Ana Romaní

Ana Romaní Blanco, nada en Noia o 5 de agosto de 1962, é unha poeta e xornalista cultural galega, académica numeraria da Real Academia Galega.

Ana Romaní

(2024)
Biografía
Nacemento	5 de agosto de 1962 (62 anos) Noia, España
Actividade
Ocupación	escritora, xornalista, poetisa
Membro de	Real Academia Galega (académica de número) (2019–)
Premios
(2020)  Premio da Crítica de poesía galega (2018)  Premio Nacional de Xornalismo Cultural de España

Traxectoria

Ana Romaní na libraría Chan da Pólvora.

Participou na creación da Asociación Cultural Catavento de Noia (1983) e da revista artesanal Carabela de Xiada (Noia, 1983). Entre 1985 e 1989 foi actriz de dobraxe. En 1988 realiza con Chema Gagino o programa de humor A Viborona en RNE-Radio Catro. En 1989 incorpórase á Radio Galega. Desde 1990 ata xullo de 2018 dirixe nesta emisora o programa Diario Cultural, de emisión diaria. Desde este programa promoveuse o libro-CD Narradio. 56 historias no ar, e desde o ano 2007 o Premio Diario Cultural de Teatro Radiofónico, entre outras iniciativas de fomento da experimentación de formatos na radio pública. Romaní mostrouse sempre clara defensora dun modelo de radio pública e galega.

Creo que os medios públicos de Galicia teñen pendente esa función de crear modelos propios de comunicación e información para un país, ir mais aló de ser medios de comunicación en galego, e crear modelos e paradigmas propios. Por outra banda, na base das miñas preocupacións profesionais está a visibilización da cultura en toda a súa amplitude, porque a cultura non é unha axenda de lecer nin un relato acelerado dunha sucesión de espectáculos sometido aos intereses do mercado ou doutra índole, que os hai.

Deberían ser os medios galegos, modelos de información dun país, polo tanto deseños propios de parámetros informativos, de liñas de programación, de estruturas organizativas que garantan a súa independencia, desde un profundo coñecemento e análise da historia e o presente dun país, dunha cultura, do idioma no que é. Como todas e todos vostedes saben, pensar en galego vai moito máis alá da lingua de uso, supón unha perspectiva, unha posición, unha realidade. Somos idioma, non a súa tradución. [Do discurso de ingreso na Academia Galega].

Canda a Antón Lopo fundou o Laboratorio de Indagacións Poéticas, no que crearon os espectáculos Ó outro extremo do paraíso (1997) e Lob*s (1999), e coordinaron A Boca Aberta. 1ª madrugada galega de espectáculos poeticos (2001). En 2002 realizou o recital Catro poetas suicidas. Intervención poética contra a levidade e A voz e o poema. Os periplos de Avilés de Taramancos, con Anxo Quintela.

Participou na creación da revista Festa da Palabra Silenciada e da asociación Mulleres Galegas na Comunicación (MUGACOM), constituída o 8 de marzo de 1997. Elabora con outras autoras o estudo Muller e Medios de Comunicación. Imaxe e Protagonismo. Forma parte da Comisión de Igualdade do Consello da Cultura Galega. Escribiu as biografías de María Mariño, Belén Feliú e Xela Arias para o "Álbum de Mulleres".

En decembro de 2017 foi proposta, como candidata única, para ser elixida membro da Real Academia Galega, e foi elixida académica de número no pleno do 17 de marzo de 2018, para a cadeira que ocupou Xohana Torres. O 6 de abril de 2019 formalizou o seu ingreso en Noia cun discurso sobre os seus referentes poéticos e os medios de comunicación, ao que respondeu a académica Margarita Ledo Andión.

En 2018, o mesmo ano no que se produce a polémica pola supresión do formato do Diario Cultural e a súa reconversión en cápsulas informativas, Ana Romaní ve recoñecido o seu longo labor co Premio Nacional de Xornalismo Cultural do Goberno de España. Na acta o xurado motivou así a concesión do galardón:

pola súa longa traxectoria no xornalismo, o seu labor arreo na promoción da cultura e da radio con formatos propios, (...) pola súa visión do feminismo crítico e compromiso social.

Obra

Poesía

• Palabra de mar, 1987, edición da autora, Santiago.
• Das últimas mareas, 1994, Espiral Maior.
• Arden, 1998, Espiral Maior.
• Love me tender. 24 pezas mínimas para unha caixa de música. Concello de Santiago, 2005. Edición bilingüe galego-catalán de Maria Antònia Massanet, na revista Lectora, 2011 [1]
• Estremas, 2010, Galaxia.
• A desvértebra (2020). Chan da Pólvora, 14. ISBN 9788494993114.

