Reinder Brolsma

	Reinder Brolsma
	skriuwer
	Reinder Brolsma
	persoanlike bysûnderheden
nasjonaliteit	Nederlânsk
berne	23 maaie 1882
berteplak	Stiens
stoarn	23 novimber 1953
stjerplak	Ljouwert
etnisiteit	Frysk
	wurk
taal	Frysk
streaming	Realisme
prizen	Harmen Sytstra-priis 1941
jierren aktyf	1903-1953

Reinder Brolsma (Stiens, 23 maaie 1882 - Ljouwert, 23 novimber 1953) wie in Frysk skriuwer en sjoernalist.

Libben

As ien fan de acht bern fan Uilke Hessels Brolsma en Jantsje Jolkes Timmerman kaam Brolsma op syn sechtjinde yn de lear by syn âldere broer Jolke om ferver te wurden. Yn 1910 festige hy him as ferversbaas yn Lichtaard. Letter wurke er as sjoernalist by de Ljouwerter Krante. Hy skreau ûnder mear de rubryk 'Gesprekken op de brug'. Op 5 maart 1910 boaske Brolsma yn Ferwert mei Janke Lieuwes Westerbaan. It pear krige trije bern. Soan Lieuwe Brolsma en pakesizzer Ulke Hessel Brolsma hawwe ek yn it Frysk fersprieden. De lêste fjirtjin dagen fan syn libben wenne Brolsma yn it St. Antonius Gasthûs. Brolsma kaam om troch selsferdrinking yn it Van Harinxmakanaal. Dy selsmoard wie mulk mei it folch fan syn hâlden en dragen yn de kriich. Yn 2001 ferskynde de libbensbeskriuwing Sa'n tûzen blauwe skriften fan de hân fan Doeke Sijens.

Wurken

Yn syn soad romans, ferhalen, sketsen en toanielstikken toant er him in skerp waarnimmer fan it libben op it plattelân en fan de wenstige man en efterbuertbewenner út de stêd. Syn wurk is realistysk, mei in mylde blik op syn meiminske. Faak byldet er de minsken út yn de swiere striid om it bestean, lykas dy yn de lânboukrisis fan 1880 en 1930 troch in soad fierd wurde moasten. Hy ûntliende syn ynjouwing jamk oan de doarpsbewenners fan syn berteplak Stiens of oan syn húshâlding, bylyks syn ferhaal 'Hy' yn 'Sa seach ik Fryslan'. Brolsma wie sekretaris fan de rederikerskeamer Halbertsma yn Stiens. Syn earste publikaasje, it koarte ferhaal 'Sinnestrielen', ferskynde yn 1903 yn it tydskrift Sljucht en rjucht. Yn It Beaken, tydskrift fan de Fryske Akademy, jiergong 1971, is in beskriuwing jûn fan Brolsma's wurk. Hanskriften, brieven en soksoarte binne troch de famylje yn brûklien jûn oan Tresoar.

Twadde Wrâldkriich

Yn de Twadde Wrâldoarloch liet Brolsma ta dat syn letterkundich wurk brûkt waard yn tsjinst fan it kultuerbeleid fan de Dútske besetter en syn hanlangers. Yn 1942 akseptearre er de Harmen Sytstra-priis foar Fryske letteren fan it nasjonaalsosjalistyske Ofdieling fan Folksfoarljochting en Keunsten. Op 25 foarmoanne 1942 hold er op de radio in praatsje oer it eigen wurk. Yn 1943 ferskynden twa printingen fan syn roman De stroojonker, út it Frysk yn it Nederlânsk oerset troch J.D. de Jong en H.D. Vriesema by de nasjonaalsosjalistyske útjouwerij De Schouw. Syn halden en dragen hie ta folch dat him yn 1945 foar koarte tiid in publikaasjeferbod oplein waard.

Publikaasjes

Romans

1926 - It Heechhof (diel 1 fan de trilogy It Heechhof, 7de pr. yn 1993)
1929 - De Skarlún (2de pr. yn 1953)
1934 - Sate Humalda (3de pr. yn 2004, mei ynlieding en taljochting fan Doeke Sijens)
1938 - It Aldlan (diel 2 fan de trilogy It Heechhof, 5de pr. yn 1969)
1940 - Groun en minsken (6de pr. yn 1995)
1941 - It widdou's bern
1947 - Richt (diel 3 fan de trilogy It Heechhof, 3de yn 1993)
1994 : Heechhôf-trilogy (dêryn: It Heechhôf, It Aldlân en Richt)

Novellen en ferhalebondels

1923 - It forgift
1927 - Spegels
1928 - De boer en de arbeider op Ekema
1930 - De reamme fan it libben
1931 - Neisimmer
1932 - Salmsteich, in forhael út ’e rige Sate Humalda
1933 - De reis nei it âlde doarp (2de pr. yn 1942)
1933 - De bouwers, in forhael út ’e rige Sate Humalda
1934 - Fen it Hegelân, in forhael út ’e rige Sate Humalda
1934 - Trije novellen
1935 - Mearke út Noardlik Fryslân
1936 - Striid en oare ferhalen
1940 - Mame en de greate boer
1940 - Bylâns de wei (2de pr. yn 1973)
1942 - Ypeus
1951 - Sa seach ik Fryslân (2de pr. yn 1962)
1952 - Folk fan Fryslân
2002 - Ut stêd en doarp, tsien ferhalen
2011 - Spegel fan Fryslân

Toaniel

1931 - Under it skaed fen justysje
1934 - Estafette
1936 - Pension “Nij Frisia”
1937 - Trammelantsje
1939 - De Nôtharne

Prizen

1941 - Harmen Sytstra-priis

Keppeling om utens