Ajoua
Aiova Iowa | |
|---|---|
| Shteti i Ajovës | |
| Nofka(t): Shteti Syri i Fajkoit (The Hawkeye State)[1] | |
| Parimet: Our liberties we prize, and our rights we will maintain. | |
| Himni: "The Song of Iowa" | |
 Harta e Shteteve të Bashkuara me Aiova Iowa të theksuar | |
| Vendi | Shtetet e Bashkuara |
| Para shtetësisë | Indianët amerikan të Iowa Territori i Iowa |
| U pranua në Bashkim | 28 dhjetor 1846 (29-të) |
| Kryeqyteti (dhe qyteti mě i madh) | Des Moines |
| Metroja më e madhe dhe zonat urbane | Des Moines[a] |
| Qeveria | |
| • [[Guvernatori i Aiova Iowa|Guvernatori]] | Kim Reynolds (R) |
| • [[Guvernatori toger i Aiova Iowa|Guvernatori toger]] | Adam Gregg (R) |
| Legjislatura | Asambleja e Përgjitshme e Iowa |
| • Dhoma e sipërme | Senati |
| • Dhoma e ulët | Dhoma e Përfaqësuesve |
| Gjyqësori | Gjykata e Lartë e Iowa |
| Senatorët amerikan | Chuck Grassley (R) Joni Ernst (R) |
| Delegacioni i Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA | 1: Ashley Hinson (R) 2: Mariannette Miller-Meeks (R) 3: Cindy Axne (D) 4: Randy Feenstra (R) ([[Delegacionet e Kongresit të Shteteve të Bashkuara nga Aiova Iowa|lista]]) |
| Sipërfaqja | |
| • Gjithsej | 55.857,1 sq mi (144.669,2 km2) |
| Sipërfaqja vendi | 26-të |
| Dimensionet | |
| • Gjatësia | 310 mi (499 km) |
| • Gjerësia | 240 mi (322 km) |
| Lartësia mbidetare | 1.100 ft (340 m) |
| Lartësia më e lartë | 1.671 ft (509 m) |
| Lartësia më e ulët | 480 ft (146 m) |
| Popullsia (2020) | |
| • Gjithsej | 3.190.369[4] |
| • Vendi | 31-të |
| • Dendësia | 57,1/sq mi (220/km2) |
| • Dendësia vendi | 36-të |
| • Të ardhurat mesatare shtëpiake | $61.691[5] |
| • Të ardhurat vendi | 30-të |
| Emri i banorëve | Iowan |
| Gjuha | |
| • Gjuha zyrtare | Anglisht |
| Zona kohore | UTC−06:00 (Qendrore) |
| • Verës (DST) | UTC−05:00 (CDT) |
| Shkurtesa USPS | IA |
| Kodi ISO 3166 | US-IA |
| Gjerësia gjeografike | 40° 23′ N to 43° 30′ N |
| Gjatësia gjeografike | 90° 8′ W to 96° 38′ W |
| Faqja zyrtare | www |
Iowa (shqiptohet: Ajoua ose Aiova) është një shtet në Shtetet e Bashkuara, i kufizuar nga lumi i Misisipit në lindje dhe lumi Missouri dhe lumi Big Sioux në perëndim. Kufizohet nga gjashtë shtete: Wisconsin në verilindje, Illinois në lindje dhe juglindje, Mizuri në jug, Nebraska në perëndim, Dakota e Jugut në veriperëndim dhe Minesota në veri.
Gjatë shekullit të 18-të dhe fillimit të shekullit të 19-të, Iowa ishte pjesë e Luizianës franceze dhe Luizianës spanjolle; Flamuri i tij shtetëror është modeluar sipas flamurit të Francës. Pas blerjes së Luizianës, njerëzit hodhën themelet për një ekonomi të bazuar në bujqësi në zemër të Corn Belt.[6] Në gjysmën e dytë të shekullit të 20-të, ekonomia bujqësore e Iowa kaloi në një ekonomi të larmishme të prodhimit, përpunimit, shërbimeve financiare, teknologjisë së informacionit, bioteknologjisë dhe prodhimit të energjisë së gjelbër.
Iowa është e 26-ta më e gjera sipas sipërfaqes dhe e 31-ta më e populluar nga 50 shtetet e SHBA-së, me një popullsi prej 3,190,369,[7] sipas regjistrimit të vitit 2020. Kryeqyteti, qyteti më i populluar dhe zona më e madhe metropolitane e shtetit e vendosur plotësisht brenda shtetit është Des Moines. Një pjesë e madhe e zonës metropolitane Omaha–Council Bluffs shtrihet në tre qarqe të Iowa jugperëndimore.[8] Iowa është renditur si një nga shtetet më të sigurta të SHBA-së për të jetuar.[9]
Etimologjia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Iowa e merr emrin e saj nga populli Ioway, një nga shumë kombe indigjene amerikane, territori i të cilit përbënte shtetin e ardhshëm në kohën e kolonizimit evropian.[10]
Gjeografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Iowa kufizohet me lumin Misisipi në lindje dhe lumin Mizuri dhe lumin Big Sioux në perëndim. Kufiri verior është një vijë përgjatë 43 gradë, 30 minuta gjerësi veriore.[11][b] Kufiri jugor është lumi Des Moines dhe një vijë jo fare e drejtë përgjatë përafërsisht 40 gradë 35 minuta në veri.