Literatura infanto-xuvenil

• Marmelada de amoras (1997). Ed. Xunta de Galicia-RENFE-Caixa Galicia. Colección Nova 33, nº 18. Pontevedra. Ilustrador: Sergio Casas. 45 p. Rústica ilustrada. (con Xabier P. Docampo: O habanero)

Ensaio

• "¿Autopoética?", Boletín Galego de Literatura, 15/16, 1996, p. 267-269.
• "Mulleres do mar, o traballo nos marxes", Tempos novos, 4, 1997, p. 30-37. Con Begoña Caamaño.
• "Entrevista con José Ángel Valente", Grial, 151, 2001, p. 421-427.
• "Entrevista a Chus Pato: m-Talá, adeus á lírica", Dorna, 27, 2001, p. 11-114.
• "As sólidas arquitecturas de Avilés de Taramancos", Alameda (Sociedade Liceo de Noia), 7, 2002, p. 36-37.
• "A vella peneira a noite, de Xabier Cordal", Festa da palabra silenciada, 17, 2002, p. 87.
• "As papoulas, o xardín e outros rubores ou sobre o anxo da casa e as literaturas : apuntamentos e outras retóricas sobre as mulleres e as literaturas", Escrita e mulleres : doce ensaios arredor de Virginia Woolf. Coord. Belén Fortes. Santiago de Compostela, Sotelo Blanco, 2003, p. 145-149.
• "Antón Avilés de Taramancos, as horas luminosas", Avilés de Taramancos, homenaxe. Ed. Tucho Calvo. A Coruña, La Voz de Galicia, 2003, p. 19-25.
• "Belén Feliú". Álbum de Mulleres, Consello da Cultura Galega, [2005].[2]
• "María Mariño". Álbum de Mulleres, Consello da Cultura Galega, 2006.[3]
• "María Mariño, terra de sin pisadas", Festa da palabra silenciada, 21, 2006, p. 29-31.
• "Xela Arias". Álbum de Mulleres, Consello da Cultura Galega, 2006.[4]
• "Prólogo", Caderno da Revolución Cultural, de Xavier Queipo, Bertamiráns, Laiovento, 2007.
• "Lingua e cultura na radio : a experiencia do Diario cultural", Lingua e comunicación. IV Xornadas sobre lingua e usos. Ed. Xosé Ramón Freixeiro et al., Universidade da Coruña, 2008, p. 95-101.
• "Cartografía Xohana Torres". Con Helena González Fernández e Mariám Mariño. Álbum de Mulleres, Consello da Cultura Galega, 2010.[5]
• Táctil resonancia. Da derrota dun esplendoroso veleiro, as voces flotantes e os cantos das baleas. A Coruña: Real Academia Galega, 2019.[6] Arquivado 18 de abril de 2019 en Wayback Machine.

Edicións

• Antoloxía, de Antón Avilés de Taramancos, 2003.
• Coordinou o volume de relatos Narradio. 56 historias no ar, promovido polo Diario Cultural. Vigo: Xerais, 2003.
• Avilés de Taramancos: fotobiografía sonora, Lugo, Ouvirmos, 2009. Con Martín Veiga e Rodrigo Romaní.

Obras colectivas

• VII Festival da Poesia no Condado, 1987, S. C. D. Condado.
• Festa da Palabra. An Anthology of Contemporany Galician Women Poets, 1988, American University Studies. A cargo de Kathleen N. March.
• Queimar as meigas (Galicia: 50 años de poesía de mujer), 1988, Editorial Torremozas, Madrid.
• Concurso Nacional de Poesía O Facho (1978-1989), 1990, Ediciós do Castro.
• XIII Festival da Poesia no Condado, 1993, S. C. D. Condado.
• Oito e médio, 1993, Edicións do Dragón.
• XIV Festival da Poesia no Condado, 1994, S. C. D. Condado.
• Chineses, 1996, O Correo Galego.
• Construír a paz, 1996, Xerais.
• Daquelas que cantan. Rosalía na palabra de once escritoras galegas, 1997, Fundación Rosalía de Castro.
• Para saír do século: nova proposta poética, 1997, Xerais. Edición de Teresa Seara e Luciano Rodríguez.
• Alguén agarda que volva alí, 1998.
• Mulher a fazer vento, 1998, Edições Tema.
• Novas voces da poesía galega: recital, 2000, Consello da Cultura Galega.
• A poesía é o gran milagre do mundo, 2001, PEN Clube de Galicia.
• Alma de beiramar, 2003, Asociación de Escritores en Lingua Galega.
• Antoloxía consultada da poesía galega 1976-2000, 2003, Tris Tram. Por Arturo Casas.
• The EmLit Project. European Minority Literatures in Translation, 2003, Brunel University Press, Londres.
• Negra sombra. Intervención poética contra a marea negra, 2003, Espiral Maior.
• Xela Arias, quedas en nós, 2004, Xerais.
• Son de poesia, 2005, Edições Fluviais, Lisboa. Editado por Xoán Carlos Domínguez Alberte.
• X. Espazo para un signo, 2005, Xerais.
• Amor en feminino: antoloxía das poetas galegas de Rosalía á Xeración dos 80, 2006, Baía Edicións. Edición de Maximino Cacheiro Varela.
• Cartafol poético para Alexandre Bóveda, 2006, Espiral Maior.
• Polifonías: voces poéticas contra a violencia de xénero, 2006, Espiral Maior/Xunta de Galicia.
• 20 Gedichte aus Galicien, 2007, Espiral Maior-Xunta de Galicia.
• Dix-sept poètes galiciens 1975-2000. Dezasete poetas galegos 1975-2000, 2008, Universidade da Coruña.
• Poetes gallecs d´avui (antologia), 2008, Llibres del segle.
• Poetas con Rosalía. V, 2010, Fundación Rosalía de Castro.
• To The Winds Our Sails, 2010, Salmon Poetry. Tradución do galego ao inglés.
• XXV Festival da Poesia no Condado. Sem as mulheres nom há revoluçom, 2011, S. C. D. Condado.
• Tamén navegar, 2011, Toxosoutos.

