Prijeđi na sadržaj

Zaštićena područja u Crnoj Gori

Izvor: Wikipedija

Crna Gora je uglavnom planinska zemlja, sa površinom od 13.812 km², a obuhvata i submediteransku i mediteransku regiju. Ima 293 km obale duž Jadranskog mora dok se njen akvatorij proteže do 12 nautičkih milja od obale pokrivajući površinu od oko 2.500 km²., sa maksimalnom dubinom 1.233 m. Širina epikontinentalnog pojasa (do 200m dubine) varira duž obale Crne Gore pri čemu se širi od 9.5 nautičkih milja na ulazu u Bokokotorski zaliv do 34 nautičke milje na ušću rijeke Bojane. Raznolikost geoloških formacija, pejzaža, klime i tla, kao i položaj Crne Gore na Balkanskom poluostrvu i Jadranskom moru, stvorili su uslove za formiranje biološke raznovrsnosti sa veoma visokim vrijednostima, što svrstava zemlju među biološka „žarišta” evropske i svjetske biološke raznovrsnosti. [1]

Zakon o zaštiti prirode

[uredi | uredi kod]

Zakon o zaštiti prirode usvojen je u avgustu 2008. godine (Službeni list Crne Gore br. 51/08) sa ciljem preuzimanja ključnih zakonskih odredbi EU u toj oblasti, kao što su Direktive o staništima i pticama. Navedeni Zakon iz 2008. izmijenjen je sa nekoliko suštinskih izmjena i dopuna u decembru 2013. godine (Sl. list Crne Gore», br. 62/13). Prema ovom Zakonu, zaštićena područja su „područja sa značajnom biološkom, geološkom i raznolikošću ekosistema i pejzaža”. Zakonskim odredbama definisano je:

  • šest vrsta zaštićenih područja
  • tri kategorije,
    • zaštićeno prirodno dobro od izuzetnog značaja
    • zaštićeno prirodno dobro od velikog značaja
    • sva ostala
  • tri režima zaštite
    • režim zaštite I stepena
    • režim zaštite II stepena
    • režim zaštite III stepena

Postojeća zaštićena područja

[uredi | uredi kod]

Broj vrsta po jedinici površine (ili Simpsonov indeks diverziteta) u Crnoj Gori je 0.837 (pri čemu je najviša moguće vrijednost 1) i najviši je od svih evropskih zemalja. Crna Gora ima i internacionalno prepoznata područja – dva Ramsar sajta i dva UNESCO sajta.[2]

Nacionalni napori da se očuva biodiverzitet i priroda rezultirali su proglašenjem odgovarajućim zakonskim propisima, većeg broja zaštićenih područja. Nacionalna mreža zaštićenih prirodnih područja 2021. god sadržavala je 58 područja sa površinom od 1.908 km² ili više od 13,85% kopnene površine Crne Gore.[3] Pet nacionalnih parkova Crne Gore – Durmitor, Skadarsko jezero, Lovćen, Biogradska gora i Prokletije su najvažnija među njima.[4] Ostala zaštićena područja, spadaju u razne druge kategorije – kao što su spomenici prirode, oblasti sa posebnim prirodnim karakteristikama i opšti ili specijalni rezervati.

Lista zaštićenih područja prema WDPA

[uredi | uredi kod]

Ova lista izrađena je sa WDPA (Svjetska baza podataka zaštićenih područja) evidencijom.[5] Razlikuje se od onih koje su objavile zvanične institucije Crne Gore zbog razlika u metodologijama i skupovima podataka koji se koriste za procjenu pokrivenosti zaštićenih područja i razlika u osnovnim kartama koje se koriste za mjerenje kopnenog i morskog područja zemlje ili teritorije.

