Paulo IV, papa
 | Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo. (Desde xaneiro de 2017.) |
Gian Pietro Carafa, nado en Carpiglia Irpina o 28 de xuño de 1476 e finado en Roma o 18 de agosto de 1559, foi Papa da Igrexa católica entre 1555 e 1559 co nome de Paulo IV.
Traxectoria
[editar | editar a fonte]Era membro dunha ilustre e influente familia napolitana, o que lle permitiu iniciar desde moi novo a súa carreira eclesiástica, na que sucedeu ó seu tío Oliverio Carafa como bispo de Chieti en 1504, para posteriormente ser designado arcebispo de Brindisi en 1518, destacando nestes cargos a súa actuación como embaixador do papa León X ante as cortes de España e Inglaterra.
En 1524, o entón papa Clemente VII autorizouno a renunciar ós seus privilexios e beneficios eclesiásticos para ingresar no "Oratorio do Amor Divino" de Roma, onde coñeceu a Gaetano de Thiene (San Caetano), co que fundou a orde de Clérigos Regulares, popularmente coñecida polos Teatinos.
En 1527, tralo Saqueo de Roma, a orde dos Teatinos foi trasladada a Venecia, pero Caraffa foi retido en Roma por Clemente VII, que lle encomendou a tarefa de participar nunha comisión de nove membros creada para a reforma da corte papal e que publicou o Consilium de emendanda Ecclesia (Ditame sobre a reforma da Igrexa).
En 1536 foi nomeado cardeal de título de San Pancracio polo papa Paulo III. Tamén foi nomeado arcebispo de Nápoles, e se lle encomendou a reorganización da Inquisición italiana, para o que creou a Congregación do Santo Oficio. En 1542 foi nomeado Inquisidor xeral, cargo que ocupou ata a súa elección como papa.
Á morte de Marcelo II foi elixido para sucedelo, contra todo prognóstico, o xa octoxenario Gian Pietro Caraffa, que debido á súa idade estaba disposto a renunciar á tiara papal. Porén, a oposición á súa elección manifestada polo emperador e rei de España Carlos I fixo que, cedendo ó odio exacerbado que sentía cara España, que daquela gobernaba o Reino de Nápoles onde nacera, aceptou a elección.
Ó acceder ó solio pontificio, o xa dilatado concilio de Trento se encontraba paralizado, pero o recentemente elixido papa non fixo nada por reactivalo. No seu caso non por falta de tempo, como lle ocorrera ó seu antecesor Marcelo II que só gobernou a igrexa durante 22 días, senón porque o seu talante teocrático lle facía considerarse por riba dos emperadores, reis, prelados e demais dignidades deste mundo. El era o papa e ninguén ou nada estaba sobre el, e como tal se bastaba e sobraba para regulamentar a función da igrexa e a vida dos crentes. Non necesitaba Concilio algún, senón que el mesmo ditaba a verdade e o dogma, axudándose do Santo Oficio para evitar calquera tentación desviacionista.
A Inquisición
[editar | editar a fonte]Paulo IV utilizou eficazmente esta institución para reprimir as infiltracións de luteranos e reformistas nos reinos de Italia.
No seu celo, chegou a investigar incluso a membros sinalados do Colexio Cardinalicio, como ó cardeal Giovanni Morone, que oficiou durante o pontificado seguinte (Pío IV) a clausura do Concilio de Trento. Outro ilustre purpurado, o cardeal inglés Reginald Pole, tamén foi branco do terrible dardo pontificio: firme candidato xunto co propio Caraffa ó solio papal que agora ocupaba este, interviñera eficazmente no retorno de Inglaterra á comuñón católica-romana baixo o reinado de María Tudor, pero non secundaba as inflexibles demandas do papa de restitución dos bens da igrexa anteriormente confiscados; foi chamado a Roma para comparecer ante a Inquisición, o que non consentiu a raíña María Tudor, que interceptou o requirimento e impediu que Pole se presentase perante o tribunal relixioso.
