Przejdź do zawartości

Karaimi w Polsce

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Karaimi[a]
‏ קראים‎
kara’im
Populacja

314[b]

Miejsce zamieszkania

Polska (głównie Warszawa, Wrocław i Gdańsk)

Język

karaimski, polski

Religia

karaimizm (Karaimski Związek Religijny w RP)

Grupa

Karaimi

Karaimi polscy – mniejszość etniczna pochodzenia tureckiego, wyznająca karaimizm, przybyła w średniowieczu ze swych pierwotnych siedzib na Krymie na ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego i Rusi Czerwonej. Współcześnie jedna z czterech uznanych prawnie mniejszości etnicznych w Polsce[1], żyjąca w rozproszeniu na terenie całego kraju[2].

Historia Karaimów na ziemiach polskich

[edytuj | edytuj kod]

Przybycie Karaimów na Litwę i Ruś Halicką

[edytuj | edytuj kod]
Historia osadnictwa karaimskiego w Europie

Wyznawcy karaimizmu do końca XIII wieku żyli w dużym rozproszeniu. Ich najważniejsze gminy znajdowały się w strefie Morza Śródziemnego, Morza Czarnego oraz w Azji Centralnej. Skutkiem zamieszkiwania w wielu krajach była niejednorodność etniczna oraz kulturowa Karaimów. Pierwotnym terenem zamieszkiwania Karaimów tworzących później społeczności na ziemiach polskich był Krym[3]. Według historii powtarzanej w gminach karaimskich w Trokach, Haliczu i Łucku Karaimów na Litwę przesiedlić miał książę Witold. Przesiedleńcami tymi miały być 383 rodziny pochodzące z miast Czufut-Kale, Mangup i Sołchat[4].

W rzeczywistości początki karaimskiego osadnictwa w Trokach sięgają prawdopodobnie czasów panowania na Litwie księcia Olgierda lub Kiejstuta[5]. 13 czerwca 1388 książę Witold wystawił zaś mieszkającym w Trokach Karaimom przywilej[6]. Do najstarszych siedzib karaimskich należał też Łuck. O istnieniu zorganizowanej gminy w Łucku świadczy opis z 1429, w którym wśród uczestników zjazdu monarchów w tym mieście wymieniony jest także karaimski hazzan[7]. Również przywilej z 22 grudnia 1506 stwierdza, iż w mieście istniały dwie odrębne synagogi – rabanicka i karaimska[8].

Karaimi w czasach staropolskich

[edytuj | edytuj kod]
Druk karaimski pt. „Radość wybawienia” autorstwa Pinchasa Malickiego karaity wileńskiego, wydany w 1890 w Wilnie

Na terenie właściwego Królestwa Polskiego w średniowieczu nie powstała żadna karaimska gmina[9]. Pod władzą królów polskich gminy karaimskie znalazły się po 1340, gdy Kazimierz Wielki przejął władzę nad Rusią Halicką[10]. Zgodnie z tradycją do Halicza 80 karaimskich rodzin miało przybyć z Krymu około 1246[10]. Wiadomo że oprócz Halicza pod berłem królów polskich znajdowała się jeszcze gmina karaimska we Lwowie, która wydzieliła się tam w 1475[9].

Wszystkie gminy i skupiska karaimskie, nawet te powstałe już po 1500 roku, utrzymywały kontakty religijne, kulturalne i rodzinne ze swoimi pierwotnymi społecznościami na Krymie[9]. W pierwszym okresie osiedlania Karaimi mieszkali tylko w kilku miastach na terenie Rusi Czerwonej, Wołynia i Litwy (Halicz, Łuck, Troki). W XVII wieku do skupisk tych doszły także nowe karaimskie społeczności w takich miastach, jak Kukizów, Deraźne, Ołyka, Birże, Nowe Miasto, Poniewież, Poswol, Sałaty i Szaty[11].

Podobnie jak miasta chrześcijańskie i gminy żydowskie, również i Karaimi posiadali w Rzeczypospolitej własny samorząd. Kierowany był on przez starszych, wybieranych przez członków danej społeczności. W gminie karaimskiej zatrudniano szkolnika (zarządzał między innymi miejscowym domem modlitwy), gabbaja (skarbnika) oraz hazzana (pełnił funkcje religijne oraz sądowe). Wyjątkowy kształt miał karaimski samorząd w Trokach, w którym miejscowa społeczność już od średniowiecza wybierała własnego wójta, zatwierdzanego później przez wojewodę. Z czasem władza karaimskiego wójta rozszerzyła się na terytorium całej Litwy i zaczął być on wybierany przez przedstawicieli wszystkich tamtejszych gmin karaimskich[12]. Litewskich Karaimów rozsławił w opisywanym okresie Izaak z Trok, żyjący w latach 1533–1594[13].