Redni
broj 		Foto Naziv
područja 		Broj IUCN
kategorije 		Naziv tipa Godina Površina
(ha) 		Opština
1. Mrijestilište ukljeve na Skadarskom jezeru Specijalni rezervat prirode 1965.[6] Virpazar
2. Tivatska solila Specijalni rezervat prirode 2008.[7] 150 Tivat
3. Nacionalni park Durmitor II Nacionalni park 1952.[8] 39.500 Žabljak
4. Nacionalni park Biogradska gora II Nacionalni park 1952.[9] 5.650 Kolašin, Mojkovac
Berane, Andrijevica
5. Nacionalni park Lovćen II Nacionalni park 1952.[10] 6.220 Cetinje, Budva
6. Nacionalni park Skadarsko jezero II Nacionalni park 1983.[11] 40.000 Podgorica
7. Nacionalni park Prokletije II Nacionalni park 2009.[12] 16.038 Gusinje
8. Veliki gradski park u Tivtu III Spomenik prirode 1968.[13] 6 Tivat
9. Zajednica lovora i oleandera
iznad vrela Sopot kod Risna 		III Spomenik prirode 1968.[14] 40 Risan
10. Brdo Spas III Spomenik prirode 1968.[15] 131 Budva
11. Dalovića klisura[16] III Spomenik prirode 1968.[17] 1.600 Bijelo Polje
12. Poluostrvo Ratac sa Zukotrljicom III Spomenik prirode 1968.1968.[18] 30 Bar
13. Ostrvo Stari Ulcinj i plaža III Spomenik prirode 1968.[19] 3 Ulcinj
14. Velika plaža kod Ulcinja III Spomenik prirode 1968.[20] 600 Ulcinj
15. Mala ulcinjska plaža III Spomenik prirode 1968.[21] 2 Ulcinj
16. Plaža Valdanos III Spomenik prirode 1968.[22] 3 Ulcinj
17. Lipska pećina III Spomenik prirode 1968.[23] Cetinje
18. Pećina Magara III Spomenik prirode 1968.[24] Podgorica
19. Pećina Golubača III Spomenik prirode 1968.[25] Virpazar
20. Savinska Dubrava V Predio izuzetnih odlika 1968.[26] 37 Cetinje
21. Park prirode Komovi V Predio izuzetnih odlika 2015.[27] 21.852 Andrijevica
22. Park prirode Piva V Predio izuzetnih odlika 2015.[28] 32.478 Plužine
23. Park prirode Rijeka Zeta V Predio izuzetnih odlika 2019.[29] 11.985 Danilovgrad
24. Park prirode Ulcinjska solana V Predio izuzetnih odlika 2019.[30] 11.985 Ulcinj
25. Park prirode Dragišnica i Komarnica V Predio izuzetnih odlika 2017.[31] 2.994 Žabljak
26. Park prirode Orjen V Predio izuzetnih odlika 2009.[32] 8.797 Herceg Novi

Ostala zaštićena područja

[uredi | uredi kod]
Redni
broj 		Foto Naziv
područja 		Godina Površina
(ha) 		Opština
1. Zajednice bora krivulja
(Pinetum mughi montenegrinum) na Ljubišnji (1.000ha)
Durmitoru (5.200ha) i Bjelasici (400ha) 		6.600
2. Zajednice bora munike
(Pinus heldraichii) na Orjenu (300ha),
Lovćenu (300ha) i Rumiji (100ha) 		[33] 700 Herceg Novi
Cetinje, Bar


Lista svjetske prirodne baštine UNESCO-u

[uredi | uredi kod]

UNESCO sajtovi su: Nacionalni park Durmitor (koji je na listi svjetske baštine od 1980. godine) i Kotorsko-Risanski zaliv, koji je na listi svjetskog prirodnog i kulturnog nasleđa od 1979. godine.

Redni
broj 		Foto Naziv
područja 		Kriterij Vrsta baštine Godina Površina
(ha) 		Opština
1. Nacionalni park Durmitor vii, viii, x Prirodna baština 1980, 2005[34] 32.100 Žabljak
2. Prirodno i kulturno-istorijsko područje Kotora i, ii, iii, iv Prirodna baština 2012, 2015.[35] 14.360 Kotor, Risan

Lista Ramsarskih područja

[uredi | uredi kod]

Ramsar područja su: Specijalni (posebni) rezervat za floru i faunu Tivatska solila, proglašena 2013. godine, i nalaze se u priobalnom pojasu tivatskog zaliva između rijeka Odoljenštica i Koložunja, zatim crnogorski dio Skadarskog jezera koji je Ramsar područje od 2006. godine i Ulcinjska solana.

