Hendrik Januarie

Hendrik Januarie is ’n Afrikaanse digter.

Lewe en werk

Hendrik Januarie is op 16 Oktober 1941 op die plaas Amalienstein in die distrik Ladismith in die Kaapprovinsie gebore. Terwyl hy nog ’n baba is, vestig die gesin hulle vir ’n kort periode op Albertinia en verhuis daarna na Kouveld in die distrik Laingsburg, waar sy ouers op die plaas van ene Hunlun werk. Die kliphuisie waarin hulle woon, stort tydens ’n vloed ineen en hulle verhuis dan na die plaas Voorplaas en daarna na die plaas Vaaltreur.

Op sewejarige ouderdom word hy gestuur om by sy tante wat in Opsoek woon te loseer sodat hy kan begin skoolgaan. Vir ’n kwartaal gaan hy skool by die Lutherse Skool in Amaliënstein maar gaan vanaf die volgende kwartaal na die Engelse Kerk se Primêre Skool te Zoar in die Klein Karoo, omdat sy tante se kinders daar is.

Toe Hendrik veertien is, verhuis sy ouers na Opsoek waar sy vader kleinhoewes om die helfte bewerk en Hendrik verplig is om hand by te sit. In 1957, op sestienjarige ouderdom, voltooi hy standerd ses en gaan dan na Elsiesrivier in Kaapstad waar hy in 1961 aan die Hoërskool Elsiesrivier matrikuleer. Hier verskyn sy eerste gedigte in die eerste jaarblad van die skool.

Daarna werk hy in Kaapstad by Artistic Embroideries as masjinis, by Chrysler as klerk, by New Era Venetian Blinds as stoorman, by Internatio as klerk en by Stikland Hospitaal as verpleër. Vir die grootste periode van sy loopbaan werk hy as klerk in die Administrasie Raad van Verteenwoordigers (Kleurlingsake) in verskeie kantore, wat insluit die Hoofkantoor in Kaapstad, die Superintendentskantoor in Ebenezer, die Streekkantoor in Johannesburg, die Streekkantoor op Beaufort-Wes en dan as ongediplomeerde onderwyser by die Primêre Skool Hutchinson.

Sedert Julie 1986 is hy die hoof-voorsieningsadministrasieklerk op die staatsplaas Amalienstein. Hy bly op Zoar, ’n voormalige sendingstasie tussen Ladismith en Calitzdorp. In 1970 kom hy tot bekering en studeer vanaf 1972 aan die Chaldo Bybelinstituut te Wittebome. Sedert 1974 is hy op voltydse en later deeltydse basis pastoor asook huweliksbevestiger in die Volle Evangelie Kerk.

In 1997 tree hy af as hoofvoorsieningsadministrasieklerk van die staatsplaas Lanox en tree voltyds tot die kerkdiens toe. As voorsitter van die Zoar Gemeenskapstrust poog hy ook om die kultuurerfenis van die gemeenskap te bewaar. Hy is in 1983 getroud met Katrina Gertse van die distrik Laingsburg en hulle het twee kinders, ’n seun, Caleb, en ’n dogter, Deogracia.

Skryfwerk

Reeds op hoërskool begin hy dig en van sy gedigte verskyn in die Hoërskool Elsiesrivier se jaarblad, Ons eie blad. Daarna debuteer hy met die bundel “Pro rata”. Januarie se werk word gekenmerk deur ’n eiesoortige, suiwer stem. Hy skryf veral vanuit die wêreld van sy heimat, die Klein Karoo. Klein gewaarwordinge oor byvoorbeeld ’n nagjakkals, ’n bosluis of ’n aalwynboom, word uitgelig tot iets groters, ’n oomblik van insig in die self, in ander of oor die lewe. Hy skryf ook ontroerende verse oor verlies, en meer spesifiek oor die Laingsburgvloed van 1981. In “Nagjakkals” vind die barre en genadelose wêreld van die Karoo gestalte in die gedigte. Die digter beskryf nostalgies hoe die leefwyse en gebruiksartikels van die verlede onherroeplik verby is en moeilik in verse vasgevang kan word. Sy gedigte word in verskeie versamelbundels opgeneem, waaronder “Groot verseboek”, “Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte” en “Nuwe verset”.

Eerbewyse

In 1993 word ’n televisieprogram oor hom onder die titel “’n Afspraak met die berg: Hendrik Januarie” gebeeldsaai.

Publikasies

Jaar	Publikasies
1989	Pro rata
2007	Nagjakkals

Bronnelys

Boeke

• Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005
• Willemse, Hein “Aan die ander kant” Protea Boekhuis Pretoria Eerste uitgawe Eerste druk 2007

Tydskrifte en koerante

• Anoniem “Debuutbundel” “Die Karet” 31 Oktober 1989
• Anoniem “Januarie se gedigte in jaarblad van 1961 in Australië gevind!” “Die Karet” 16 April 1991
• Korrespondent “Beeld” 5 Oktober 1989

Internet

• Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1989/09/29/20/8.html^{[dooie skakel]}
• Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1991/05/24/4/11.html^{[dooie skakel]}
• Coetzee, Nia Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2007/08/14/SK/7/skNIAdigter.html^{[dooie skakel]}
• Coetzee, Nia Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1996/07/26/17/12.html
• Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Januarie,_Hendrik
• LitNet ATKV-Skrywersalbum 27 Mei 2009: www.litnet.co.za
• NB-Uitgewers: http://www.nb.co.za/Authors/2814 Geargiveer 13 September 2015 op Wayback Machine

Ongepubliseerde dokumente

• Januarie, Hendrik “Biografiese skets” Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en
• Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein 11 Augustus 1990