Swoje kienesy Karaimi wznieśli w omawianym czasie w Trokach, Łucku, Haliczu, Kukizowie, Birżach i Nowym Mieście. Wszystkie zostały zbudowane z drewna. Obok kienes zakładano zwykle również cmentarze (najstarszymi z nich były cmentarz w Trokach oraz na przedmieściach Lwowa, oba pochodzące z końca XV wieku). Z okresu dawnej Rzeczypospolitej zachowały się jedynie cmentarze w Trokach i w Haliczu[13].

Troki – widok karaimskiego brzegu[14], akwarela Stanisława Masłowskiego z 1904 roku (Muzeum Narodowe w Warszawie)

Czasy porozbiorowe

[edytuj | edytuj kod]

Po rozbiorach Rzeczypospolitej karaimskie gminy wyznaniowe w Haliczu i Kukizowie znalazły się w granicach Austrii, natomiast wszystkie pozostałe – w Imperium Rosyjskim. Spis powszechny z 1897 wykazał, że w Imperium Rosyjskim żyło 12 894 Karaimów, w tym 1383 na Litwie i 6166 na Krymie. Ze względu na to, że do Rosji został wcielony w XVIII wieku również Chanat Krymski prawie wszystkie karaimskie gminy znalazły się w jednym państwie, co ożywiało kontakty między nimi[15]. W 1837 w Eupatorii ustanowiono urząd Hachama Taurydzko-Odeskiego i powołano Karaimski Związek Duchowny, któremu podlegały również gminy wyznaniowe w reszcie imperium. W 1863 wydzielono drugi urząd hachama wraz z Zarządem Duchownym w Trokach[16].

Okres II RP

[edytuj | edytuj kod]
Prezydent Ignacy Mościcki składa wizytę Karaimom w Łucku (czerwiec 1929)

Po rewolucji październikowej z pierwotnych trzydziestu dwóch gmin karaimskich pozostało tylko pięć położonych na terenach oderwanych od Rosji – cztery gminy w odrodzonej Polsce (Troki, Wilno, Łuck, Halicz) i jedna gmina w ówczesnych granicach Litwy (Poniewieże)[15].

W latach międzywojnia zwierzchnictwo religijne nad Karaimami sprawował Karaimski Związek Religijny w RP. 23 października 1927 delegaci wszystkich gmin karaimskich zdecydowali, iż Hadżi Seraja Szapszał objął urząd hachana (zwierzchnika Karaimów) z siedzibą w Trokach. Wybór został zatwierdzony przez władze 26 listopada 1927, a urząd swój hachan objął 18 września 1928 w kienesie wileńskiej. 21 kwietnia 1936 Sejm Rzeczypospolitej uchwalił ustawę o stosunku państwa do Karaimskiego Związku Religijnego, co uregulowało sytuację prawną Karaimów[17].

W międzywojennej Polsce powstał szereg karaimskich organizacji społecznych, w tym Stowarzyszenie Karaimów (Troki, Wilno, Łuck, Halicz), Towarzystwo Miłośników Historii i Kultury Karaimskiej (działało w latach 1932–1939 w Wilnie), Koła Pań Karaimskich „Katyn Odżachy” (Troki, Wilno, Łuck, Halicz), Koła Młodych Karaimów „Bir Baw”[18]. W latach 1924–1939 ukazało się dwanaście tomów rocznika naukowo-społecznego „Myśl Karaimska”[19].

Polscy Karaimi po II wojnie światowej

[edytuj | edytuj kod]
Cmentarz Karaimski w Warszawie – jedyna czynna obecnie nekropolia karaimska na terenie kraju

Karaimi zamieszkiwali głównie te ziemie, które po II wojnie światowej znalazły się w składzie ZSRR. Porozumienia o wymianie ludności zawarte między rządem lubelskim a poszczególnymi republikami radzieckimi nie przewidywały początkowo repatriacji Karaimów. W kwietniu 1945 rząd radziecki, odpowiadając na prośbę strony polskiej, poinformował, że nie będzie czynił przeszkód w przesiedlaniu się byłych obywateli polskich narodowości innej niż polska i żydowska, o ile „są oni związani z kulturą polską”[20].

