Jump to content

ၸႃႇတၵ

လုၵ်ႉတီႈ ဝီႇၶီႇၽီးတီးယႃး ဢၼ်လွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ ၼၼ်ႉမႃး
Mahakapi Jataka in Bharhut

တမ်ႈတီႈ ၼႂ်းၽိုၼ်လိၵ်ႈၽိုၼ်ထမ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ ၸႃႇတၵ ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ လွင်ႈၸၢတ်ႈၵွၼ်ႇဝၼ်းလင် ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ 547 ၸၢတ်ႈယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼင်ႇႁိုဝ် တေႁွင်ႉငၢႆႈ တွင်းငၢႆႈၼၼ်ႉ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ် ႁွင်ႉဝႃႈ ၸၢတ်ႈၸဝ်ႈ 550 ၸၢတ်ႈၼႆယဝ်ႉ။ တႃႇတေပဵၼ်ၽြႃးၼၼ်ႉ ၵူၺ်းလႆႈ ထႅမ်ပႃႇရမီႇမႃး မွၵ်ႈ 550 ၸၢတ်ႈၵူၺ်းတႄႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ။ ၸၢတ်ႈၸိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းၵပ်းၵၢႆႇၵၼ် တင်းၽဝႃႉၸၢတ်ႈၼႆႉလႄႈ သၢင်ႇထုၵ်ႇ သုၼ်ႇၸေႃႈသေ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ဢဝ်ႁဵတ်းပဵၼ် လွင်ႈသင်ႇသွၼ်သေ ႁေႃးၵႂႃႇ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵူၺ်း။

ဢၼ်လႆႈပဵၼ်မႃး

[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]

တႃႇတေပဵၼ်မႃး ၸၢတ်ႈၸဝ်ႈ ႁႃႈပၢၵ်ႇႁႃႈသိပ်းၼႆႉ လႆႈႁၼ် ၶေႃႈၵႃႇထႃႇၸဝ်ႈ တမ်ႈတီႈ ၼႂ်းသုတ်ႉတၼ်ႇတ၊ ၶုတ်ႉတၵၼိၵႃႇယ လႄႈ ပႃႇထၸႃႇတၵၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းၸၢတ်ႈ 547 ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃးၸဵမ် သိပ်းၸၢတ်ႈ (တေ၊ ၸ၊ သု၊ ၼေ၊ မ၊ ၽူႇ၊ ၸၢၼ်ႇ၊ ၼႃ၊ ဝိ၊ ဝေ) ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းၸၢတ်ႈ 550 ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ လႆႈပဵၼ်ၵူၼ်း (357)ၸၢတ်ႈ၊ ပဵၼ်ၽီ (65) ၸၢတ်ႈ၊ သတ်းတူဝ်ယူႇၼိူဝ်ၵွင်း (60) ၸၢတ်ႈ၊ သတ်းတူဝ်မေႃမိၼ်ၵၢင်ႁၢဝ် (57) ၸၢတ်ႈ၊ သတ်းတူဝ်ယူႇၼႂ်းၼမ်ႉ (8) ၸၢတ်ႈယဝ်ႉ။

လွင်ႈတႅမ်ႈပဵၼ်ၽိုၼ်

[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]

ၸႃႇတၵပႃႇလိၸဝ်ႈ

[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]

ၸၢတ်ႈၸဝ်ႈ ႁႃႈပၢၵ်ႇႁႃႈသိပ်းၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ဢဝ်ၶေႃႈၵႃႇထႃႇသေ ႁေႃးဢွၵ်ႇမွၵ်ႇၼႄမႃးဢွၼ်တၢင်းယဝ်ႉ။

ၸႃႇတၵဢတ်ႉထၵထႃႇ

[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]

မိူဝ်ႈပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 6 ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈမႁႃႇပုတ်ႉထၶေႃးသ ဝတ်ႉမႁႃႇဝိႁႃႇရ ဝဵင်းဢၼုရႃႇထ မိူင်းသီႇႁူဝ်ႇ ၸင်ႇၶိုၼ်းဢဝ် ပႃႇလိသေ မႄႇၶႂၢၵ်ႈတႅမ်ႈပဵၼ် ဢတ်ႉထၵထႃႇယဝ်ႉ။

ပီသႃႇသၼႃႇ 930 မွၵ်ႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈထမ်ႇမပႃႇလ ဝတ်ႉပတရတိတ်ႉထ ဢၼ်မီးၽၢႆႇတူၵ်း ဝဵင်းဢၼုရႃႇထ ၵုၼ်သီႇႁူဝ်ႇ ၶိုၼ်းမႄး ပိုၼ်ႇတီႈပွင်ႇ ဢတ်ႉထၵထႃႇ ဢၼ်ၸဝ်ႈပုတ်ႉထၶေႃးသ တႅမ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉသေ တႅမ်ႈပဵၼ် ၽိုၼ်ထမ်း တီႇၵႃႇ ၸိၼတ်ႉထပၵႃႇသၼီႇယဝ်ႉ။

