Brana Cvetković
| Brana Cvetković | |
|---|---|
| glumac, reditelj, književnik | |
| Biografske informacije | |
| Rođenje | Knjaževac, Kneževina Srbija |
| Smrt | 11. 11. 1942. (68 godina) Beograd, Srbija |
| Profesionalne informacije | |
| Zanimanje | glumac, reditelj, književnik |
Brana Cvetković (Knjaževac, 20. novembar 1874 - Beograd, 20. novembar 1942) bio je srpski glumac, reditelj, upravnik pozorišta, scenograf, karikaturista, ilustrator, dečji pesnik, pripovedač i prevodilac. Osnivač je pozorišta „Orfeum“.
Brana Cvetković je rođen 20. novembra 1874. godine u Knjaževcu. U Beogradu završava gimnaziju. Nakon toga, kao državni pitomac na Akademiji umetnosti u Minhenu studirao je slikarstvo, scenografiju i glumu. Već za vreme studija pokazao je izraziti talenat za scenografiju, karikaturu, humorističku prozu i glumu. Karijeru započinje u Narodnom pozorištu kao scenograf. Odlučio je da se okuša i u glumi kroz putujuće trupe Đure Protića, Nikole Bate Simića i drugh poznatih glumaca. Svoj „Orfeum“ osnovao je 1899. godine, koji je delovao u Beogradu u salama Pašinog Bulevara i Kolarcu, sa prekidima od 1929. godine.[1]
Za vreme Prvog svetskog rata bio je inspektor vojničkih pozorišta, a zatim je izvesno vreme obavljao dužnosti upravnika pozorišta u Skoplju i Novom Sadu. Pokretač je časopisa „Gluma“, a uređivao je satirične časopise „Đavo“, „Cerekalo“, „Satirac“, „Vic“. Humoreske je objavljivao u svim vodećim listovima tog doba.[1]
Napisao je desetine orfeumsih programa i u njima bravurozno učestvovao i time postao začetnik jednog novog žanra u srpskom glumištu. Nakon sve žešćih nasrtaja cenzure i zabrana nadolazeće diktature 1929. godine, Brana prekida rad „Orfeuma i povlači se u miran život u svojoj kući u Hilandarskoj br. 34 i posvećuje se stvaralaštvu i prevođenju. Sarađivao je sa nizom beogradskih listova, a neuporedivo najviše na dečjoj strani „Politike“, objavljujući pesme i priče koje je sam ilustrovao. Smatra se da je uz čika Jovu Zmaja, Brana Cvetković decenijama bio "najvredniji i najdostojniji hvale dečji pisac".[1]
Ovaj čuveni „smejač i zasmejač“, kako ga je nazivao Vinaver, umro je za vreme okupacije 20. novembra 1942. godine, u 68. godini. U Beogradu je, nekoliko meseci po smrti dobio ulicu, koja je posle oslobođenja preimenovana. Njegovo ime danas nosi jedna manja ulica u naselju Žarkovo.[1]
- Branine priče, I i II, 1907;
- Istra, scena sa našeg primorja, 1920;
- Tamo daleko, 1925;
- Brana za decu u slici i reči, 1934;
- Vrlo retke pripovetke, 1951;
- Zunzarina palača, 1957;
- Brana Cvetković na sajtu IMDb