Akcja przesiedlania ludności karaimskiej z Wileńszczyzny, mimo starań tamtejszych mieszkańców o wyjazd do Polski, napotkała na opór ze strony władz Litewskiej SRR. Pomimo dużych utrudnień stwarzanych przez władze litewskie ostatecznie około 300 Karaimów zdołało opuścić teren radzieckiej Litwy[21]. Szczególną grupę stanowiło wśród nich kilkunastu mężczyzn, którzy ochotniczo wstąpili do I Armii Wojska Polskiego, a po zakończeniu wojny i demobilizacji sprowadzali swoje rodziny na teren Polski[22].

O mocnym wejściu Karaimów w krąg kultury polskiej i języka najlepiej świadczy cytat z pisma Gminy Karaimskiej z kwietnia 1945 roku, interweniujący w sprawie możliwości przesiedlenia Karaimów do Polski po II wojnie światowej:

„Stając się w ten sposób rdzennymi obywatelami polskiej ziemi, ulegali też Karaimi i kulturze polskiej, myśleli, czytali i pisali po polsku, o czym świadczy wydawane w Wilnie aż do r. 1939 jedyne narodowe pismo «Myśl Karaimska». Obecnie można spotkać także na Wileńszczyźnie niemało Karaimów uczących języka polskiego w szkołach powszechnych, nauczycieli i nauczycielek wykładających w szkołach średnich, nie mówiąc już o profesorze na katedrze stołecznego uniwersytetu. Język polski zajął w rodzinie karaimskiej takie samo miejsce, jak i liturgiczny turecki; czego dowodem jest zbiorek pt. «Krótkie modlitwy karaimskie», wydany w Wilnie w r. 1935 pod redakcją Ułłu Hazzana, tj. zastępcy głowy wyznania karaimskiego.”[23]

Przeszkód w przesiedleniu nie czyniły z kolei władze Ukraińskiej SRR, dzięki czemu do Polski mogli przybyć chętni Karaimi z Halicza. 15 lipca 1945 szesnaście osób pochodzenia karaimskiego wyjechało również z Łucka i osiedliło się po przyjeździe w Opolu[24].

Powojenne migracje doprowadziły do stworzenia nowych skupisk karaimskich w Warszawie (Zielonce i Podkowie Leśnej), Trójmieście oraz Opolu, a następnie we Wrocławiu[18]. Pojedyncze rodziny zamieszkały także między innymi w Olsztynie, Szczecinie, Krakowie, Gorzowie, Słupsku oraz Ełku. W następnych latach liczebnie wzmacniał się ośrodek warszawski, osłabły natomiast ośrodki opolski i wrocławski[25].

Liczebność i rozmieszczenie

[edytuj | edytuj kod]

Według wyników Narodowego Spisu Powszechnego w 2011 roku, w Polsce żyło 346 osób deklarujących narodowość karaimską. 233 osoby zadeklarowały w trakcie spisu narodowość karaimską jako jedyną, 113 podało identyfikację karaimską jako jedną z dwóch odczuwanych[26]. Właściwa mniejszość karaimska (obywatele polscy deklarujący narodowość karaimską) liczy 314 osób. Spis wykazał, iż Karaimi żyją w województwie mazowieckim (98 osób), łódzkim (46 osób), dolnośląskim (46 osób), pomorskim (27 osób), kujawsko-pomorskim (14 osób), podlaskim (12 osób), opolskim (9 osób), lubelskim (4 osoby), wielkopolskim (3 osoby)[27]. Zdecydowana większość przedstawicieli mniejszości karaimskiej mieszka w miastach (90,67%), na obszarach wiejskich zamieszkuje tylko 9,33% Karaimów. Wśród osób deklarujących narodowość karaimską dominują mężczyźni (63,64%)[28].

Według wyników poprzedniego spisu powszechnego z 2002 r. na terenie kraju mieszkały jedynie 43 osoby, które zadeklarowały narodowość karaimską[29]. Zdaniem przedstawicieli mniejszości karaimskiej wyniki te nie odzwierciedlały rzeczywistego stanu, zaniżając znacznie liczebność Karaimów w Polsce. Powodem tego miało być pozbawienie ankietowanych możliwości wyboru podwójnej tożsamości, co postawiło wielu członków mniejszości, w tym i karaimskiej, w kłopotliwej sytuacji wyboru między przynależnością do społeczności narodowej czy etnicznej a identyfikowaniem się z polskością[30].

Jeszcze większą trudność sprawia oszacowanie liczby osób o korzeniach karaimskich. W dużym przybliżeniu można założyć, że chodzi o grupę od 500 do nawet 1000 osób[31].

