Przejdź do zawartości

Ol49

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ol49
Ilustracja
Lokomotywa parowa Ol49
Producent

Fablok Chrzanów

Lata budowy

1951–1954

Układ osi

1'C1'

Wymiary
Masa pustego parowozu

125 400 kg

Masa służbowa

144 900 kg

Długość

12 840 mm

Długość z tendrem

20 675 mm

Wysokość

4 548 mm

Rozstaw osi skrajnych

10 250 mm

Średnica kół napędnych

1750 mm

Średnica kół tocznych

850 mm

Napęd
Trakcja

parowa

Typ tendra

25D49

Ciśnienie w kotle

16 at

Powierzchnia ogrzewalna kotła

162,9 m²

Powierzchnia przegrzewacza

72,9 m²

Powierzchnia rusztu

3,7 m²

Średnica cylindra

500 mm

Skok tłoka

630 mm

Parametry eksploatacyjne
Moc znamionowa

1290 KM (949 kW)

Maksymalna siła pociągowa

12 500 kG

Prędkość konstrukcyjna

100 km/h

Ol49 – oznaczenie parowozu osobowego budowanego w latach 1951–1954 w Fabryce Lokomotyw im. F. Dzierżyńskiego w Chrzanowie. Wyprodukowano 112 sztuk dla PKP i 4 sztuki na eksport do Korei Północnej.

Lokomotywy parowe tej serii przeznaczone były do obsługi pociągów osobowych i lekkich pociągów pospiesznych. Miały zastąpić przedwojenne parowozy Ok1 i Ok22. Jest to najmłodszy wyprodukowany w Polsce parowóz pasażerski – pierwszy wyjechał z fabryki w grudniu 1951.

Są wyposażone w duży zapas wody (25 tys. litrów) i węgla (12 ton). Prędkość maksymalna „oelki” to 100 km/h. Kilka sztuk z parowozowni Olsztyn i Toruń przerobiono z opalania węglem na opalanie mazutem.

Do dziś zachowało się 38 sztuk parowozów Ol49, większość z nich to tylko „zimne” eksponaty lub pomniki techniki. Jeszcze w latach 90. XX w. stacjonowały m.in. w Żaganiu, Przeworsku, Sierpcu i Jarocinie.

Od dawna słynie z nich Parowozownia Wolsztyn. Utrzymuje się tutaj czynne parowozy Ol49-59 i Ol49-69 ex. Ol49-99, oba z wydłużonymi okresami międzynaprawczymi. Naprawa rewizyjna parowozu Ol49-59 trwała od końca 2017 do maja 2018. Od 15 grudnia 2013 do 31 marca 2014 obieg parowozowy kursował pomiędzy Lesznem a Wolsztynem w planie pociągów osobowych Kolei Wielkopolskich. 15 maja 2017 został wznowiony ruch lokomotyw parowych na linii ze Zbąszynka do Leszna i z Wolsztyna do Poznania[1]. Po naprawie czynny jest Ol49-69[2].

W Chabówce sprawny do maja 2007 był parowóz Ol49-100. Parowóz został odstawiony[3] z powodu przekroczonego terminu rewizji kotła[4].

Z Belgii do Polski wrócił parowóz Ol49-12, który przechodzi rewizję kotła[5][6].

Cechy trakcyjne

[edytuj | edytuj kod]

Masa napędna Ol49 była zdecydowanie większa niż TKt48, „oelki” nie dysponowały więc tak dobrym przyśpieszeniem jak „tekatka”. Natomiast przy prędkości ustalonej, po rozpędzeniu, mogły prowadzić składy o masie do 300 ton ze swoją maksymalną prędkością konstrukcyjną. Bieg ich był spokojny, na dobrym torze do prędkości maksymalnej 100 km/h. Wydajność kotła była dobrze dobrana dla mocy maszyny parowej, nie obserwowało się zjawiska wyczerpania kotła. Niektóre „oelki” miały suwaki Trofimowa z rozsuwnymi tarczami, co wymagało innego sterowania podczas jazdy niż przy rozrządzie klasycznym (suwakach klasycznych). Prowadzenie ciężkich składów lub trudny profil linii wymagały zwiększenia napełniania cylindrów, z czym wiązało się zwiększone zapotrzebowanie na parę, co zwiększało wysiłek fizyczny załogi parowozu z uwagi na ręczne zarzucanie węgla na ruszt. Podczas jazdy tendrem naprzód prędkość konstrukcyjna była ograniczona do 50 km/h.

Właściwości trakcyjne

[edytuj | edytuj kod]

Maksymalna siła wynosi 12 500 kG. Opalany lepszym gatunkiem węgla Ol49 mógł ciągnąć na torze poziomym składy osobowe (wag. 4-osiowe) o masie 400 ton z prędkością 100 km/h, lub 905 ton – 80 km/h. Na wzniesieniach 14‰ skład 155-tonowy osiągał 70 km/h. W porównaniu do lokomotyw spalinowych (np. SP42) miała lepsze osiągi i właściwości trakcyjne[7].

