Huis Geldersweert

Huis Geldersweert
	Huis Geldersweert in 1664
Locatie	Ingen
Algemeen
Stijl	Renaissance
Bouwmateriaal	Baksteen en dakpannen
Gebouwd in	Vanaf 1538
Gesloopt in	1803
	Kaart van Geldersweert (1778) Detail kaart Gelders Archief, 0003 Staten van het Kwartier van Nijmegen en hun Gedeputeerden

Het Huis Geldersweert was een huis in de uiterwaarden van de Nederrijn bij Ingen.

Geschiedenis

Het huis Geldersweert stond in de gelijknamige uiterwaard, ook wel ‘de Gelderse weert’, en dankt zijn naam aan de Gelderse eigenaren, namelijk de hertogen van Gelre. Karel van Gelre schonk het goed in 1538 als huwelijksgeschenk aan zijn bastaardzoon Karel van Gelre ‘de Jonge’, wiens kinderen Van Gelder zijn gaan heten.

Naast Geldersweert kreeg Karel ook de Gelderse Toren bij Spankeren en een molen bij het ‘Gulden Spijker’. In 1539 werd Karel in de Ridderschap van de Veluwe verschreven als Karel van Gelder de jonge, heer tot Spankeren. Hier wordt hij nog niet heer van Geldersweert genoemd terwijl hij dan al wel de eigenaar van het goed is. Het is niet duidelijk of er destijds al sprake was van een (adellijk) huis of dat dit later pas is gebouwd. De Gelderse Toren werd nagelaten aan zijn naar hem vernoemde zoon Karel van Gelder de jongste, die het op zijn beurt weer schonk aan zijn zuster Catharina van Gelder, zijn andere zoon Adolph van Gelder kreeg Geldersweert.

Eigenaren

In de periode dat Adolph van Gelder de eigenaar was van het goed, woonde hij met zijn gezin op havezate Warmelo, dat in de familie is gekomen via zijn schoonvader Godert van Batenburch, en werd Geldersweert verhuurd. Toen de kinderen volwassen waren geworden, waren beide ouders al overleden. Een van de dochters, Charlotte van Gelder, kreeg de havezate Warmelo en trouwde in het geslacht Sloet in 1633. Haar oudere dochter Judith huwde voor 1632 al met Daniel de Bedarrides, een hugenoot die gevlucht was uit het prinsdom Orange, samen betrokken zij Geldersweert. Na het overleden van Judith hertrouwde De Bedarrides haar jongere zuster Elsabé of Elisabeth.

Toen Daniel en Elisabeth beiden waren overleden in 1678, erfde hun enige nog levende zoon, Carel de Bedarrides, huis Geldersweert. Acht jaar later overleed hij en erfde zijn zuster Catharina Florentina de Bedarrides het goed. In 1668 was zij getrouwd met Arent Sloet, heer van Boekelo en Warmelo. Warmelo had hij geërfd van de nakomelingen van Charlotte van Gelder tot Warmelo en hierdoor was het goed weer terug in de familie. Catharina en Arent Sloet woonden inmiddels al sinds 1673 in de havezate waardoor zij het huis Geldersweert verhuurden. Uit het kasboek van de familie Sloet blijkt dat zij zelf nooit gewoond hebben op Geldersweert.

Het huis

In 1971 werden de funderingen van het adellijk huis tijdens ontgrondingwerkzaamheden ontdekt. Deze restanten lagen ongeveer 800 meter ten westen van het Ingense veerhuis. Het huis was ongeveer 20 bij 15 meter, de funderingen hadden een muurdikte van 1 meter. Aan de steunberen was te zien dat het huis mogelijk op een hoek een toren heeft gehad, hoewel hier in oude documenten niets over gezegd wordt. Op de kasteelplaats stonden naast het huis ook nog een duifhuis en een schuur. Het kasteelterrein was aan drie zijden omgracht. Er was een houten brug die de kasteelplaats met de oprijlaan verbond.