Życie społeczne

[edytuj | edytuj kod]
Emblemat Związku Karaimów Polskich

Członków tej grupy religijno-narodowościowej zrzesza Karaimski Związek Religijny w RP i stowarzyszenie społeczno-kulturalne Związek Karaimów Polskich. Powołana w 2003 oficyna wydawnicza „Bitik” zajmuje się wydawaniem publikacji o tematyce karaimskiej. Ważne miejsce zajmuje wśród nich pismo „Awazymyz”, wydawane w obecnej formie od 2004 roku (od 2011 jako kwartalnik)[32].

Centrum kulturalne Karaimów w Polsce stanowi Warszawa. W mieście tym działa jedyny czynny cmentarz karaimski w Polsce. We Wrocławiu do 1989 działała jedyna w powojennej Polsce kienesa, prowadzona przez ostatniego polskiego hazzana Rafała Abkowicza.

Status prawny karaimów jako grupy wyznaniowej uregulowany jest w pochodzącej z 1936 Ustawie o stosunku Państwa do Karaimskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej[33]. Ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym z 2005 daje Karaimom status mniejszości etnicznej[1].

Język

[edytuj | edytuj kod]

Językiem ojczystym polskich Karaimów jest język karaimski, należący do kipczackiej grupy języków tureckich, jednak obecnie zdecydowana większość polskich Karaimów na co dzień posługuje się językiem polskim, który z racji rozproszenia i niewielkiej liczebności narodu wyparł ich ojczystą mowę. Język karaimski zachował się w liturgii karaimskiej.

Znani polscy Karaimi

[edytuj | edytuj kod]
Hadży Seraja Chan Szapszał
 Z tym tematem związana jest kategoria: Polscy Karaimi.

