Antipapa Novacijan

Novatijan (umro 258) je bio prezviter hrišćanske crkve u Rimu, koji se 251. godine proglasio za Papu. Napisao je spis o Svetom Trojstvu, koji predstavlja prvo bogoslovsko delo napisano u Rimu na latinskom jeziku.

Novatijan je živeo u vreme velikih progona hrišćana od rimskih vlasti. Usled progona, jedni su umirali kao mučenici, ne odričući se svoje vere („možete nas ubiti, ali nam ne možete učiniti zlo“), dok su se drugi odricali vere radi očuvanja života. Oni koji su se odricali hrišćanske vere prilikom gonjenja, nazivani su palima (lapsi). Novatijan je tražio da Crkva takve uopšte ne prima nazad bez obzira na pokajanje koje iznose. Oko toga je izbio spor sa Kiprijanom Kartaginskim koji je imao mnogo blaži stav i dopuštao je ponovno primanje palih uz određene mere pokajanja.

Nakon izbora novog pape Kornelija, Novatijan se proglašava za antipapu i tako ulazi u raskol sa rimskom crkvom. Nakon toga ga Kiprijan izoštava iz crkvene zajednice. Zajedno sa Novatijem, Sabornu crkvu napušta veliki broj vernika, prezvitera i ispovednika, veoma cenjenih u crkvi jer su pretrpeli stradanje za veru. Među stanovnicima Kartagine Novatijan je imao posebno jako uporište.

Kiprijan Kartaginski je 251. godine protiv njega objavio spis „O Jedinstvu katoličanske Crkve“ (St. Cypriani, De catholicae Ecclesiae unitate).