Dyowl
An Jowl po Satnas yw an hanow a spyrys dres natur, leun a dhrogedh ha temptyans herwydh kryjyansow Abrahamek. An ger Kernewek yw devedhys a furv Latin Predennek a diabolus, Greka διαβολος, ow styrya "gowleveryas". Haval yw dhe'n geryow diawl/diafol yn Kembrek ha diaoul yn Bretonek. Yn Kernewek Kemmyn, 'dyowl' a ha bos 'jowl' wosa an erthygel 'an'; y furv liesek yw 'dywolow', ha'n huni benow yw 'dyowles'.
Dell grys niver a skoloryon, an tybyans a unn nerth kres tebel yw devedhys yn Yedhoweth a-dhia Soroastrianeth, kryjyans Iranek koth. War-lergh dyskasow soroastrianek, yma dew Dhyw meur, an eyl da (Ahura Mazda, an "Arloedh Fur") ha'n arall drog (Ahriman, an "Spyrys Tebel"), hag i pupprys owth omladh.
Byttegyns, nyns eus skoedhyans diblans yn tekst an Testament Koth rag an Jowl, yw ev po nag yw an nell unnik a Dhrog. An sarf a demptyas Eva yn Lowarth Eden; hag yma el ow tarsywya enevow an re marow drefenn aga feghosow.
Y'n Testament Nowydh yma'n kynsa omdhiskwedhans sertan a'n Jowl, gelwys an gowleveryas (διαβολος, 33 gweyth), Satnas, Belial, Belsebuk, an dhragon, an temptyor, Appolyn, h.e. Dell vydh krysys yn Kristoneth, an Jowl yw el tewlys yn-mes a'n Nev drefenn y enebieth orth Dyw. (An bel yntra Dyw ha'n Jowl yw testenn a lyenn kristyon diwedhes, yn arbennik Paradise Lost gans John Milton.)
Yn Islam, an Jowl yw gelwys Iblīs (=διαβολος), an Sheytān (=Satnas), cIfrīt (an rebel), an temptyor, hag erell. Nyns yw ev el, saw jinn.
Lyenn
[golegi | pennfenten]Yn lyenn Kernewek, persons dhrog (kepar ha Tewdar) a wordh menowgh an Jowl po dywolow divers. Y'n Ordinale, yma tri dyowl chyf: Lucyfer, Belsebuk, ha Satnas.
Henwyn a re gordhyes avel dywolow gans an dhrogyon yn lyenn Kernewek: