Monschau

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Gelaens. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Monschau is 'n plaatsj in de Duutsje deilsjtaat Noord-Rienlandj-Wesfale, gelaege op 'n heuëgde van óngevieër 420 maeter in 't distrik Aoke. Ziej ligk aan de randj van de Eifel aan de baoveloup van de Roer (Duutsj: Rur). De sjtad tèlt 13.685 inweuners. Op korte aafsjtand ligke de plaatsje Simmerath, Schleiden, Hellenthal, Roetgen en 't Belsje Eupe.

Gesjiedenis

Monschau ligk in de smaal en depe vallei van de Roer, op amper veer kilomaeter van de Belsje grens. 't Is oarspjrunkelik 'n Waalse plaatsj in 't hertogdóm Limburg. Róndj de Dertigjaorige Aorlog verduutsjte 't stèdje door de toevloed van protesjtants Duutsjtalige vlöchtelinge op zök nao godsdeensvriejheid. 't Stedje heuërde hienao biej 't hertogdóm Gulik. In de Franse tied waas Montjoie een kantonhoofplaatsj in 't Roerdepartement. Pas in 1918 verangerde 't stedje ónger keizerlik bevael ziene naam offesjeel van Montjoie nao de Duutsje oetsjpraak hievan: Monschau.

't Aanligkende veurmalige sjtation Monschau (Bahnhof Monschau) ligk same mèt de Vennbahn sins 't verdraag van Versailles neet op Duitsj mèr op Belsj gróndjgebied.

De awwe Franse aorlogskreet "Montjoie-Saint-Denis" verwies neet nao de Franse naam van 't sjtedje, mèr waal nao 't liejesverhaol van bisjhop Dionysius op de "Montmartre" biej Paries.

Toerisme

De ligking in 'n deep dal langs 'n revierke, de historische architectuur en 't völe greun make Monschau populair biej toeriste en in ’t biezunjer bie de Limburgse daagtoeris. 't Sjtedje kènt 'ne groate hoeveulheid vakwerkhoeze. Ein van de bezeenswaardige geboewe is |t "Roaj Hoes" ("Rote Haus"). Daonaeve trèk Monschau toeriste die |t Nasjenaal Park Eifel bezeuke.

Bezeenswaardigheje

De aw sjtadskern van Monschau
De börch van Monschau
't Kuns- en cultuurcentrum Monschau Klassik
t Oagsfeës
De vakwerkhoeze en boerderieje
't Waldlehrpfad
't Hoage Venn
't Sjtuuwmeër Perlenbach
Keizer Karel's bed
't Hègkelandsjap Eifeldom
De Narcissewanjeling
De Heilstein brón
't Nationalpark-centrum Vogelsang

Musea

't Roaje Hoes
De mosterdmeule Krippana Jacques chocalade
't Eifeler fotografie- en filmmuseum
De glaasblaozerie
't Beerbroeweriemuseum Felsenkeller
't Drökkeriemuseum Weiss
De Loadmien Wohlfahrt
't RWE indusjtriemuseum

't Historisch centrum aan de Roer mèt vakwerkhoeze
Gezich op 't sjtedje en de börch
Nog meër Vakwerkhoeze
’t Raoje Hoes

Besjtuurlike indeiling

Monschau waas pès 1972 de hoofplaatsj van 't gelieknaomige distrik. Dat jaor woort 't distrik opgehaeve en woorte de ómligkende dörpe biej de gemeinte Monschau geveug. Ziej vörme noe sjtadsdeile, hoewaal ze op ènnige kilomaeters aafsjtand van Monschau ligke en völ hoager in de heuvele. Dees sjtadsdeile zint:

Verkeër

Monschau sjteit via de Bundesstraße 258 in verbènjing mèt Roetgen en Aoke (noordwaersj) en Schleiden (zuudoaswaersj). De N67 is 'n bienao twintig kilomaeter lange vriewaal kaersjrechte waeg door de Hoag Vene, nao Eupen en wiejer nao Welkenraedt. De Bundesstraße 399 löp nao Kalterherberg en geit daonao es de N669 nao Belsj in.

Monschau wirt ómringd door 'ne ringwaeg, dae door de heuvele wied baove 't sjtadscentrum löp.

Externe link/Bron

Website euver Monschau (Nederlandse verzie)