Os xudeus sufriron tamén o severísimo talente de goberno de Paulo IV, que os fixo obxecto da súa bula Cum nimis absurdum publicada o 18 de xullo de 1555, e que supuxo a creación do gueto en Roma, o despoxo das súas propiedades e a súa redución á condición de escravos, obrigándoos a levar un sinal distintivo, sombreiros amarelos para os homes e velos ou mantóns para as mulleres, trato que, segundo el, merecían pola súa intervención na morte de Xesucristo.
Ademais foi o promotor da publicación, en 1559, do primeiro Index Librorum Prohibitorum (Índice de Libros Prohibidos).
Relación con España
[editar | editar a fonte]A acerba antipatía de Gian Pietro Caraffa contra España explícase pola oposición connatural á presenza dos españois no seu Nápoles natal, sentimentos que se reafirmaron durante a súa estancia na corte española como nuncio do papa León X.
A súa animadversión cara todo o español, representado polo seu rei Carlos I, e despois por Filipe II, levouno a oporse tenazmente á política exterior de ámbolos dous monarcas, nun intento apaixonado de expulsar ós españois de Italia e acabar coa hexemonía europea da Casa de Habsburgo.
Emulando a Xulio II no seu grito de «fóra os bárbaros», e utilizando os seus mesmos procedementos, Paulo IV, que non contaba con capacidade bélica para enfrontar ós exércitos españois, instou a Francia, coa que España acababa de firmar o tratado de paz de Vaucelles (1556), para que atacase as posesións españolas en Italia, aproveitando que Carlos I abdicara no seu fillo.
Así pois, roto o tratado por instigación papal, Henrique II dirixiu contra as posesións hispanas no sur de Italia un exército ó que se sumaron tropas pontificias ó mando do duque de Guisa. Pero alí lles esperaba prevido o vicerrei de Nápoles, Fernando Álvarez de Toledo, duque de Alba, que á fronte dun nutrido e ben adestrado exército español non esperou a que o inimigo chegase, senón que tomou a iniciativa e marchou cara Roma. Bateu ós franceses en tódolos seus encontros ocupando diversas prazas pertencentes ós Estados pontificios, entra elas a mesma Anagni, deixando constancia de que a captura era circunstancial e que as retería só ata que o Papa Caraffa fose deposto e substituído.
En abril de 1557 obtivo un resoado triunfo en Civitella del Tronto, onde o exército franco-papal quedou seriamente desgastado. A súa minguada forza esborrallouse finalmente cando o 10 de agosto dese ano as tropas de Filipe II infrinxiron ás francesas a rotunda desfeita de San Quintín e o duque de Guisa foi chamado precipitadamente á defensa do seu propio país.
O duque de Alba entrou en Roma sen oposición; alí encontrou ó Papa esnaquizado e rendido que suplicaba a paz. Concedéuselle. Paulo IV comprometeuse a non fomentar nin facer a guerra ó monarca español e a non realizar novas fortificacións nas prazas de soberanía eclesiástica.
Asimilada a dura lección, Paulo IV apartouse dos asuntos políticos e desistiu de continuar anteriores accións bélicas, movido ademais polo feito de que, o 3 de abril de 1559, se firmaba a paz de Cateau-Cambrésis entre Filipe II e Henrique II, co que se daban por concluídas as guerras italianas entre os respectivos países. Con todo, tanto o retirado emperador Carlos, como o seu fillo Filipe, foron obxecto de senllos anatemas papais ó seren excomungados por Paulo IV.
Morte
[editar | editar a fonte]Uns meses despois, o 18 de agosto, morreu o papa. Os propios cidadáns de Roma que celebraran o seu nomeamento erixindo na súa honra unha estatua nun lugar descolado da cidade, tralo seu borrascoso mandato a derribaron e mutilaron, e, non conformes con este acto de simbólico repudio, incendiaron o pazo da Inquisición, saquearon o convento dos dominicos e puxeron en liberdade ós reos inquisitoriais. O papa Caraffa non foi unha figura popular.
As profecías de San Malaquías refírense a este papa como De fide Petri (Da fe de Pedro), cita que fai referencia ó seu nome e ó seu apelido, Carafa, que significa fe.
Foi tío da nai do compositor Carlo Gesualdo.
| Control de autoridades |
|
|---|