ႁွတ်ႈထိုင်မိူင်းမၢၼ်ႈ

[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]

ၸႃႇတၵဢတ်ႉထၵထႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁွတ်ႈထိုင်မႃး တီႈမိူင်းမၢၼ်ႈပွတ်းတႂ်ႈ ဝဵင်းသထူင်ႇ မိူဝ်ႈပီသႃႇသၼႃႇ 930 လိူဝ်လိူဝ်ယဝ်ႉ။ ထိုင်မႃး ပီသႃႇသၼႃႇ 1600 လိူဝ်လိူဝ် (သၵ်ႉၵရၢတ်ႉ 400 လိူဝ်)ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း ဢၼေႃႇရထႃႇ ၵႂႃႇတိုၵ်းဢဝ် ပိတၵၢတ်ႈ မိူင်းသထူင်ႇမႃးလႄႈ ၸင်ႇတေၽႄႈၸွတ်ႇၵႂႃႇ မိူင်းမၢၼ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ် မုၼ်ၸဝ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ် ထုတ်ႇတႅမ်ႈ ပိၼ်ႇပဵၼ် ၽႃႇသႃႇၽၢႆႇမၢၼ်ႈ တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။

  1. ဢေၵၵၼိပၢတ်ႈ - တႄႇဢဝ် ၸၢတ်ႈဢပၼ်ႇၼၵၵႂႃႇ တေႃႇထိုင် ၸၢတ်ႈသၺ်ၸီႇဝ မီး 150 ႁူဝ်။
  2. ၻုၵၼိပၢတ်ႈ - တႄႇဢဝ် ၸၢတ်ႈရႃႇၸေႃးဝႃႇတၵႂႃႇ တေႃႇထိုင် ၸၢတ်ႈၵပိလ မီး 100 ႁူဝ်။
  3. တိၵၼိပၢတ်ႈ - တႄႇဢဝ် ၸၢတ်ႈသင်ႇၵပ်ႉပၵႂႃႇ တေႃႇထိုင် ၸၢတ်ႈၿၵ မီး 50 ႁူဝ်။
  4. ၸတုၵၼိပၢတ်ႈ - တႄႇဢဝ် ၸၢတ်ႈၸူႇလၵလိင်ႇၵ တေႃႇထိုင် ၸၢတ်ႈတေႇဝတႃႇပၺ်ႁ မီး 50 ႁူဝ်။
  5. ပၺ်ၸၵၼိပၢတ်ႈ - တႄႇဢဝ် ၸၢတ်ႈမၼိၵုၼ်ႇတလ တေႃႇထိုင် ၸၢတ်ႈပေႃးတ မီး 25 ႁူဝ်။
  6. ၸၵ်ၵၼိပၢတ်ႈ - တႄႇဢဝ် ၸၢတ်ႈဢဝႃႇရိယ တေႃႇထိုင် ၸၢတ်ႈ ပႃႇရႃႇဝတ မီး 20 ႁူဝ်။
  7. သတ်တၵၼိပၢတ်ႈ - တႄႇဢဝ် ၸၢတ်ႈၵုၵ်ႉၵုရ တေႃႇထိုင် ၸၢတ်ႈပရၼ်ႇတ မီး 20 ႁူဝ်။
  8. ဢꩦ်ꩧၵၼိပၢတ်ႈ - တႄႇဢဝ် ၸၢတ်ႈၵတ်ႉၸႃႇၼိ တေႃႇထိုင် ၸၢတ်ႈၻီႇပိ မီး 10 ႁူဝ်။
  9. ၻသၵၼိပၢတ်ႈ - တႄႇဢဝ် ၸတုတွႃႇရ တေႃႇထိုင် ၶတပၼ်ႇတိတ မီး 16 ႁူဝ်။
  10. ဢေၵႃၻသၵၼိပၢတ်ႈ - တႄႇဢဝ် မႃႇတုပေႃသၵ တေႃႇထိုင် သုပ်ပႃႇတၵ မီး 9 ႁူဝ်။
  11. ၻွႃၻသၵၼိပၢတ်ႈ - တႄႇဢဝ် ၸူႇလၵုၼ်ႇတလ တေႃႇထိုင် မိတ်ႉတႃႇမိတ်ႉတ မီး 10 ႁူဝ်။
  12. တေရသၼိပၢတ်ႈ - တႄႇဢဝ် ဢမ်ႇပၸၢတ်ႈ တေႃႇထိုင် ၸၢတ်ႈသရၽ မီး 10 ႁူဝ်။
  13. ပၵိꧣ်ꧣၵၼိပၢတ်ႈ - တႄႇဢဝ် ၸၢတ်ႈၵေႇတႃႇရ တေႃႇထိုင် ၸၢတ်ႈ ၽိၵ်ႉၶႃႇပရံပရ မီး 13 ႁူဝ်။
  14. ဝီသတိၼိပၢတ်ႈ - တႄႇဢဝ် ၸၢတ်ႈမႃႇတင်ႇၵ တေႃႇထိုင် ၸၢတ်ႈဢယေႃꧠရ မီး 14 ႁူဝ်။
  15. တိံသၼိပၢတ်ႈ - တႄႇဢဝ် ၸၢတ်ႈၵိမ်ႇသၼ်ႇတ တေႃႇထိုင် ၸၢတ်ႈ ၽၼ်ႇတုတိၼ်ႇထု မီး 10 ႁူဝ်။
  16. ၸတ်တႃလီသၼိပၢတ်ႈ - တႄႇဢဝ် ၸၢတ်ႈတေသၵုၼ တေႃႇထိုင် ၸူႇလသုတသေႃးမ မီး 5 ႁူဝ်။
  17. ပꧣ်ꧣႃသၼိပၢတ်ႈ - တႄႇဢဝ် ၸၢတ်ႈၼိလိၼိၵႃႇ တေႃႇထိုင် ၸၢတ်ႈမႁႃႇၽေႃးထိပရိပ်ႉပႃႇၸၵ မီး 3 ၸၢတ်ႈ။
  18. သꩦ်ꩧိၼိပၢတ်ႈ - တႄႇဢဝ် ၸၢတ်ႈသေႃးၼ တေႃႇထိုင် ၸၢတ်ႈသမ်ႉၵိတ်ႉၸ မီး 2 ႁူဝ်။
  19. သတ်တတိၼိပၢတ်ႈ - တႄႇဢဝ် ၸၢတ်ႈၵုသ တေႃႇထိုင် ၸၢတ်ႈသေႃးၼၼၼ်ႇတ မီး 2 ႁူဝ်။
  20. ဢသီတိၼိပၢတ်ႈ - တႄႇဢဝ် ၸၢတ်ႈၸူႇလႁမ်ႇသ တေႃႇထိုင် ၸၢတ်ႈမႁႃႇသုတသေႃးမ မီး 5 ႁူဝ်။
  21. မႁႃၼိပၢတ်ႈ - တႄႇဢဝ် ၸၢတ်ႈတေႇမိယ တေႃႇထိုင် ၸၢတ်ႈဝေႇသၼ်ႇတရႃႇ မီး 10 ႁူဝ်။

ၼႄပၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း တၢင်းႁိုင်ၸၢတ်ႈ

[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]

ၼႂ်းၵႃႈ 547 ၸၢတ်ႈၼႆႉ ပုၼ်ႈတႃႇ သီႇၸၢတ်ႈတႄႉ ၼႄပၼ် ၶၢဝ်းယၢမ်းၵၢပ်ႈၵမ်ႇၽႃႇမၼ်းဝႆႉယူႇ။ တီႈၼႂ်း ဢေႇၵၼိပၢတ်ႈ ၸၢတ်ႈမၢႆ 3 ဢၼ်ပဵၼ် ၸၢတ်ႈသေႇရိဝဝႃႇၼိၸၼၼ်ႉ ၼႄဝႆႉဝႃႈ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး 5 ၵမ်ႇၽႃႇလိူဝ်။ တီႈၼႂ်း ဢေႇၵၵၼိပၢတ်ႈ ၸၢတ်ႈမၢႆ 94 ဢၼ်ပဵၼ် ၸၢတ်ႈလေႃးမႁံသၼၼ်ႉ ၼႄဝႆႉဝႃႈ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး 91 ၵမ်ႇၽႃႇ။ တီႈၼႂ်း ၻုၵၼိပၢတ်ႈ ၸၢတ်ႈမၢႆ 16 ဢၼ်ၸိုဝ်ႈဝႃး ၸၢတ်ႈဢၵရၼၼ်ႉ ၼႄဝႆႉဝႃႈ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး 7 ၵမ်ႇၽႃႇ။ တီႈၼႂ်း သတ်တၼိပၢတ်ႈ ၸၢတ်ႈမၢႆ 10 ဢၼ်ၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸၢတ်ႈၿၵၼၼ်ႉ ၼႄဝႆႉဝႃႈ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး ၼိုင်ႈၵမ်ႇၽႃႇ ၼႆသေ ၸိူဝ်းဢၼ်ၵိုတ်းယူႇ 534 ၸၢတ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄ. ဢမ်ႇၸႅၵ်ႇၽႄၼႄမႃးသင်။ ၵူၺ်းႁေႃး လၢတ်ႈဝႃႈ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးႁိုင်လွၼ်ႇ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၵွၼ်ႇၼၼ်ႉ ၼႆၵူၺ်း။ ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၶဝ် မၢင်ၸိူဝ်းတႄႉ လၢမ်းဝႃႈ ပဵၼ်ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉၵူၺ်း ၼႆယဝ်ႉ။

ဢဝ်ၶိုၼ်းမႃးတီႈ "https://shn.wikipedia.org/w/index.php?title=ၸႃႇတၵ&oldid=62714"