İçeriğe atla

Steven Spielberg

Bağlantıları değiştir
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Steven Spielberg
Steven Spielberg, 2023
DoğumSteven Allan Spielberg
18 Aralık 1946 (77 yaşında)
MilliyetAmerikalı
MeslekFilm yönetmeni, film yapımcısı
Etkin yıllar1964 – günümüz
Özvarlık$3.6 milyar (2020) [1]
Boy1,7 m (5 ft 7 in)
EvlilikAmy Irving (1985-89)
Kate Capshaw (1991–)
Çocuk(lar)6
EtkilendikleriWoody Allen, Robert Altman, Ingmar Bergman, Frank Capra, John Cassavetes, Charlie Chaplin, Francis Ford Coppola, Roger Corman, David Cronenberg, Cecil B. DeMille, Brian De Palma, Walt Disney, Richard Donner, Clint Eastwood, Blake Edwards, Victor Fleming, John Ford, Milos Forman, John Frankenheimer, William Friedkin, Costa Gavras, Howard Hawks, Alfred Hitchcock, Norman Jewison, Elia Kazan, Stanley Kubrick, Akira Kurosawa, Fritz Lang, David Lean, Sergio Leone, George Lucas, Sidney Lumet, David Lynch, Terrence Malick, Arthur Penn, Roman Polanski, Don Siegel, François Truffaut, Orson Welles, Billy Wilder, Robert Wise, Fred Zinneman[2]
EtkiledikleriJ. J. Abrams, Paul Thomas Anderson, Michael Bay, Luc Besson, Neill Blomkamp, Danny Boyle, Tim Burton, James Cameron, Chris Columbus, Cameron Crowe, Guillermo del Toro, Roland Emmerich, David Fincher, Paul Greengrass, Ron Howard, John Hughes, Peter Jackson, Rian Johnson, John Landis, Ang Lee, Michael Mann, Sam Mendes, Christopher Nolan, Sam Raimi, Robert Rodriguez, Gus Van Sant, Ridley Scott, M. Night Shyamalan, Kevin Smith, Steven Soderbergh, Quentin Tarantino, Joss Whedon, John Woo, Robert Zemeckis
İmza

Steven Allan Spielberg (d. 18 Aralık 1946, Cincinnati, Ohio), Amerikalı sinema yönetmeni, yapımcı ve senarist. Filmleri büyük gişe başarıları kazanmış, tüm zamanların en çok hasılat yapan yapımlarına imza atmıştır. Premiere dergisine göre Amerikan film endüstrisindeki en güçlü ve en etkili figürdür. Ayrıca Life dergisi yönetmeni, kendi jenerasyonundaki en etkili kişi olarak liste başı yapmıştır. 70’lerden 90’lara, üç önemli döneme damga vuran, uluslararası arenada popüler olup büyük gişe başarısı kazanan Jaws, E.T. ve Jurassic Park filmlerini yönetmiş, sinema endüstrisinin köşe başlarından birini tutan DreamWorks Pictures’ı kurmuştur. Filmlerinde birbirinden farklı temalar kullanmış, macera ve bilimkurgunun en başarılı örneklerine imza atmış, son yıllarda dramatik ögeler üzerine yoğunlaşmış, aile, savaş, ilişkiler ve terörizm konularında filmler çekmiştir. II. Dünya Savaşı konusu filmografisinde önemli bir yer tutmaktadır. Spielberg filmleri birçok kez Oscar'la ödüllendirilmiştir. Orijinal film müzikleri için çoğunlukla John Williams'ı tercih eden yönetmen, Tom Hanks, Harrison Ford ve Richard Dreyfuss gibi oyuncularla sık sık çalışmıştır.

Hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Spielberg 18 Aralık 1946'da Ohio, Cincinnati'de doğdu.[3] Annesi Leah (née Posner, daha sonra Adler; 12 Ocak 1920 - 21 Şubat 2017),[4] bir lokanta ve konser piyanisti, babası ise Arnold Spielberg (1917) elektronik–bilgisayar bilimcisidir.[5] Ailesi, dinine sadık Aşkenazi Yahudileriydi.[6][7][8] Spielberg'in baba ve büyükbabası 1900'lerde Cincinnati'ye yerleşen Rus İmparatorluğu Yahudileri’ydi.[9][10] Elektrik mühendisi olan babası Arnold Spielberg’in işleri dolayısıyla çocukluğu Camden, New Jersey, Haddon Township, New Jersey, Phoenix, Arizona ve Saratoga, California gibi farklı şehirlerde geçen Spielberg’in izlediği ilk film, Cecil B. DeMille’in The Greatest Show on Earth’üydü.[11][12]

Küçük yaşlarda sinemaya duyduğu büyük ilgiyle hayaller kuran Spielberg, daha sonraları American Film Institute’e verdiği bir röportajda da belirttiği gibi, ilk filmini 12 yaşında yaptı. Filmin konusu kendi oyuncak trenlerini kullandığı bir tren kazasıydı. Henüz buluğ çağına gelmeden, arkadaşlarıyla birlikte 8mm’lik macera filmleri çeken Spielberg, filmlerin gösterimini evde para karşılığında yapıyor, ablası da misafirlere popcorn satıyordu.

Spielberg ilk ödülünü 13 yaşındayken adını Escape to Nowhere koyduğu 40 dakikalık savaş türündeki filmiyle kazandı. Bu filmde lise arkadaşlarını oynatmıştı. 1963 yılında Phoenix, Arizona ’daki Arcadia High School’a devam ederken Spielberg ilk uzun metrajlı bağımsız filmini yazıp yönetti. 140 dakikalık bir bilimkurgu filmi olan ve daha sonra Close Encounters’ı çekerken ona ilham verecek Firelight’ı 400 dolarlık bir bütçeyle çekip, 100 dolar kazandı. Firelight, Spielberg’in ilk büyük tanıtım başarısı oldu, zira Phoenix gazeteleri 16 yaşındaki bu çocuğun büyük gelecek vadettiğini yazıyordu.

Annesiyle babasının boşanmalarının ardından babasıyla birlikte California ’ya taşındı. 3 kız kardeşi ve annesi Arizona’da kalmıştı. Öğrenimine devam ederken yaşadığı “En kötü tecrübe” ve “Yeryüzündeki cehennem” olarak nitelendirdiği okulu Saratoga High School’dan 1965 yılında mezun oldu. Arkadaşları ona Spielbug lakabını takmışlardı.

Kartal İzci olan ve Amerika’nın Erkek İzcileri (BSA)’dan Distinguished Eagle Scout ödülünü ve sinematografi şeref rozetini alan Spielberg, daha sonraları BSA’nın anti-homoseksüel duruşundan hoşlanmadığı için BSA’dan istifa edecekti.

Spielberg California’ya taşındıktan sonra 3 kez UCLA’nın University of Southern California's School of Cinema-Television bölümüne sinema eğitimi almak için müracaat etmesine rağmen, kabul edilmemişti. Spielberg, hem UCLA’ya kabul edilmeyişi hem de Vietnam Savaşı'nda askere alınması riskine karşı ailesinin isteği yüzünden Long Beach’taki California State University’ye kaydoldu. Henüz mezun olmadan sinema tutkusuyla kendini Universal Studios’un kurgu bölümünde haftanın üç günü para almadan çalışan bir stajyer olarak buldu ve film kariyeri bu şekilde başladı.

Kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

1960'lar

[değiştir | kaynağı değiştir]

1968’de, Universal Studios’ta çalışırken ilk kısa filmi olan Amblin'i çekti. Universal Studios başkan yardımcısının 24 dakikalık filmi görmesinden sonra, 21 yaşındaki Spielberg kendisiyle uzun vadeli kontrat imzalanan en genç yönetmen olacaktı. Daha sonraları ona profesyonel anlamda yönetmenlik yolunu açan bu kısa filmin anısına ilk prodüksiyon şirketinin adını da Amblin koyacaktı.

1969’da California State University’deki eğitimini Universal Studios ile imzaladığı anlaşma nedeniyle bırakıp, profesyonel olarak yönetmenlik yapmaya başladı.