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Określenie Karaimi, podobnie jak Żydzi, ma dwojakie, powiązane ze sobą znaczenia: odnosi się zarówno do wyznawców religii karaimskiej, jak i członków narodu karaimskiego. Podobnie zatem jak w przypadku Żydów, nazwa Karaimi zapisywana wielką literą (majuskuła) dotyczy Karaimów jako narodu, zaś zapisywana małą literą – jako grupy religijnej.
  2. ↑ Liczba obywateli polskich, którzy w Narodowym Spisie Powszechnym w 2011 zadeklarowali narodowość karaimską.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym (Dz.U. z 2017 r. poz. 823).
  2. ↑ Zob.: Film dokumentalny „Karaimi. Ginący naród” Włodzimierza Szpaka (1994.)
  3. ↑ Jan Tyszkiewicz: Dzieje Karaimów w państwie polsko-litewskim do końca XV wieku i ich związki z Krymem. W: Karaimi. Beata Machul-Telus (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 12, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-18.
  4. ↑ Jan Tyszkiewicz: Dzieje Karaimów w państwie polsko-litewskim do końca XV wieku i ich związki z Krymem. W: Karaimi. Beata Machul-Telus (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 22, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-18.
  5. ↑ Jan Tyszkiewicz: Dzieje Karaimów w państwie polsko-litewskim do końca XV wieku i ich związki z Krymem. W: Karaimi. Beata Machul-Telus (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 18–19, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-18.
  6. ↑ Jan Tyszkiewicz: Dzieje Karaimów w państwie polsko-litewskim do końca XV wieku i ich związki z Krymem. W: Karaimi. Beata Machul-Telus (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 20, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-18.
  7. ↑ Szymon Pilecki: Karaimskie życie rodzinne, społeczne i religijne okresu międzywojennego, czas wojny, decyzje o przyjeździe do Polski. W: Karaimi. Beata Machul-Telus (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 36, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-18.
  8. ↑ Jan Tyszkiewicz: Dzieje Karaimów w państwie polsko-litewskim do końca XV wieku i ich związki z Krymem. W: Karaimi. Beata Machul-Telus (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 23, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-18.
  9. ↑ a b c Jan Tyszkiewicz: Dzieje Karaimów w państwie polsko-litewskim do końca XV wieku i ich związki z Krymem. W: Karaimi. Beata Machul-Telus (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 18, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-18.
  10. ↑ a b Jan Tyszkiewicz: Dzieje Karaimów w państwie polsko-litewskim do końca XV wieku i ich związki z Krymem. W: Karaimi. Beata Machul-Telus (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 17, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-18.
  11. ↑ Stefan Gąsiorowski: Karaimi w dawnej Rzeczypospolitej (XVI-XVIII wiek). W: Karaimi. Beata Machul-Telus (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 25, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-18.
  12. ↑ Stefan Gąsiorowski: Karaimi w dawnej Rzeczypospolitej (XVI-XVIII wiek). W: Karaimi. Beata Machul-Telus (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 30, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-18.
  13. ↑ a b Stefan Gąsiorowski: Karaimi w dawnej Rzeczypospolitej (XVI-XVIII wiek). W: Karaimi. Beata Machul-Telus (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 31, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-18.
  14. ↑ Zob.: M.Masłowski: „Stanisław Masłowski – Materiały do życiorysu i twórczości”, Wrocław 1957, „Ossolineum”, s. 140 (przypis.61).
  15. ↑ a b Szymon Pilecki: Karaimskie życie rodzinne, społeczne i religijne okresu międzywojennego, czas wojny, decyzje o przyjeździe do Polski. W: Karaimi. Beata Machul-Telus (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 34, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-18.
  16. ↑ Szymon Pilecki: Karaimskie życie rodzinne, społeczne i religijne okresu międzywojennego, czas wojny, decyzje o przyjeździe do Polski. W: Karaimi. Beata Machul-Telus (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 37–38, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-18.
  17. ↑ Szymon Pilecki: Karaimskie życie rodzinne, społeczne i religijne okresu międzywojennego, czas wojny, decyzje o przyjeździe do Polski. W: Karaimi. Beata Machul-Telus (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 39, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-18.
  18. ↑ a b Mariola Abkowicz: Karaimskie życie społeczne w Polsce po 1945 roku. W: Karaimi. Beata Machul-Telus (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 180, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-18.
  19. ↑ Mariola Abkowicz: Karaimskie życie społeczne w Polsce po 1945 roku. W: Karaimi. Beata Machul-Telus (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 187, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-18.
  20. ↑ Mariola Abkowicz: Karaimskie życie społeczne w Polsce po 1945 roku. W: Karaimi. Beata Machul-Telus (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 181, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-18.
  21. ↑ Mariola Abkowicz: Karaimskie życie społeczne w Polsce po 1945 roku. W: Karaimi. Beata Machul-Telus (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 183–184, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-18.
  22. ↑ Szymon Pilecki: Karaimskie życie rodzinne, społeczne i religijne okresu międzywojennego, czas wojny, decyzje o przyjeździe do Polski. W: Karaimi. Beata Machul-Telus (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 49, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-18.
  23. ↑ A. Srebrakowski, Tatarzy i Karaimi wileńscy wobec powojennej ewakuacji ludności polskiej i żydowskiej z Litewskiej SRR, „Wrocławskie Studia Wschodnie” Nr 3:1999, s. 152.
  24. ↑ Szymon Pilecki: Karaimskie życie rodzinne, społeczne i religijne okresu międzywojennego, czas wojny, decyzje o przyjeździe do Polski. W: Karaimi. Beata Machul-Telus (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 50, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-18.
  25. ↑ Szymon Pilecki: Karaimskie życie rodzinne, społeczne i religijne okresu międzywojennego, czas wojny, decyzje o przyjeździe do Polski. W: Karaimi. Beata Machul-Telus (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 51, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-18.
  26. ↑ Ludność. Stan i struktura demograficzno-społeczna. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011. Główny Urząd Statystyczny. s. 264. [dostęp 2015-01-20].
  27. ↑ Mniejszości narodowe i etniczne oraz społeczność posługująca się językiem kaszubskim – liczebność (również według województw). Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-01-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-20)].
  28. ↑ Charakterystyka społeczno-demograficzna mniejszości. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-01-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-30)].
  29. ↑ Charakterystyka mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-01-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-20)].
  30. ↑ Adam Dubiński, Mariola Abkowicz. Kampania medialna „Jestem Polką/Jestem Polakiem”. „Awazymyz”. 1 (18)/2008. s. 16–17. 
  31. ↑ M. Abkowicz, Karaimi we Wrocławiu. W: Almanach karaimski. Wrocław 2007, s. 107.
  32. ↑ Mariola Abkowicz: Karaimskie życie społeczne w Polsce po 1945 roku. W: Karaimi. Beata Machul-Telus (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 204, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-18.
  33. ↑ Ustawa z dnia 21 kwietnia 1936 r. o stosunku Państwa do Karaimskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1936 r. nr 30, poz. 241).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Karaimi. Beata Machul-Telus (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 39, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-18.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce

w świetle Ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym

Mniejszości narodowe
Mniejszości etniczne
Język regionalny
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Karaimi_w_Polsce&oldid=70734093”