Dane techniczne

[edytuj | edytuj kod]
  • tender: 25D49
  • masa parowozu:
    • próżnego: 75,1 Mg
    • w stanie roboczym: 83,25 Mg
    • w stanie próżnym z tendrem: 125,4 Mg
    • w stanie roboczym z tendrem: 145,25 Mg
    • napędna: 51,3 Mg
  • nacisk osi w stanie roboczym:
  • odstęp między osiami skrajnymi: 10 250 mm
  • ruszt:
    • długość: 2420 mm
    • szerokość: 1582 mm
  • palenisko:
    • długość: 2420 mm
    • szerokość: 1532 mm
    • wysokość: 1565,4 mm
    • powierzchnia: 3,7 m²
  • płomieniówki:
    • liczba: 102 szt.
    • średnica wewnętrzna: 46 mm
    • średnica zewnętrzna: 51 mm
    • długość między ścianami sitowymi: 4 815 mm
  • powierzchnia ogrzewalna: 70,9 m²
  • płomienice:
    • liczba: 38
    • średnica wewnętrzna: 125 mm
    • średnica zewnętrzna: 133 mm
    • długość między ścianami sitowymi: 4 815 mm
  • całkowita powierzchnia ogrzewalna bez przegrzewacza 159,4 m²
  • przegrzewacz Schmidta
    • rozrząd Heusingera

Zachowane parowozy serii Ol49 w Polsce[8]

[edytuj | edytuj kod]
Numer Rok produkcji Producent Miejscowość Stan Parowozu
Ol49-1 1951 Fablok Jarocin Pomnik
Ol49-3 1951 Fablok Toruń Pomnik
Ol49-4 1951 Fablok Skierniewice Eksponat
Ol49-7 1951 Fablok Leszno Wrak
Ol49-8 1951 Fablok Przeworsk Pomnik
Ol49-9 1951 Fablok Dzierżoniów Eksponat
Ol49-11 1952 Fablok Ełk Eksponat
Ol49-12 1952 Fablok Inowrocław W naprawie
Ol49-15 1952 Fablok Pyskowice Eksponat
Ol49-20 1952 Fablok Częstochowa Pomnik
Ol49-21 1952 Fablok Warszawa Eksponat
Ol49-23 1952 Fablok Leszno Wrak
Ol49-29 1952 Fablok Stare Juchy Pomnik
Ol49-34 1952 Fablok Chełm Pomnik
Ol49-38 1952 Fablok Korsze Pomnik
Ol49-44 1952 Fablok Chabówka Eksponat
Ol49-50 1953 Fablok Toruń Pomnik
Ol49-59 1953 Fablok Wągrowiec W naprawie
Ol49-60 1953 Fablok Leszno Wrak
Ol49-61 1953 Fablok Dzierżoniów Eksponat
Ol49-64 1953 Fablok Jaworzyna Śląska Eksponat
Ol49-69 1953 Fablok Leszno Wrak
Ol49-71 1953 Fablok Kościerzyna Eksponat
Ol49-72 1953 Fablok Tarnów Pomnik
Ol49-79 1953 Fablok Karsznice Eksponat
Ol49-80 1953 Fablok Ełk Wrak
Ol49-81 1953 Fablok Leszno Wrak
Ol49-82 1953 Fablok Krzyż Pomnik
Ol49-85 1953 Fablok Wolsztyn Wrak
Ol49-90 1954 Fablok Pyskowice Eksponat
Ol49-93 1954 Fablok Jaworzyna Śląska Eksponat
Ol49-99 1954 Fablok Wolsztyn Oczekuje naprawy
Ol49-100 1954 Fablok Chabówka Oczekuje naprawy
Ol49-102 1954 Fablok Dzierżoniów Eksponat
Ol49-111 1954 Fablok Leszno Wrak

Uwagi:

  1. Ol49-99 posiada fałszywe oznaczenie Ol49-69 nadane podczas naprawy głównej w 2001 roku.

2. Ol49-111 został rozłożony na części w 2007 roku w celach naprawy (która się nie odbyła) i nie wiadomo na ten moment o dalszych losach parowozu.

Galeria

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Regularne przewozy parowozami – już od 15 maja! – Koleje Wielkopolskie [online], koleje-wielkopolskie.com.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  2. Wciaz pod para... | Polskie parowozy [online], polskieparowozy.pl [dostęp 2019-08-08].
  3. parowozy.pl Ol49-100 [online], parowozy.pl [dostęp 2019-08-08].
  4. Wciaz pod para... | Polskie parowozy [online], polskieparowozy.pl [dostęp 2017-11-25].
  5. Parowóz Ol49 012 wraca do Polski. Znów będzie woził pasażerów [zdjęcia] – Wszystko na temat branży kolejowej: PKP, Intercity, przewozy regionalne, koleje mazowieckie, rozk... [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2017-11-25].
  6. Wciaz pod parą… | Polskie parowozy [online], polskieparowozy.pl [dostęp 2019-08-08].
  7. Lokomotywa parowa Ol49. www.parowozy.net. [dostęp 2012-11-01].
  8. Ilostan Pojazdów Trakcyjnych ForumKolejowe.pl [online], ilostan.forumkolejowe.pl [dostęp 2024-04-07].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • J. Fijałkowski i W. Kowalewski, 1959, Charakterystyki Normalnotorowych Pojazdów Trakcyjnych, Wydawnictwa Komunikacyjne

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]