Latviya

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Latviya
latış. Latvijas Republika‎
Bayraq[d] Gerb[d]
Bayraq[d] Gerb[d]
Tēvzemei un Brīvībai, Per la Pàtria i la llibertat, Best enjoyed slowly, I'w fwynhau'n araf!
Tarixi
 • Elan 4 may 1990
 • Tanınma 6 sentyabr 1991
Rəsmi dilləri
Paytaxt Riqa
İdarəetmə forması Unitar nümayəndəli demokratiya parlamentli respublika
Prezident Edgars Rinkēvičs
Baş nazir Evika Siliņa
Sahəsi Dünyada 124-cü
 • Ümumi 64,589 km² km²
 • Su sahəsi (%) 2.09%
Əhalisi
 • Əhali 1.907.675 nəfər (147-ci)
 • Siyahıyaalma (2011) 2.070.371 nəf.
 • Sıxlıq 29,6/km² nəf./km² (147-ci)
Demonim Latviyalı
Valyuta avro
İnternet domeni .lv
ISO kodu LV
BOK kodu LAT
Telefon kodu +371
Saat qurşaqları
Nəqliyyatın yönü sağ[d][2]
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Latviya (latış. Latvija‎), köhnə mənbələrdə Letoniya[3] (liv. Leţmō) və ya Liflyandiya,[4] rəsmi adı ilə Latviya Respublikası (latış. Latvijas Republika‎, liv. Leţmō Vabāmō) – Şimali Avropada dövlət. 1 yanvar 2015-ci il tarixli rəsmi məlumata əsasən əhalisi 1 988 400 nəfərdir. Ərazisi 64 589 km².-dir. Əhalisinin sayına görə dünyada 147-ci, ərazisinə görə 122-ci yeri tutur. Paytaxtı Riqa şəhəri, dövlət dili latış dilidir. Latviya şimalda Estoniya, şərqdə Rusiya, cənub-şərqdə Belorusiya, cənubda Litva ilə həmsərhəddir. Pul vahidi — avro. Latviyanın dövlət müstəqilliyi 18 noyabr 1918-ci ildə elan edilmişdir. 1940–1991-ci illərdə SSRİ-nin tərkibində olmuşdur. Azərbaycan Latviyanın müstəqilliyini 30 avqust 1991-ci ildə tanımışdır. Latviya Azərbaycanın müstəqilliyini 8 yanvar 1992-ci ildə tanımışdır. Ölkələr arasında diplomatik münasibətlər 11 yanvar 1994-cü ildə qurulmuşdur. Azərbaycan Respublikasının Latviyada səfirliyi 2005-ci ildə açılmışdır.

Etimologiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. Latvija sözü qədim latqallardan gəlir. Onlar digər Hind-Avropa tayfaları və bundan əlavə baltik finlər olan livlər ilə müasir latışların etnik kodu qurdular.[5]
  2. "Letiya" (Lettia, Letthia, Leththia) sözünə ilk dəfə "Letiya" şəklində Henrix salnamələrində (1209) rast gəlinmişdir. Əvvəldən almanlar qədim latqalların yaşadığı torpaqları belə adlandırırdılar. Latvija sözü latış dilinə litva dilindən gəlib. Litva dilində bu söz latışların adından (lit. latviai) yaranmışdı.[6]

Əhali

[redaktə | mənbəni redaktə et]
border=none Əsas məqalə: Latviya əhalisi

Dil

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Latviyanın rəsmi dili ölkədə ən çox danışılan latış dilidir. Ölkədə ikinci ən çox danışılan dil rus dilidir. Bundan əlavə, ölkənin bəzi regionlarda livon (əsasən Kurzemedə) və latqal (əsasən Latqaliyada) dillərindən istifadə edilir.

Din

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Latviyada din (2011)[7]
Lüteranlıq
  
 34.2%
Katolisizm
  
 24.1%
Rus Pravoslavlıq
  
 17.8%
Eski inananlar
  
 1.6%
Digər xristianlar
  
 1.2%
Digər və ya dinsizlər
  
 21.1%

Latviyada ən böyük din Xristianlıqdır,[8] amma əhalinin sadəcə 7%-i müntəzəm şəkildə dini yığıncaqlarda iştirak edir.[9]

Ərazi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ərazisi 100 diyar və 9 Respublika şəhərlərdən ibarətdir.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 4, preamble // Constitution of Latvia (латыш.).
  2. ↑ http://chartsbin.com/view/edr.
  3. ↑ Azərbaycan Respublikasının Paris Sülh konfransındakı nümayəndəliyinin başçısı Ə. M. Topçubaşovun Nazirlər Şurasının sədrinə məktubu. 06–10.11.19197/ARDA, f.970, s.1, i.146, v.19
  4. ↑ [1] Arxivləşdirilib 2022-03-21 at the Wayback Machine Azərbaycan ədəbiyyatı (F. Köçərli, I cild)/Abbasqulu ağa Bakıxanov "Qüdsi" təxəllüs. (2016, avqust 22). Vikimənbə, "Bütün Qafqaz sərhəddini, Don nəhrinin səvahilini, Malorossiya, Velikorusiya, Liflyandiya, Litfa, Lehistan ölkələrini səyahət etdim. Buralarda həm dövlət başında məqam və mənsəb sahibi olan kəslər ilə və həm elm və mərifət sahibləri ilə tanışlıq və dostluq etməklə bəxtiyar olmuşam."
  5. ↑ "Latvia in Brief" (PDF). Latvian Institute. 2012. 8 November 2012 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 May 2011.
  6. ↑ Латвия — генезис понятия Arxivləşdirilib 2008-12-25 at the Wayback Machine (latış.)
  7. ↑ "Tieslietu ministrijā iesniegtie reliģisko organizāciju pārskati par darbību 2011. gadā" (Latvian). 26 November 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 July 2012.
  8. ↑ "Latvia". CIA. 15 May 2020 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 December 2008.
  9. ↑ Eunice K. Y. Or. "Trust in Religious Institutions does not convey to Church Attendance". Christian Today. 23 September 2004. 8 May 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 July 2007.
 Latviya ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Latviya&oldid=7430374"