Elektorat Saksonija
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elektorat Saksonija (njemački: Kurfürstentum Sachsen, latinski: Saxonia Electoralis) bila je jedna od važnijih kneževina Svetog Rimskog Carstva, koja je egzistirala od 1356. do njegovog raspuštanja 1806.
Historija Elektorata Saksonija počela je 1356. kad je svetorimski car Karlo IV svojom zlatnom bulom potvrdio tadašnjeg vladara Vojvodstva Saxe-Wittenberg Rudolfa I za sedmog Kneza izbornika Svetog Rimskog Carstva.[1]
Kneževi izbornici iz Askanske dinastije izumrli su 1422., ali je već iduće 1423. njemačko-rimski kralj Sigismund dodjelio tu titulu Friedrichu I (1370. - 1428.) iz Wettinske dinastije vladaru Markgrofovije Meissen i Leipziga za njegovu pomoć u borbi protiv Husita.[1]
Tokom 16. vijeka članovi albertinske grane Dinastije Wettin postali su kneževi izbornici i zauzeli domene ernestinovske grane u Tiringiji i Wittenbergu.[2] Kneževi izbornici Heinrich IV (umro 1541.) i Moritz (umro 1553.) postali su luterani. August (vladao 1553.-86) kodificirao je saksonsko zakonodavstvo i pretvorio prijestolnicu Leipzig u centar trgovine i umjetnosti.[2]
Johann Georg I (vladao 1611.-56) bio je lider organizacije njemačkih protestantskih kneževina za vrijeme [[Tridesetogodišnji rat|Tridesetogodišnjeg rata (1618.-48.). Od tog vremena Saksonija je sve više zasjenjivala Brandenburg-Prusku kao vodeća zemlja njemačkih protestantskih kneževina.[2]
Kad je 1697. knez izbornik Friedrich August I (vladao 1694.-1733.) postao je kralj Poljsko-Litvanske Unije (kao August II Jaki), stvorena je personalna unija koja je trajala do 1768.[2]
Napoleon je zauzeo Saksoniju 1806. i od nje stvorio kraljevinu, koja je postala jedan od njegovih najvjernijih saveznika. Nakon njegova svrgavanja pobjedničke sile su na Bečkom kongresu (1814.-15.) su njen teritorij uvelike smanjile Kraljevina Pruska je stekla Wittenberg, Torgau, sjevernu Tiringiju i veći dio Lužica i to pretvorila u svoju provinciju. Okrnjena Kraljevina Saksonija nastavila je egzistirati kao član Njemačkog saveza.[2]
- ↑ 1,0 1,1 „Das Kurfürstentum Sachsen” (njemački). Leipzig Lexikon. Pristupljeno 5.03.2021.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 „Saxony historical region, duchy, and kingdom, Europe” (engleski). Encyclopaedia Britannica. Pristupljeno 5.03.2021.