Iowa është i vetmi shtet, kufijtë lindorë dhe perëndimorë të të cilit janë formuar pothuajse tërësisht nga lumenjtë.[12] Carter Lake, Iowa, është i vetmi qytet në shtet që ndodhet në perëndim të lumit Mizuri.[13]
Iowa ka 99 qarqe, por 100 seli qendrore, sepse Lee County ka dy. Kryeqyteti i shtetit, Des Moines, është në Polk County.[14]
Shënime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Sidoqoftë, një pjesë e madhe e zonës metropolitane Omaha–Council Bluffs shtrihet në shtet.
- ^ Kufijtë e lumenjve Misuri dhe Misisipi janë siç janë hartuar në shekullin e 19-të, të cilat mund të ndryshojnë nga rrjedhat e tyre moderne.
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "State Symbols" (në anglisht). Iowa Department of Economic Development. Arkivuar nga origjinali më 2 shtator 2011. Marrë më 9 shtator 2011.
- ^ "Iowa Quick Facts". Iowa Data Center (në anglisht). State Library of Iowa. Arkivuar nga origjinali më 1 maj 2021. Marrë më 28 prill 2021.
- ^ a b "Elevations and Distances in the United States" (në anglisht). Shërbimi Gjeologjik i Shteteve të Bashkuara. 2001. Arkivuar nga origjinali më 2 nëntor 2011. Marrë më 21 tetor 2011.
- ^ "2020 Census Apportionment Results" (në anglisht). United States Census Bureau. Arkivuar nga origjinali më 26 prill 2021. Marrë më 27 prill 2021.
- ^ "Iowa Profile". U.S. Census Bureau (në anglisht). U.S. Census Bureau. Arkivuar nga origjinali më 4 mars 2021. Marrë më 28 prill 2021.
- ^ Merry, Carl A. (1996). "The Historic Period" (në anglisht). Office of the State Archeologist at the University of Iowa. Arkivuar nga origjinali më 4 qershor 2009. Marrë më 29 qershor 2009.
- ^ "Resident Population for the 50 States, the District of Columbia, and Puerto Rico: 2020 Census" (PDF). Census.gov (në anglisht). 27 prill 2021. Arkivuar (PDF) nga origjinali më 26 prill 2021. Marrë më 27 prill 2021.
- ^ United States Census Bureau. "Metropolitan and Micropolitan Statistical Areas Population Totals: 2010–2018" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2 qershor 2019. Marrë më 7 qershor 2019.
- ^ "N.H. Receives Lowest Crime Ranking; Nevada Ranks as Worst State". Insurance Journal (në anglisht). Wells Publishing. 25 mars 2009. Arkivuar nga origjinali më 15 mars 2012. Marrë më 8 gusht 2009.
- ^ Alex, Lynn M. (2000). Iowa's Archaeological Past (në anglisht). University of Iowa Press, Iowa City.
- ^ Preamble to the 1857 Constitution of the State of Iowa (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2 gusht 2009. Marrë më 9 gusht 2009.
- ^ "Iowa Fast Facts and Trivia" (në anglisht). 50states.com. Arkivuar nga origjinali më 28 janar 2013. Marrë më 24 shkurt 2013.
- ^ "About Carter Lake" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 9 tetor 2020. Marrë më 7 tetor 2020.
- ^ "National Association of Counties" (në anglisht). County Seats. Arkivuar nga origjinali më 22 dhjetor 2010. Marrë më 24 dhjetor 2010.
Ellëbema • Ëllaska • Ërizouna • Arkënsoë • Kollëradou • Kënetikët • Dellëueë • Florida • Xhorxhia • Havai • Aidaho • Illinois • Indiana • Ajoua • Kalifornia • Kanzas • Kentaki • Luiziana • Mein • Merilënd • Masaçusec • Miçigen • Minesota • Misisipi • Mizuri • Montena • Nebraska • Nevada • Nju Hëmpshër • Nju Xhersi • Nju Meksiko • Nju Jork • Karolina e Veriut • Dakota e Veriut • Ohaio • Oklahoma • Oregon • Pensilvania • Rod Ajlënd • Karolina e Veriut • Karolina e Jugut • Tenesi • Teksas • Jutah • Vermont • Virxhinia • Uashington • Virxhinia Perëndimore • Uiskonsin • Uajoming. |  | |
|
Ky artikull me tematikë në lidhje me gjeografinë e Shteteve të Bashkuara të Amerikës është një faqe cung. Ju mund të ndihmoni Wikipedia-n duke e përmirësuar atë. |