Jump to content

Neutroni

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Struktura kuarke e neutronit.

Neutroni është thermijë apo grimcë e atomit. Emrin neutron vjen për shkak se neutronet nuk kanë ngarkesë elektrike.

Neutronet gjënden në bërthamën e atomit së bashku me protonet (grimcat të ngarkuar me energji pozitive). Masen e berthames e perbejnë protonet dhe neutronet, me këta të fundit që kanë një masë pak më të madhe se protonet. Vetitë dhe ndërveprimet e tyre përshkruhen nga fizika bërthamore.

Vetitë kimike të një atomi përcaktohen kryesisht nga konfigurimi i elektroneve që rrotullohen rreth bërthamës së atomit. Konfigurimi i elektroneve përcaktohet nga ngarkesa e bërthamës, e cila përcaktohet nga numri i protoneve ose numri atomik . Neutronet nuk ndikojnë në konfigurimin e elektroneve, por shuma e numrit atomik dhe atij të neutroneve jep masën e bërthamës.

Atomet e një elementi kimik që ndryshojnë vetëm në numrin e neutroneve quhen izotope. Pra atomet mund të kenë të njëjtin numër të protoneve por numër të ndryshëm të neutroneve. Për shembull, karboni, me numër atomik 6, ka një izotop të shpeshtë në natyrë, karbon-12, me 6 neutrone dhe një izotop të rrallë karbon-13 me 7 neutrone. Disa elementë ndodhen në natyrë me vetëm një izotop të qëndrueshëm, siç është fluori . Elementë të tjerë ndodhin me shumë izotope të qëndrueshme, të tilla si kallaji me dhjetë izotope të qëndrueshme, ose pa izotope të qëndrueshme, siç është tekneciumi.

Fisioni bërthamor i shkaktuar nga thithja e një neutroni nga uraniumi-235. Nuklidi i rëndë ndahet në përbërës më të lehtë dhe neutrone shtesë.

Neutroni është thelbësor për prodhimin e energjisë bërthamore. Në dhjetëvjeçarin pas zbulimit të neutronit nga James Chadwick në 1932, [1] neutronet u përdorën për të nxitur shumë lloje të ndryshme të transmutacioneve bërthamore . Me zbulimin e fisionit bërthamor në 1938, [2] u kuptua shpejt se, nëse një ngjarje e ndarjes prodhonte neutrone, secili prej këtyre neutroneve mund të shkaktonte ngjarje të mëtejshme të ndarjes, në një kaskadë të njohur si një reaksion zinxhir bërthamor . [3] Këto ngjarje dhe gjetje çuan në reaktorin e parë bërthamor të vetë-qëndrueshëm ( Chicago Pile-1, 1942) dhe armën e parë bërthamore ( Trinity, 1945).



  1. ^ Chadwick, James (1932). "Possible Existence of a Neutron". Nature. 129 (3252): 312. Bibcode:1932Natur.129Q.312C. doi:10.1038/129312a0. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ Hahn, O. & Strassmann, F. (1939). "Über den Nachweis und das Verhalten der bei der Bestrahlung des Urans mittels Neutronen entstehenden Erdalkalimetalle" [On the detection and characteristics of the alkaline earth metals formed by irradiation of uranium with neutrons]. Die Naturwissenschaften. 27 (1): 11–15. Bibcode:1939NW.....27...11H. doi:10.1007/BF01488241. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ Glasstone, Samuel; Dolan, Philip J., red. (1977), The Effects of Nuclear Weapons (bot. 3rd), U.S. Dept. of Defense and Energy Research and Development Administration, U.S. Government Printing Office, ISBN 978-1-60322-016-3 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)