Normani
Normani (norm. Nourmands, franc. Normands, lat. Normanni), odnosno Severni ratnici, su germanski narod koji je naselio Skandinaviju i od njega vode poreklo današnji Norvežani, Šveđani i Danci.
Oni od kraja VIII veka počinju pljačkaške pohode širom Evrope pod imenom Vikinga.
Neplodno zemljište i nepogodna skandinavska klima pokreću Normane na pravljenje gusarskih pohoda širom Evrope.Tokom vladavine Karla Velikog pljačkaju Franačku,a od 885. do 886.godine drže Pariz pod opsadom.Jedan deo Normana se 911.godine predvođen Rolonom naseljava oko ušća Sene i prihvata hrišćanstvo,a polako usvaja francuski jezik. Francuski kralj Karlo III Prosti im 911.godine dodeljuje oblasti koje su naselili, a 944.godine te oblasti dobijaju u trajni posed. Tada se formira vojvodstvo Normandija koja će postati baza za dalja normanska napredovanja, a taj deo Francuske je do danas zadržao taj naziv.
Deo Normana naseljen na prostoru današnje Danske okreće se gusarenju Britanskih ostrva. Anglosaksonski kralj Etelred II 1002.godine naređuje pokolj svih Danaca na ostrvima (tzv. Dansko večernje), što izaziva veliku invaziju. Na njenom čelu je kralj Sven I i danski Normani iste godine osvajaju veći deo Engleske i primoravaju Anglosaksonce na plaćanje danka(tzv. Danengeld). Njegov naslednik Knut Veliki proširuje svoju vlast koja obuhvata prostore današnje Danske,Norveške,Švedske i Engleske. Posle njegove smrti 1035.godine Engleska ponovo stiče nezavisnost koja traje do 1066.godine kada normandijski vojvoda Vilijam Kopile pobeđuje u bici kod Hejstingsa i osvaja Englesku zbog čega biva nazvan Osvajač.Nakon toga počinje stapanje Anglosaksonaca sa Normanima i nastanak današnjih Engleza.
Normani naseljeni na prostorima današnje Norveške plove na zapad i naseljavaju Island i Grenland. Predvođeni Erikom Crvenim stižu 1000.godine do obala Labradora na kome osnivaju koloniju Vinland čime je otkriven Novi kontinent pola milenijuma pre Kolumba. Međutim pomorske veze sa Vinlandom nisu dugo održavane tako da je on pao u zaborav,a njegovi kolonisti su se vremenom stopili sa lokalnim urođenicima(tzv. Indijancima).
Deo Normana prodire u Sredozemlje i 1027.godine zauzima Avers na Apeninskom poluostrvu,a zatim osvajaju Apuliju od Saracena. Tokom godina Normani proširuju posede i 1071.godine,pod vođstvom Roberta Gviskara,zauzećem vizantijskog Barija(vidi:Kobna 1071) ovladavaju jugom Apeninskog poluostrva. Robertov brat Rožer normanskim posedima dodaje i Siciliju.Stvorivši jaku bazu na jugu Apenina okreću se Vizantiji odnosno Balkanskom poluostrvu i 1081.godine opsadom Drača otpočinju invaziju,koja će se i pored značajnih uspeha okončati potpunim neuspehom. Rožer II Sicilijanski 1130.godine normansku državu na Apeninskom poluostrvu uzdiže na rang kraljevine koja je u istoriji poznata kao Napuljska kraljevina odnosno Kraljevina obeju Sicilija. Normani su njom vladali do 1189.godine,a vremenom su se utopili u lokalno stanovništvo.
- Dudo of St. Quentin's Gesta Normannorum, English translation
- The Normans, a European People Arhivirano 2012-02-05 na Wayback Machine-u, by the European Commission
- Breve Chronicon Northmannicum (Latin).
- The Normans Arhivirano 2009-03-26 na Wayback Machine-u Jersey heritage trust (pdf)
- Wales History — The Norman Wars.
- Patrick Kelly The Normans: their history, arms and tactics
- Regia Anglorum Who were the Normans?