Portrett
Portrett er ei biletleg framsyning eller framstilling av eitt eller fleire bestemte menneske, der ein gjev att dei individuelle draga til vedkomande. Særleg skal andletstrekka framstå tydeleg. Avhengig av kor mange personar som vert avbilda, talar ein om enkeltportrett, dobbelportrett eller gruppeportrett. Nemninga portrett er frå fransk portrait, som kjem av det latinske protrahere, «drage fram».
Skildring
[endre | endre wikiteksten]
Eit portrett er eit bilete som viser dei individuelle karaktertrekka og ansiktsuttrykka til den avbilda personen. I det individuelle portrettet vert personen kjenneteikna med opplysning om namn, embetsteikn, attributtar, symbol eller familievåpen. I naturlike portrett er den avbilda lett gjenkjenneleg. Såleis som i fotografiet, der potrettskildringa vert nytta til å avbilde og syne fram ein person, med hans/hennar utsjånad og ytre framtoning. Rike oppdragsgjevarar ynskte å verte klart og tydeleg gjenkjende i sine portrett, gjerne noko forskjønna. Målarar har derfor utvikla framifrå teknisk dugleik, for slik å kunne gje att modellane sine så naturtru som mogleg.
I moderne målarkunst har desse målsettingane vorte oppmjuka, då kven som helst som eig eit kamera kan take eit bilete av seg sjølv eller nokon annan. Såleis treng ikkje avbildinga i eit modernistisk måleri ha mykje likskap med for å kunne kjennast att, og portrettet treng ikkje samsvare med den ytre utsjånaden til den avbilda.
Hovudfunksjonen med eit portrett er å avbilde ein eller fleire personar, samt representere den/dei som ikkje er nærverande, å minnast, samt heidre vedkomande. Sjangeren med portrettmåleri er den viktigaste i biletkunsten, nest etter det religiøse måleriet.
Eit utval portrett
[endre | endre wikiteksten]- Måleri
-
Gravferdsportrett frå Egypt på 200-talet
-
Frans Hals: Portrett av ein nederlandsk familie, ca 1633-36
-
Juan Gris: Portrett av Josette, 1918
-
Amadeo Modigliani: Portrett av Jeanne Hébuterne, 1918
- Fotografi
-
JackFoto: Joseph T. Zealy, 1850
-
Kinesisk adelskvinne med tenaren sin.Foto: Adolf-Nikolaj Erazmovitsj Bojarskij, 1874
-
Bryllaupsportrett frå Floda i Dalarna i Sverige.Foto: G. Söderlund, ca. 1895-ca. 1929
-
Portrett i heilfigur av målaren Tosca Olinsky.Foto: Peter A. Juley & Son
-
Migrant Mother, Nipomo, CaliforniaFoto: Dorothea Lange
-
Bansin und WannseeFoto: Abraham Pisarek, 1947
-
Malagasy child with sugarcaneFoto: Woodlouse, 2008
-
Heavy Metal!Foto: Gexon, 2011
Sjå òg
[endre | endre wikiteksten]Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- Denne artikkelen bygger på «Portrett» frå Wikipedia på svensk, den 28. februar 2014.
