跳至內容

Mi'adop

nani… a masadak Wikipedia

O mi'adopay a demak no 'Amis(阿美族的狩獵文化)

[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

I no to'asan ho a 'orip no 'Amis a tamdaw o saka'orip ko mi'adopay ato mifotingay a demak, ano ira ko tadamaanay a demak niyaro' ato lalomaan mi'adopay mifotingay ko tamdaw no lalomaan ano ca o kapah no niyaro',o nisetikan ko pi'arawan ko tadamaan no fainayan, o masetikay a kapah i, o kala'afasan no iraay ko kaying a loma' malokadafo. nikawrira, anini sato dengan to o maloilisinay a demak, ano ca o piphanhanay no faloco' a mi'adop. Nikawrira, o mi'adopay a demak caay ka ca ira ko masamaamaanay a lisin, itini to a mahapinang ko kakafit ato 'orip no 'Amis a tamdaw, o tadamaanay a saka'orip no 'Amis a tamdaw konini.[1]

Tosaay ko mi'adopay demak: (狩獵方式) :

[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]
Talakal

一. Sapifolaw a kowang ( 武器獵 ) : o masakapotay ko pi'adop tonini, o kasasiroma a kilac nonini a pi'adopan:[2]

[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]
  1. Mitaliyokay a mitala ( 圍獵):o masakapotay no niyaro' ano ca o kapot no isefiay ko mi'adopay.itiraay i kakedalan i'ayaw no pipalomaan to hafay a mi'adop.ona masacefangay a mi'adopay ciwacoay,alamitatoyay to pana', kotang, kowang,fonos. isarakat no pi'adop paresapan ko waco i taliyok no pi'adopan pala mipasadak to 'a'adopen, o mi'adopay itira i kasapi'ec a mitala to 'a'adopen a mokowang.o matiniay a pi'adop o malonem ato mangcel ko 'a'adopen.
  2. Niilohay ( 焚獵 ) : o masakapotay a cefang koninian, pali'ayawen ho a mikilim ko kaitiraan no 'a'adopen, ta likoten , ilohen i taliyok, matalaw ko 'a'adopen to lamal a masadak, oya mitalaay i kasapi'ec a mi'adopay pana'en anoca kowangen ko 'a'adopen.o fafoy, mangcel ato malonem koni'adopan, nikawrira, o mapasadakay no namal a 'a'adopen sahetoay a 'adopen.
  3. Misefengay (伏獵) :karkaren ko kengkeng to pilimekan itira i lawac no lalan no 'a'adopen,limed sa itira tora kengkeng a mitala to 'a'asopen, ano ira to 'a'adopen a mita'ekif, itira a oana'en ano ca kowangen, o faoy ko tatamen tonini a pi'adop.
  4. fafoy no Taywan
    Misolongay (犬獵) ; papilepelen ko waco to mamangay a 'a'adopen, matiyaay o mangcel, takoril, siri, makarato to waco tado han to a micepet panokay.

二.Talakal a pi'adop ( 陷阱獵) : sahetoay o tekedan a cecay ko tamdaw a pi'adop konini,o kasasiroma a kilac nonini a pi'adopan :[3]

[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

1. Talakalay ( 縛足陷獵) : o misefetay to oo' no 'a'adpen koninian a pitalakal, i lalan no 'a'adopen kilimen ko pakatowicay a kilang, pakafit han ko ka'ered i teloc nona kilang a midoic,o teloc noya ka'ered paketingen i pali'ayawan a misanga' a talakal, ano maripa' no 'a'adopen kora talakal i, mafetir koya talakal, itira to a maca'it ko 'a'adopen. o matiniay a pitalakal ko maalaay no mi'adopay, o siri, mangcel ato malonem ko tatalakalen tonini.

2.Milikotan a talakal ( 圍籬陷阱) :ano ira ko 'a'adopen i omahomahan i lotok, mikali'ang to losay ko fafoy i, itliyok no omah sanga'en ko 'adipel, ilalan no 'a'adopen sanga'en ko picomodan no 'a'adopen, i kafekang no saicomod tatingen ko sa'idef,

paketingen to ka'ered pakakafit i talakal, ano micomod ko 'a'a'dopen matefing ko talakal a mapala'iedef ko 'a'adopen, iroma a pasitiraan nona 'adipel sanga'en ko malokasadakan no 'a'adopen, ipapotal nonini saicomod korkoren ko toloay

laya' ko talolong a kengkeng, tosa laya' ko kakahad, ikafekang nona kengkeng patakaren to 'alal ikafekang pasaksaken to rakaw ato sera samatiyaen o kalosera a nengnengen. i patihi nona kengkeng milimek a mitala ko mi'adopay a

tamdaw, ira to ko faoy tahakefeng i kengkeng rahoday to ko pipacok no mi'adopay. o matiniay a talakal o tekedan sapitalakal to fafoy.

Masakapotay a pi'adop ato pisakilac to titi ( 獵團與獵肉的分配):

[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]

O 'Amis a finacadan awaay kono niyaro' a pi'adopan pala,orasaka, ano sapi'adopaw itiraay i ngata' no Sawalian-lotok a mi'adop. I kasi'enawan a romi'ad mapolongay ko fainayan no niyaro' a talalotok a mi'adop, kaloloma' paotemek a a milosi to hahawikiden no fainayan a kaka'enen, i'ayaw no kalomowadan a mi'adop a dadaya itiraay i sefi a masaopo, to cila a dafak pacelem o kapah ko 'iayaway malingad. Tahira to i pi'asopan a pala ko kapah tangsolay a misangayangay ato talo'an malopilafinan no mato'asay, miladom heca ko kapah to nananomen no mato'asay, ta lingad sa a mi'adop, ano ira ko tama' a mi'adop,o fongoh ato tolak no 'a'adopen o hano pakatama'ay a mi'adopay, o tinai' ato fitoka tangsol ha a mitangtang i lotok halokakaenen no 'alomanay.o titi tono ni'adopan saheto han to a mitapay misasiraw panokayen tayra i sefi ta pakilac ha kona masakaoptay a mi'adopay. O pi'arawan a pakilac:[4]

  1. o kasakapot ko pi'arawan a pakilac, isa'ayaway o ka'ayaway ato rarikoray cepi'(emin no waay) no 'a'adopen ko sapakilac to malitemgay, ona malitengay a kapot cowa to kapapina ko tamdaw, nikawrira o sa'adihayay ko nipakilacan a titi.o 'osawato i o hano raremay to a kapot.
  2. do'edo' sa i o kapah a kapot ko nipakilacan, onini a kasakapot i,o tamdaw no kapot ko pi'arawan a pakilac.
  3. o pakalongay to i, o okak ato maforforay a heci ko halilam nangra;
  4. o fafahiyan ato ka'emangay o nipatalaan a 'epah ko pi'arawan a pakilac to titi.[5]

Pacefaday a tilid ( 註腳)

[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]
  1. 《臺灣省通志》卷八 同冑志第八冊。臺灣省文獻委員會 出版。民國61 年6月30 。第7 頁。
  2. 《臺灣省通志》卷八 同冑志第八冊。臺灣省文獻委員會 出版。民國61 年6月30 。第7 頁。
  3. 《臺灣省通志》卷八 同冑志第八冊。臺灣省文獻委員會 出版。民國61 年6月30 。第7 頁。
  4. 《臺灣省通志》卷八 同冑志第八冊。臺灣省文獻委員會 出版。民國61 年6月30 。第7 頁。
  5. 蔡中涵 原住民族文化概論 原住民狩獵文化 講義。