Idiomes de Taiwán

Idioma oficial	Mandarín estándar
Llingües autóctones	Llingües formosanes
Llingües vernácules	Taiwanés, hakka, taiwanés mandarín
Principales idiomes estranxeros	Inglés, xaponés, vietnamita
Llingua de señes	Llingua de señes taiwanesa
	[editar datos en Wikidata]

L'idioma con más falantes nativos en Taiwán ye'l taiwanés faláu alredor pol 70% de la población.^[3]^[4] El hokkien ye un topolecto de les variedaes del chinu orixinaries nel sur de Fujian y ye faláu por munchos de la diáspora china en tol Sureste Asiáticu. Apocayá hubo un usu creciente del taiwanés nos medios de comunicación.

Los miembros del subgrupu chinu hakka, concentraos en dellos condaos de Taiwán, de cutiu falen el chinu hakka. Les llingües formosanes son les llingües étniques de les tribus aboríxenes de Taiwán, entendiendo alredor del 2% de la población de la islla. Ye común pa los hakka mozos y de mediana edá y pa los aboríxenes falar chinu mandarín y taiwanés que ye cimeru, o a la esclusión de, les sos llingües étniques.

Les persones qu'emigraron de la China continental dempués de 1949 (12% de la población) na so mayoría falen chinu mandarín.^[5] El mandarín estándar ye l'idioma oficial y ye casi universalmente faláu y entendíu.^[6] Ye l'únicu mediu d'instrucción nes escueles de Taiwán que fuisti aprobáu dende finales de 1940, dempués de la entrega de Taiwán al gobiernu de la República de China en 1945.

Idioma nacional

Chinu mandarín

En 1945, tres el final de la Segunda Guerra Mundial, el mandarín estándar ("chinu") foi introducíu como l'idioma oficial y obligatoriu nos colexos. (Antes de 1945, el xaponés yera l'idioma oficial y yera enseñáu nos colexos). Dende entós el mandarín foi establecíu como una llingua franca nos distintos grupos en Taiwán: la mayoría de los hoklos fala taiwanés, los hakka quien tien la so propia llingua falada, los emigrantes recién que'l so idioma nativu pue ser cualesquier variante chinu na China continental, y los aboríxenes que falen llingües aboríxenes.

El taiwanés mandarín (al igual que col singlish y munchos otros casos d'una comunidá de la fala criolla) falar en distintos niveles d'alcuerdu a la clase social y situación de los falantes. Les ocasiones formales riquen el nivel acrolectal del chinu estándar (guoyu), que difier pocu del chinu estándar (putonghua) de la República Popular China. Les situaciones menos formales pueden dar llugar a la forma basilecta, que tien más carauterístiques taiwanesas de forma única. Los falantes billingües taiwaneses pueden alternar el códigu ente'l mandarín y el taiwanés, dacuando na mesma frase.

El mandarín ye faláu fluidamente por casi tola población de Taiwán, sacante unes persones d'edá avanzada que fueron educaes sol dominiu xaponés. En Taipéi, onde hai una alta concentración de los emigrantes recién que la so llingua materna nun ye'l taiwanés, el mandarín utilizar con mayor frecuencia que nes zones del sur de Taiwán y más rurales onde hai menos emigrantes recién.^{[ensin referencies]} Munchos taiwaneses, particularmente per debaxo de los 45 años, falen meyor el mandarín que'l hakka o'l hokkien.^[7]

Escritura chino

Taiwán utiliza los caráuteres chinos tradicionales. Na China continental fueron reemplazaos polos caráuteres chinos simplificaos. Anque los caráuteres chinos tradicionales tamién son utilizaos en Ḥong Kong, un pequeñu númberu de caráuteres de forma distinta en Taiwán; la forma estandarizada de los caráuteres chinos ye la ortografía utilizada en Taiwán y alministrada pol Ministeriu d'Educación de Taiwán, y tien variaciones menores en comparanza coles formes estandarizadas de los caráuteres chinos utilizaes en Ḥong Kong. Tales diferencies se realcionan coles variantes ortodoxes y vulgares del sinograma.

La escritua china vernacular ye l'estándar de la escritura china utilizada nos documentos oficiales, la lliteratura polo xeneral y la mayoría de los aspeutos de la vida cotidiana, y tien gramática basada nel mandarín estándar. La escritura china vernacular ye la variante moderna de la escritura de la china que suplantó al usu del chinu clásicu na lliteratura siguiendo al Nuevu Movimientu de Cultura dende principios del sieglu XX, que ta basáu nos tiempos antiguos. Nos últimos tiempos, siguiendo al movimientu d'allugamientu de Taiwán y una presencia cada vez mayor na lliteratura taiwanesa, la escritura hokkien basada nel vocabulariu y la gramática del idioma taiwanés dacuando ye utilizada na lliteratura y nes comunicaciones informales.

