Jak-52
 Jak-52 w trakcie lotu | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ | |
| Konstrukcja |
jednosilnikowy dolnopłat metalowy |
| Załoga |
1 pilot-instruktor + 1 pilot-uczeń/pasażer |
| Historia | |
| Data oblotu |
1976 |
| Lata produkcji |
od 1979 |
| Liczba wypadków • w tym katastrof |
|
| Dane techniczne | |
| Napęd |
9-cylindrowy silnik gwiazdowy Wiedieniejew M-14P |
| Moc |
265 kW |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
9,30 m |
| Długość |
7,75 m |
| Wysokość |
2,70 |
| Powierzchnia nośna |
15 m² |
| Masa | |
| Własna |
1015 kg |
| Startowa |
1305 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
237 km/h |
| Prędkość wznoszenia |
7 m/s |
| Pułap |
4000 m |
| Zasięg |
510 km |
| Dane operacyjne | |
| Rzuty | |
| |
Jak-52 (ros. Як-52) – podstawowy samolot szkolny lotnictwa radzieckiego końca lat 70. oraz 80., skonstruowany przez biuro konstrukcyjne Aleksandra Jakowlewa. Samolot został zaprojektowany jako samolot szkoleniowy z myślą o uczniach radzieckiej organizacji DOSAAF, szkolącej sportowych pilotów cywilnych i pilotów wojskowych. Oblot Jaka-52 miał miejsce w 1976, jest nadal produkowany w firmie Aerostar w Rumunii.
Charakterystyka konstrukcji
[edytuj | edytuj kod]
Jak-52 to następca jednomiejscowej konstrukcji akrobacyjnej – samolotu Jak-50. Całkowicie metalowy dolnopłat napędzany jest 9-cylindrowym silnikiem gwiazdowym Vedeneyev M14P o mocy 360 KM. Ponadto samolot został wyposażony w układ zasilania pozwalający na dwuminutowy lot odwrócony. Ze względu na mała masę własną oraz mocną konstrukcję Jak-52 był wykorzystywany jako samolot akrobacyjny. Związane było to z jego nieprzeciętnymi właściwościami – Jak-52 wytrzymywał przeciążenia rzędu od +7 do –5 G oraz potrafił obracać się z prędkością do 180 stopni na sekundę. Jak większość radzieckich konstrukcji wojskowych Jak-52 został zaprojektowany do wykorzystywania w przygodnym terenie bez potrzeby dokonywania częstych przeglądów przez mechaników. Ciekawym rozwiązaniem zastosowanym w tej maszynie jest rozbudowany układ pneumatyczny wykorzystywany do uruchamiania silnika, sterowania podwoziem, hamowania oraz poruszania sterami kierunku, wysokości oraz klapami. Trójkołowe podwozie, choć całkowicie chowane, w pozycji schowanej pozostawia lekko wystające koła, co pozwala na awaryjne lądowanie w przypadku awarii systemu pneumatycznego[1].
Użytkownicy i modernizacje
[edytuj | edytuj kod]Po upadku ZSRR wiele egzemplarzy tego samolotu zostało wyeksportowanych na Zachód – do USA, Wielkiej Brytanii, Nowej Zelandii, Australii i innych krajów[1]. W styczniu 2019 roku, w polskim rejestrze statków powietrznych znajdowało się 51 samolotów Jak-52[2].
16 kwietnia 2004 w Rosji oblatany został zmodernizowany wariant oznaczony Jak-52M. Napędzany jest zmodernizowanym silnikiem M-14Ch, trójłopatowym śmigłem, posiada fotele z możliwością katapultowania oraz inne modyfikacje[1].
Podczas rosyjskiej inwazji na Ukrainę, przynajmniej od 2024 roku ukraińskie samoloty Jak-52 bywały wykorzystywane do walki z bezzałogowcami Shahed w składzie Cywilnego Patrolu Lotniczego[3]. Drony zwalczane są za pomocą ręcznej broni automatycznej przez strzelca siedzącego w otwartej drugiej kabinie[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Jakowlew Jak-52 [online], www.samolotypolskie.pl [dostęp 2024-07-17] (pol.).
- ↑ Karol Placha Hetman, Jakowlew Jak-52 HA-JAV, Polot, Nowy Targ, 15 lipca 2023 [dostęp 2024-07-17] (pol.).
- ↑ a b Andrij Charuk. Progres w regresie. Obrona powietrzna Ukrainy na wojnie – wybrane aspekty. „Nowa Technika Wojskowa”. Nr 9/2024, s. 27, wrzesień 2024. Warszawa: Magnum X.
| Samoloty myśliwskie | |
|---|---|
| Samoloty bombowe | |
| Samoloty obserwacyjne rozpoznawcze i dowodzenia | |
| Samoloty szturmowe | |
| Samoloty szkolno-treningowe | |
| Samoloty transportowe i szybowce desantowe | |
| Śmigłowce | |
| Prototypy i konstrukcje doświadczalne |
|
