotive Works. W 1901 roku w wyniku połączeniu z kilkoma mniejszymi zakładami dał on początek przedsiębiorstwu American Locomotive Company (ALCO), które stało się drugim co do wielkości producentem parowozów w Stanach Zjednoczonych (po Baldwin Locomotive Works). W Schenectady mieściła się jego siedziba. Zakład produkcyjny zakończył działalność, a spółka uległa likwidacji, w 1969 roku[4][5].
W 1886 roku Thomas Edison przeniósł tutaj z Nowego Jorku należący do niego zakład elektromaszynowy Edison Machine Works, który w 1892 roku dał początek konglomeratowi General Electric (GE). Na przestrzeni lat GE otworzyło w mieście różnorakie zakłady produkcyjne oraz badawczo-rozwojowe[1], w szczytowym okresie zatrudniając tu ponad 30 000 osób. Przez wiele lat miasto pozostawało siedzibą tego przedsiębiorstwa. GE kontynuuje działalność na terenie miasta do dnia dzisiejszego, aczkolwiek na dużo mniejszą skalę[6][7].
Ze względu na obecność wymienionych wyżej przedsiębiorstw Schenectady nosiło niegdyś przydomek „miasta, które oświetla i przewozi świat” (the city that lights and hauls the world)[3][4]. Wraz z zanikiem przemysłu w drugiej połowie XX wieku i związanej z tym utratą miejsc pracy liczba ludności miasta spadła o niemal 1/3 względem 1950 roku (wówczas 92 061)[3].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Zakład badawczo-rozwojowy, dawniej siedziba, General Electric
-
Zakład produkcji lokomotyw ALCO na pocztówce z lat 20. XX wieku
-
Plan miasta z 1882 roku
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Inna rozpowszechniona teoria głosi, że Mohawkowie nazywali tak swoją własną osadę (taką wersję podaje Encyklopedia Britannica[1]), jednak oficjalna strona poświęcona historii miasta wskazuje tę wersję jako błędną[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Schenectady, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2024-02-21] (ang.).
- ↑ Schenectady city, Schenectady County, New York. U.S. Census Bureau. [dostęp 2024-02-21]. (ang.).
- ↑ a b c d General History: Settlement to 1960. Schenectady, New York. [dostęp 2024-02-21]. (ang.).
- ↑ a b ALCo Site. The Historical Marker Database. [dostęp 2024-02-21]. (ang.).
- ↑ American Locomotive Company. Science Museum Group. [dostęp 2024-02-21]. (ang.).
- ↑ Megan Carpentier: When General Electric jobs left Schenectady so did a way of life. The Guardian, 2016-11-06. [dostęp 2024-02-21]. (ang.).
- ↑ Will Levith: How The General Electric Company Changed Schenectady—And Everything In Its Wake—Forever. Saratoga Living. [dostęp 2024-02-21]. (ang.).