Fonética china

El zhùyīn fúhào, de cutiu embrivíu como zhùyīn, o conocíu como bopomofo dempués de los sos primeres cuatro lletres, ye'l sistema fonéticu nacional de la República de China pa la enseñanza de la pronunciación del sinograma, especialmente en mandarín. El sistema utiliza 37 símbolos especiales pa representar a los soníos del mandarín: 21 consonantes y 16 rimes, anque tamién tien estensiones pal hakka y el taiwanés.

Estos símbolos fonéticos delles vegaes apaecen impresos como caráuteres rubys nos llibros para neños, y nes ediciones de testos clásicos (que frecuentemente utiliza caráuteres qu'apaecen a ritmos con bien baxa frecuencia y otros tales como'l pan d'acaldía). Nos anuncios, estos símbolos delles vegaes son utilizaos pa escribir ciertes partícules (por casu, ㄉ en llugar de 的); amás de esto, rares vegaes ver a estos símbolos utilizaos nes publicaciones de los medios de comunicación p'adultos, sacante como una guía de pronunciación (o sistema d'índiz) nes entraes el diccionariu. Los símbolos bopomofo tamién son asignaos al tecláu del alfabetu llatín ordinariu (1 = bo, q = po, a = mo, etc.) que son utilizaos nun métodu pa la introducción del testu chinu cuando s'usa l'ordenador.

L'únicu propósitu del zhùyīn na educación primaria ye enseñar la pronunciación del mandarín estándar pa los neños. Los llibros de testu de primer grau de toles materies (incluyendo al mandarín) tán totalmente en zhùyīn. Dempués d'esi añu, los testos de caráuteres chinos son apurríos na forma anotada. Alredor del cuartu grau, la presencia de l'anotación del zhùyīn ye considerablemente amenorgada, quedando solamente na nueva seición de caráuteres. Los neños de la escuela aprienden los símbolos por que puedan descodificar les pronunciaciones que figuren nun diccionariu chinu, y tamién por que puedan atopar la forma d'escribir les pallabres poles cualos namái saber los soníos.

Romanización

La romanización del chinu en Taiwán suel ser bien inconsistente. A diferencia de la China continental por aciu el hànyǔ pīnyīn en llugar del zhùyīn sistema de enseñanaza de la pronunciación del mandarín dempués de 1958, Taiwán sigui utilizando'l sistema zhùyīn y nun utiliza'l alfabetu llatín como'l símbolu fonéticu del idioma. Fixéronse esfuerciu per parte del sistema educativu p'avanzar escontra un sistema basáu nel romanu, pero estos fueron lentos debíu principalmente a los enormes costos en capacitación docente. El gobiernu central adoptó'l tōngyòng pīnyīn como la romanización oficial nel 2002 pero los gobiernos llocales pueden anular la norma, como dalgunos adoptaron el hànyǔ pīnyīn y caltener les romanizaciones antigües que comúnmente s'utilicen. Sicasí, n'agostu del 2008, el gobiernu central anunció que hànyǔ pīnyīn va ser l'únicu sistema de romanización en Taiwán a partir de xineru del 2009.

Otros idiomes

Los idiomes maternos más comúnmente utilizaos en Taiwán, les Islles Pescadores, Kinmen y les Islles Matsu.

Taiwanés

L'idioma taiwanés, comúnmente conocíu como «hokkien taiwanés», ye una variante del hokkien faláu en Taiwán y ye parte d'un grupu de dialeutos chinos del chinu min nan. Oficialmente'l taiwanés ye vistu como un dialeutu chinu» dientro d'un estensu idioma chinu, anque hai problemes d'intelixibilidá mutua con otres variedaes del chinu.

Hai rexistros coloquiales y lliterarios ambos del taiwanés. El taiwanés coloquial tien los sos raigaños nel chinu antiguu. El taiwanés lliterariu, que orixinalmente desenvolver nel sieglu X en Fujian y basáu nel chinu mediu, foi utilizáu nel momentu pa una excritura formal, pero agora ta escastáu en gran parte. Una gran parte del taiwanés xeneralmente entiéndese por otros dialeutos del hokkien que se fala na China continental y nel Sureste Asiáticu, pero tien un grau de intelixibilidá con otres variedaes del chinu min nan idiomes como'l teochew. Sicasí, ye mutuamente intelixible col mandarín o otros idiomes chinos.

El trabayu recién d'eruditos tales como Ekki Lu, Sakai Toru y Lí Khîn-hoāⁿ (tamién conocíu como Tavokan Khîn-hoāⁿ o Chin-An Li), basaos n'investigaciones anteriores polos estudiosos tales como Ông Io̍k-tek, llegaron al estremu d'acomuñar parte del vocabulariu básicu del llinguaxe coloquial coles llingües austronesies y la familia de llingües tai; sicasí, tales confirmaciones nun tán exentes de discutiniu.

Hakka

El hakka fálase principalmente en Taiwán poles persones que tienen ascendencia hakka, estes persones tán concentraes en diversos llugares al traviés de Taiwán. La mayoría de persones hakka moren en Taoyuan, Hsinchu y Miaoli.^[8] El Hakka ye consideráu oficialmente un «dialeutu del chinu» dientro d'un estensu idioma chinu.