Redni
broj 		Foto Naziv
područja[36] 		Evidencioni
broj 		Vrsta baštine Godina Površina
(ha) 		Opština
1. Skadarsko jezero 784 Ornitološki rezervat
Naučni rezervat 		2005.[37] 20.000 Virpazar, Podgorica
2. Tivatska solila 2135 Posebni rezervat flore i faune
BIA područje
Strogi rezervat prirode 		2013.[38] 150 Tivat
3. Ulcinjska solana 2399 BIA područje
Park prirode 		2019.[39] 1.477 Ulcinj

Reference

[uredi | uredi kod]
  1. ↑ Crna Gora i zaštićena morska područja - www.iucn.org - Pristupljeno 9.12.2021[mrtav link]
  2. ↑ „Svjetska baština u Crnoj Gori”. UNESCO - whc.unesco.orgt. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  3. ↑ „Zaštićena područja”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  4. ↑ „Nacionalni parkovi u Crnoj Gori”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  5. ↑ „Zaštićena područja u Crnoj Gori”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  6. ↑ „Mrijestilište ukljeve na Skadarskom jezeru”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  7. ↑ „Park prirode Tivatska solika”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  8. ↑ „Nacionalni park Durmitor”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  9. ↑ „Nacionalni park Biogradska gora”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  10. ↑ „Nacionalni park Lovćen”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  11. ↑ „Nacionalni park Skadarsko jezero”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  12. ↑ „Nacionalni park Prokletije”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  13. ↑ {{Cite web |url=https://www.protectedplanet.net/555560190 |title= [[Veliki gradski parku Tivtu |work=Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net |accessdate= 9. 2. 2021}}
  14. ↑ „Sastojina lovora i oleandera iznad vrela Sopot kod Risna”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  15. ↑ „Brdo spas”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  16. ↑ Zaštičena područja Crne Gore - natura2000infocentar.files.wordpress.com - Pristupljeno 9.12.2021
  17. ↑ „Dalovića klisura”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  18. ↑ „Poluostrvo Ratac sa Zukotrljicom”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  19. ↑ „Ostrvo Stari Ulcinj i plaža”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  20. ↑ „Velika plaža kod Ulcinja”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  21. ↑ „Mala ulcinjska plaža”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  22. ↑ „Plaža Valdanos”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  23. ↑ „Lipska pećina”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  24. ↑ „Pećina Magara”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  25. ↑ „Pećina Golubača”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  26. ↑ „Park prirode Savinska Dubrava”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  27. ↑ „Park prirode Komovi”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  28. ↑ „Park prirode Piva”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  29. ↑ „Park prirode Rijeka Zeta”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  30. ↑ „Park prirode Ulcinjska solana”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  31. ↑ „Park prirode Dragišnica i Komarnica”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  32. ↑ „Park prirode Orjen”. Svjetska baza podataka zaštićenih područja - WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  33. ↑ Zaštičena područja Crne Gore - natura2000infocentar.files.wordpress.com - Pristupljeno 9.12.2021
  34. ↑ „Nacionalni park Durmitor”. UNESCO: Svjetska baština. Pristupljeno 19. 11. 2021. 
  35. ↑ „Prirodno i kulturno-historijsko područje Kotora”. UNESCO: Svjetska baština. Pristupljeno 19. 11. 2021. 
  36. ↑ „Ramsarska područja u Crnoj Gori”. Ramsar Sites Information Service - rsis.ramsar.org. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  37. ↑ „Skadarsko jezero”. Ramsar Sites Information Service - rsis.ramsar.org. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  38. ↑ „Tivatska solila”. Ramsar Sites Information Service - rsis.ramsar.org. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
  39. ↑ „Ulcinjska solila”. Ramsar Sites Information Service - rsis.ramsar.org. Pristupljeno 9. 2. 2021. 
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Zaštićena_područja_u_Crnoj_Gori&oldid=41299063