1970'ler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Spielberg’in Universal Studios’taki ilk işi Joan Crawford’un başrolde oynadığı TV dizisi Night Gallery’ydi. 1977’de hayata gözlerini yumana kadar Spielberg’le yakın dost olan Crawford, kendisiyle röportaj yapmak için Night Gallery’nin setine gelen Detroit Free Press’ten Shirley Eder’e Spielberg için şunları söyledi: “Git onunla röportaj yap, çünkü o tüm zamanların en büyük yönetmeni olacak!”

Universal Studios, Spielberg’ün işlerinden çok memnun kalınca yönetmenle 3 TV filmi için yeni bir anlaşma daha imzaladı. Bunların ilki Richard Matheson’un romanından uyarlanan ve aynı zamanda yönetmenin ilk uzun metraj filmi olarak kabul edilen, 1971 tarihli Bela idi. Ardından 1972’de Something Evil ve 1973’te Savage Grace geldi.

Spielberg, yola 1974 tarihli The Sugarland Express’le devam ettikten sonra, ona kariyerinin ilk yıllarında büyük bir başarı getirecek olan Jaws filmi için 1975’te kamera arkasına geçti. Kurgu, film müziği ve ses dallarında 3 oskarı kucaklayan filmin gişe hasılatı 100 milyon dolar oldu. Box-office rekoru kıran film için basın “Jawsmania” tanımlamasını yaptı. En iyi film adayı olarak da gösterilen Jaws’tan sonra Spielberg, aktör ve sonraları alter-egosu olduğunu belirteceği Richard Dreyfuss’la ortak oldu.

Jaws 2’yi çekmesi yönünde yapılan teklifleri reddeden Spielberg, 1977’de çocukluğundan beri çekmeyi düşündüğü UFO’larla ilgili olan Close Encounters of the Third Kind için kamera arkasındaydı. Film en iyi sinematografi dalında Vilmos Zsigmond’a Oscar Ödülü kazandırdı.

1979’da Pearl Harbor’la ilgili ironik değerlendirmeler yaptığı, Dan Aykroyd, John Belushi ve John Candy’nin başrollerini paylaştıkları 1941 filmini çekti.

1980'ler

[değiştir | kaynağı değiştir]

1941, gişede istediği başarıyı yakalayamayınca Spielberg, George Lucas ve ekibiyle bir macera filmi için kolları sıvadı: Raiders of the Lost Ark. Film en iyi sanat yönetimi dalında Oscar Ödülü aldı, Spielberg’e ikinci en iyi film Oskar adaylığı getirdi ve 1981 yılının en çok gişe hasılatı kazanan yapımı oldu. Ayrıca Spielberg’in daha sonraki projelerinde de birlikte çalışacağı Harrison Ford’la tanışması için harika bir fırsattı.

1982’de Spielberg ikinci bilimkurgu filmi için kamera arakasındaydı: The Extra-Terrestrial. ET yönetmenin 1993’te çekeceği Jurassic Park’a kadar en çok gişe hasılatı yapan ve Spielberg’in en kişisel filmi oldu. 4 dalda Oscar kazandı. Ayrıca prodüksiyonunda storyboard kullanılmayan ve global pazarlama&reklamcılık stratejileriyle hazırlanan ilk Spielberg filmiydi. Spielberg filmi, anne babası ayrıldığında ne hissettiği hakkında çektiği çok kişisel bir film olarak tanımladı. 27 Haziran 1982’de dönemin Amerika başkanı Ronald Reagan ve eşi Nancy Reagan Spielberg’i davet ederek filmin Beyaz Saray’da gösterimini gerçekleştirdiler.

Spielberg ayrıca o dönemde vizyona E.T.’den bir hafta önce giren Poltergeist filminin prodüksiyonunda ve senaryo grubunda yer aldı.

1984'te Spielberg, Star Wars filmlerini çeken George Lucas’ın hikâyesini yazdığı ve başrolde Harrison Ford’u oynatacağı yeni filmi Indiana Jones and the Temple of Doom’u çekti. Film en iyi efekt dalında Oscar ödülünün sahibi oldu.

Güneş İmparatorluğu ve The Color Purple filmlerinden sonra serinin ikincisi Indiana Jones and the Last Crusade için 1989’da kamera arkasındaydı. Bu kez kadroda ünlü oyuncu Sean Connery de vardı.