Los dialeutos más comunes del hakka en Taiwán son el sixian y el hailu.^[9]

Llingües aboríxenes

Les llingües formosanes son llingües de los tribus aboríxenes de Taiwán. Los aboríxenes de Taiwán anguaño entienden el 2% de la población de la islla.^[10] Sicasí, bien pocos inda pueden falar la so llingua ancestral, dempués de sieglos de cambéu de llingua. De les aproximao 26 llingües aboríxenes, siquier diez tán estinguíes, otros cinco atópense morrebundes,^[11] y munches otres en peligru d'estinción.

Toles llingües formosanes tán siendo reemplazaes amodo pol dominiu cultural del chinu mandarín. Nes postreres décades, el gobiernu punxo en marcha un programa de revaluación aborixe, incluyendo la reintroducción de la educación de les llingües formosanes nos colexos taiwaneses. Sicasí, los resultaos d'esta iniciativa fueron decepcionantes.^[12]^[13]

Llingua de señes

Xaponés

L'idioma xaponés yera enseñáu obligatoriamente, mientres la Ocupación xaponesa de Taiwán (1895-1945). Anque la fluidez ye agora llindada en gran parte a los vieyos, dalgunos de los mozos de Taiwán que ven a Xapón como'l pioneru de la moda de la cultura pop xuvenil de la rexón agora saben un pocu de xaponés al traviés de los medios de comunicación, los sos güelos, o clases privaes en «instituciones d'enseñanza».^{[ensin referencies]}

Inglés

L'inglés ye un idioma estranxeru común, con dellos grandes centros privaos qu'imparten la enseñanza del inglés. L'inglés ye obligatoriu nel currículu de los estudiantes una vegada qu'entren a la escuela primaria. L'inglés como materia escolar tamién ye ufiertáu nos exámenes d'educación de Taiwán.

Ver tamién

Referencies

↑ «Taiwanese Talent Turns to Southeast Asia». Archiváu dende l'orixinal, el 2016-04-12.
↑ «Learning Vietnamese gaining popularity in Taiwan». Archiváu dende l'orixinal, el 2017-04-06.
↑ Cheng, Robert L. (1994). "Chapter 13: Language Unification in Taiwan: Present and Future". In Rubinstein, Murray. The Other Taiwan: 1945 to the Present. M.E. Sharpe. p. 362. ISBN 9781563241932.
↑ Language Policy in the KMT and DPP yeres
↑ «A Perceptual Dialect Study of Taiwan Mandarin: Language Attitudes in the Yera of Political Battle». Archiváu dende l'orixinal, el 2016-03-04.
↑ Chapter 2: People and Language
↑ Noble (2005), p. 16.
↑ «Hakka made an official language - Taipei Times». Consultáu'l 7 de marzu de 2018.
↑ People and Language
↑ Statistics of Indigenous Population in Taiwan and Fukien Areas
↑ «The Formosan Language Archive: Linguistic Analysis and Language Processing». Archiváu dende l'orixinal, el 2011-07-20.
↑ Trilingualism In Family, School And Community New Title
↑ Sociolinguistic survey report for the Tona and Maga dialects of the Rukai Language

Referencies

Noble, Gregory W. (2005). "What Can Taiwan (and the United States) Expect from Japan?". Journal of East Asian Studies 5: 1-34. JSTOR 23417886

Llectura adicional

Weingartner, F. F. (1996). Survey of Taiwan aboriginal languages. Taipei. ISBN 9579185409.

Enllaces esternos

Mair, V. H. (2010) How to Forget Your Mother Tongue and Remember Your National Language

[1] «Taiwanese Talent Turns to Southeast Asia». Archiváu dende l'orixinal, el 2016-04-12.

[2] «Learning Vietnamese gaining popularity in Taiwan». Archiváu dende l'orixinal, el 2017-04-06.

[3] Cheng, Robert L. (1994). "Chapter 13: Language Unification in Taiwan: Present and Future". In Rubinstein, Murray. The Other Taiwan: 1945 to the Present. M.E. Sharpe. p. 362. ISBN 9781563241932.

[4] Language Policy in the KMT and DPP yeres

[5] «A Perceptual Dialect Study of Taiwan Mandarin: Language Attitudes in the Yera of Political Battle». Archiváu dende l'orixinal, el 2016-03-04.

[6] Chapter 2: People and Language

[7] Noble (2005), p. 16.

[8] «Hakka made an official language - Taipei Times». Consultáu'l 7 de marzu de 2018.

[9] People and Language

[10] Statistics of Indigenous Population in Taiwan and Fukien Areas

[11] «The Formosan Language Archive: Linguistic Analysis and Language Processing». Archiváu dende l'orixinal, el 2011-07-20.

[12] Trilingualism In Family, School And Community New Title

[13] Sociolinguistic survey report for the Tona and Maga dialects of the Rukai Language

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]