Door hoogwater en het verstrijken van de tijd kwam het huis in verval en in 1803 werd het afgebroken. Hiervoor in de plaats werd een nieuw huis gebouwd dat werd gebruikt als woning voor de steenovenbaas. De laatste gronden werden in 1818 door de douairière van Diederik Bentinck, heer van Diepenheim verkocht. De gronden hadden een oppervlakte van 56 morgen (48 hectare) en strekten zich uit tot Ommeren en Maurik. De woning en een gedeelte van de omliggende landen werden gekocht door Jhr. Dr. Mr. F.A. van Leyden van Westbarendrecht, oud-minister van Binnenlandse Zaken, die getrouwd was met de dochter van des H.R. Rijksgraaf Adolph Warner van Pallandt van Eerde. De schoonzoon van Bentinck kocht ook enkele gronden, evenals een dochter van Joan Derk baron van der Capellen tot den Pol. Haar moeder was ook een Bentinck die nog verre familie was van de familie van Geldersweert.

Eigenaren van Geldersweert

Karel van Gelre 1467-1538 
│  Hertog van Gelre 1492-1538
│  Graaf van Zutphen
│  Heer van de Gelderse Toren en Geldersweert
│
└── Karel van Gelder de Jonge, heer tot Spankeren 1515-1576
       Heer van de Gelderse Toren en Geldersweert
    x Fenna van Broeckhuysen
    │
    └──  Adolph van Gelder 1550-1619
            Heer van Geldersweert en Warmelo
         x Maria van Batenborch († 1618)
         │
         ├── Judith van Gelder
         │      Vrouwe van Geldersweert
         │   x Daniel de Bedarrides (1605 – 1671)
         │   
         └── Elsabé van Gelder 1610-1678
                Vrouwe van Geldersweert
             x Daniel de Bedarrides
             │
             ├── Carel de Bedarrides ?-?
             │      Heer van Geldersweert (1678-1686), deed afstand na een nieuw magescheid (boedeldeling) van 18 april 1686, waarbij hij de bouwing 'het Horins' kreeg
             │
             ├── Maria de Bedarrides ?-1705
             │      Beleend met het Ingensche veer tot 1703
             │   x Bonaventura Bodeck zu Ellgau, († 1679)
             │   x Joost van Goltstein († 1682)
             │       Heer van Hoekenburg
             │
             ├── Helena Margaretha de Bedarrides ?-1695
             │      Vrouwe van Geldersweert ^[bron?]
             │   x Ernst van Lawick, († 1673)
             │      Heer van Lakenburg
             │   x Georg Wilhelm Roth 
             │
             └──  Catharina Florentina de Bedarrides 1642-1726
                     Vrouwe van Geldersweert
                  x Arent Sloet (1642 – 1687)
                  │   Heer van Boekelo en Warmelo
                  │	
                  └── Johan Albert Gabriël Sloet 1677-1754
                         Heer van Geldersweert, Peckendam en Warmelo
                      x Josina van Haersholte (1686 - 1737)
                      │	
                      └── Arend Sloet van Warmelo 1708-1771
                             Heer van Geldersweert en Warmelo
                          x Florentine Wilhelmina Borre van Amerongen
                          │   Vrouwe van Kersbergen en Bergestein
                          │	
                          └── Elisabeth Sloet van Warmelo 1761-1790
                                 Vrouwe van Geldersweert
                              x Diederik Bentinck (1741 - 1813)
                                  Heer van Diepenheim en Schoonheten

Wapens van de eigenaren

Daniel de Bedariddes
Elsabe van Gelder
Links het wapen van de familie Sloet

Externe link

Gelders Archief, 0395 Landgoed Geldersweert

Bronnen

Honders, J. (2009) Het Ingense Veer, Vijfhonderd jaar geschiedenis, p. 77/82
Kleuver, A. de (2012) De Neder-Betuwe; Burcht 'Geldersweert', Kesteren, p. 209-214.
Spies, J. Ingen, K. van (1983) Tabula Batavorum, Verdwenen kastelen in de Betuwe, Huis Geldersweert te Ingen, p. 8/11
Spies, J. Ingen, K. van (1984) Tabula Batavorum, Verdwenen kastelen in de Betuwe, Huis Geldersweert te Ingen, p. 22/24

Noten