1989 yılı Spielberg’ün 2 film çektiği ilk yıl oldu. Zira aynı yıl Always’i de izleyiciyle buluşturan Spielberg, gişede istediği sonucu alamadı. Ancak Always, Audrey Hepburn’ün oynadığı son film olarak sinema tarihindeki yerini aldı.

1990'lar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Always’in yarattığı hayal kırıklığından sonra Peter Pan’ın hikâyesi Hook’u beyaz perdeye uyarlayan Spielberg, gişede beklediği başarıyı elde edemedi.

1993’te, yeniden bir macera filmi çekmek için kolları sıvayan yönetmen bu kez Michael Crichton’ın romanından beyaz perdeye uyarlayacağı Jurassic Park için iş başındaydı. Film en iyi ses, görüntü efektleri ve en iyi ses dallarında olmak üzere toplam üç Oscarın sahibi oldu ve E. T.’den sonra tüm zamanların en çok ticari başarı kazanan filmiydi. Ayrıca, filmin prodüksiyonu sinema endüstrisinde ilk kez kullanılan DTS (Digital Theatre System) ile yapılmıştı.

Spielberg ayrıca 1993'te Oskar Schindler’in gerçek özyaşam öyküsünü beyaz perdeye taşıdığı ve ona en iyi yönetmen, en iyi film de olmak üzere toplam 7 dalda Oscar kazandıracak Schindler's List’i çekti. 1100 kişiyi kendi hayatını kaybetmeyi göze alarak Nazi kampından kurtaran Oskar Schindler’in hayatı, birçok eleştirmen tarafından yönetmenin en önemli ve olgun filmi olarak tanımlansa da, Spielberg filmin en önemli filmi olduğunu kabul etmekte, ancak E.T.’yi en büyük filmi olarak birinci sıraya koymaktadır. American Film Institute tüm zamanların en iyi 10 filmi listesinde Schindler's List’e yer vermiştir.

Jurassic Park ve Schindler's List’in başarılarıyla geçen 1993, Spielberg’ün film şirketi Dreamworks’ün de kuruluş tarihiydi. Zira Spielberg 1997’de kendini Jurassic Park, The Lost World’ü çekerken yönetmen koltuğunda buluncaya kadar DreamWorks için çalıştı.

Amistad filminin setinde

Aynı yıl yeniden bir tarihi drama için kolları sıvayan yönetmen Amistad’ı çekti. Spielberg, 1998’de ona ikinci kez en iyi yönetmen oskarı kazandıracak 2. dünya savaşındaki kişisel bir hikâyeyi anlattığı Saving Private Ryan için yönetmen koltuğundaydı.

2000'ler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Spielberg Pentagon'da (1999)

7 Şubat 2000 tarihinde Spielberg’ün doktoru yönetmenin rutin muayenesinde böbreğinde kansere neden olabilecek hücre değişiklikleri kaydetti. Los Angeles’teki Cedars Sinai Medical Center’da tedavi gören Spielberg, kısa sürede iyileşti.

2001 yılında yakın arkadaşı Stanley Kubrick’in yıllardır çekmeyi planladığı final projesi A.I.: Artificial Intelligence’i çekti. Efsane yönetmen Billy Wilder, filmin çok önemli olduğunu ancak hakkının teslim edilmediğini belirtti.

Philip K. Dick’in romanından beyaz perdeye aktarılan ve Roger Ebert’in 2002’nin en iyi filmi olarak nitelendirdiği Minority Report, gişede 300 milyon dolar hasılat yaptı.

Aynı yıl Salt Lake City’de yapılan Kış Olimpiyatları’nın açılış töreninde, geleneksel olimpiyat bayrağını taşıma görevi Spielberg’e verildi. Yönetmen ayrıca 1965’te kaydolduğu ve sinema kariyeri yüzünden bıraktığı California State University’deki eğitimini de 2002’de tamamladı. Mezuniyetinin senelerce uzamasını montaj süreci 33 yıl boyunca süren bir filme benzeten yönetmen, elektronik sanatlar ve sinema dalında lisansını aldı. Okuldaki profesörlere mesleki deneyim olarak Saving Private Ryan, Schindler's List ve Jurassic Park filmlerini sundu.