Premios

• Premio Xerais á cooperación no labor cultural no 1999.
• Premio San Martiño á Normalización Lingüística e Cultural no 2000.
• Premio da AELG no 2007, ao Diario Cultural.
• Premio ao Fomento da Lectura na modalidade de radio da Federación de Gremios de Editores de España no 2007, ao Diario Cultural.
• Premio Atlántida á xornalista radiofónica do Gremi de Editors de Catalunya no 2008.
• Premio de honra Marisa Soto da Asociación de Actores e Actrices de Galicia no 2009.
• Premio á Traxectoria Xornalistica da Asociación de Escritores en Lingua Galega no 2009.
• Premio Ánxel Casal ao libro de poesía, dos premios da Edición da Asociación Galega de Editores, no 2010, por Estremas.
• Premio da AELG de poesía no 2011, por Estremas.
• Premio da Crítica Galicia de Creación literaria no 2011, por Estremas.
• Premio Xiria da Mostra de Teatro Cómico Festivo de Cangas no 2011.
• Premio da AELG á mellor xornalista cultural de 2012
• Premio III Gala do Libro Galego á traxectoria no xornalismo cultural no 2018.
• Premio da Crítica Galicia 2018.
• Premio Nacional de Xornalismo Cultural no 2018.
• Premio da Mostra Internacional de Teatro Universitario de Ourense en 2019.
• Premio da Crítica de poesía galega 2021 por A desvértebra.
• Premio Follas Novas do Libro Galego 2021. por A desvértebra.

Proxectos artísticos

• O Son da Pedra de Milladoiro.
• Daquelas que cantan. Rosalía na palabra de once poetas galegas da Fundación Rosalía de Castro.
• Son delas, coordinado por Uxía Senlle.
• Ó outro extremo do paraíso, 1997, con Antón Lopo.
• Lob*s, 1999, con Antón Lopo.
• Arden e Lisboa, 2000, con Rodrigo Romaní.
• Estalactitas (2002) con Anxos Romero e Lupe Gómez.
• Catro poetas suicidas. Intervención poética contra a levidade (2002), en solitario.
• A voz e o poema. Os periplos de Avilés de Taramancos con Anxo Quintela.

Vida persoal

É irmá do músico Rodrigo Romaní e filla de Ana Blanco Gómez, vinculada á directiva da Fundación Rosalía de Castro.

Véxase tamén

Bibliografía

• "Romaní Blanco, Ana". Dicionario biográfico de Galicia 3. Ir Indo Edicións. 2010-2011. p. 204. 
• "Romaní Blanco, Ana". Gran Enciclopedia Galega Silverio Cañada (DVD). El Progreso. 2005. ISBN 84-87804-88-8. 
• Fernández del Riego, F. (1992) [1990]. Diccionario de escritores en lingua galega (2ª ed.). Do Castro. p. 714. ISBN 84-7492-465-0. 
• Vilavedra, Dolores, ed. (1995). Diccionario da Literatura Galega. Autores I. Vigo: Editorial Galaxia. p. 537. ISBN 84-8288-019-5. 

Outros artigos

• Diario Cultural

Ligazóns externas

• Ana Romaní na Biblioteca Virtual Galega.
• Ana Romaní en Galicia, mujeres poetas (IV)
• Entrevista de Laura R. Cuba en Adiante (xornal).