Spielberg daha sonra Catch Me If You Can (2002), Terminal (2004), War of the Worlds (2005), Münih (2005) filmlerinin yönetmenliğini yaptı. Münih 5, War of the Worlds 3, Catch Me If You Can 2 dalda Oscar'a aday oldu.

Temalar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Spielberg filmlerinde farklı temalar kullanmaktadır. Sıradan insanların kendilerini sıra dışı durumların içinde bulduğu konsept ağırlık kazanmaktadır. Duel, Jaws, Close Encounters of the Third Kind, E.T. the Extra-Terrestrial, Empire of the Sun, Hook, Jurassic Park, Saving Private Ryan, Catch Me if You Can, War of the Worlds ve Munich bu temaya örnektir. Bilimkurguya olan düşkünlüğünün babasından geldiğini açıklayan yönetmen, filmlerinde aile bağları üzerinde de sıklıkla durmuş, naif, merak ve inanç duygusu gelişmiş bir duruş geliştirmiştir. Özellikle çocuk ve ebeveyn ilişkileri ekseninde gelişen konular üzerine gitmiştir. Anne babası ayrı çocuklar, ilgisiz babalar, aile sorunları yanında II. dünya savaşı başta olmak üzere, savaş, terörizm, ırkçılık gibi global konularla da yakından ilgilenmiştir.

Gönül Projeleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sinemanın ‘dâhi çocuğu’ diye anılan Steven Spielberg, Schindler'in Listesi’nden bu yana, kendisi açısından özel önem taşıyan konuları filme çekmek için yönetmen koltuğuna oturacağını açıkladı.

Yönetmenin projelerinden biri de Filistinli ve İsrailli çocuklara 250 video kamerayla oynatıcı dağıtmak. Onların her gün ne yiyip içtikleri, nelerle ilgilenip hangi oyunları oynadıkları gibi günlük yaşamlarıyla ilgili detayları kameraya çekmelerini ve sonra birbirlerine vermelerini istiyor. Spielberg, bu yolla İsrailli ve Filistinli çocukların aralarındaki farkın ne kadar az olduğunu göreceklerine inanıyor.

Filmografi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Steven Spielberg filmografisi

Aldığı ödüller

[değiştir | kaynağı değiştir]
Vikipedi'nin kardeş projelerinden

hakkında daha fazla bilgi edinin
Commons'ta ara Commons'ta dosyalar
Vikisöz'de ara Vikisöz'de alıntılar

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Steven Spielberg". Forbes. 25 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2016. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2013. 
  3. ^ "Fred A. Bernstein". Fredbernstein.com. Archived from the original on March 23, 2013. Retrieved May 25, 2012.
  4. ^ "Steven Spielberg Biography (1947?–)". filmreference.com. Retrieved January 15, 2008.
  5. ^ Heller, Zoe (May 22, 1993). "FILM / The Real Thing: Steven Spielberg, fueller of fantasies, wizard". The Independent. Retrieved May 11, 2018.
  6. ^ Shales, Tom (December 15, 1993). "THE MAN AT THE TOP OF 'SCHINDLER'S LIST'". The Washington Post. Retrieved May 11, 2018.
  7. ^ Steven Spielberg: A Biography. Da Capo Press. 1999. ISBN 978-0-306-80900-2.
  8. ^ "Arnold Meyer Spielberg (b. 1917)". birth-records.mooseroots.com. Retrieved January 10, 2018.
  9. ^ Gutfreund, Sara Debbie (January 28, 2017). "Steven Spielberg's Jewish Roots". The Jewish Website - aish.com. Retrieved May 11, 2018.
  10. ^ Illingworth, Shaun (May 12, 2006). "Interview:Spielberg, Arnold". Rutgers University. Retrieved October 25, 2015.
  11. ^ Tugend, Tom (June 13, 2012). "A close encounter with Steven Spielberg's dad". The Jewish Journal of Greater Los Angeles. Retrieved October 25, 2015.
  12. ^ Denby, David (January 16, 2017). "Steven Spielberg at Seventy". The New Yorker. Retrieved May 11, 2018.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Steven_Spielberg&oldid=34164041" sayfasından alınmıştır