Louisiana

Artìculu in LSC

Sa Louisiana, Inditada in ruju in sa mapa de sos Istados Unidos de Amèrica

Bandera de sa Louisiana

Sa Louisiana (/luːˌiːziˈænə/ o/ˌluːziˈænə/; in frantzesu: Louisiane, /lwizjan/; Creolu de Louisiana: Lwizyàn) est unu istadu federadu de sos Istados Unidos de Amèrica. Sa capitale est Baton Rouge, sa prus manna tzitade New Orleans.

Sa Louisiana allàcanat in su norte cun s'Arkansas, in s'est cun su Mississippi, in s'ovest cun su Texas. Si ghetat a manu de sud in su golfu de su Mèssicu. Est su de 31 istados prus istèrridos e su de 25 prus populados de sos 50 de sa federatzione.

Sa Louisiana est su solu istadu cun partziduras amministrativas in parròchias, chi cunsonant cun sas conteas de sos àteros. Sa parròchia cun prus bividores est sa de Baton Rouge, sa prus istèrrida sa de Cameron.

Manna parte de su territòriu de sa Louisiana est istadu formadu de sos aremos lassados de su frùmene Mississippi, chi ant lassadu unu delta mannu e una costera rica de paules benas.

A suta de medas bisuras, s'aèrgiu urbanu de s'istadu, ant tentu influèntzia manna de s'ammesturu de culturas frantzesas, ispagnolas, amerindas e africanas, chi si sunt sighidas in sa zona de su sèculu XVIII.

Sa Louisiana est territòriu de sos Istados Unidos de su 1803, in antis fiat giai istada siat colònia ispagnola, siat frantzesa. In prus s'economia de sa zona s'apoderaiat meda de cummèrtzioas de iscravos betidos de s'Africa otzidentale.

A pustis de sa Gherra Tzivile, sas autoridades americanas ant fatu pressiones medas pro s'anglitzizadura de sa regione, e in su 1915 s'inglesu fiat fatu sola limba uffitziale de s'istadu, in antis sa limba prus faeddada fiat su frantzesu.

In die de oe sa limba de majoria est s'inglesu, ma unos 5.5% de sa populatzione tenet s'ispagnolu a limba mamma,e unu 4.5% su frantzesu, contende in custu peschentu fintzas su Creolu Frantzesu de Louisiana.

Sa Louisiana est su produidore de benes de 24 in sa natzione, ma in contu de sas intradas peròmine est a su postu de 41 in una classìfica natzionale de 50 istados.

S'istadu tenet prus tribùs nativas chi non totu sos àteros istados de Sud, bator de sas cales sunt reconnòschidas federalmente e deghe de s'istadu. Àteras bator non tenent perunu reconnoschimentu.

Sos nomìngios sunt "Bayou State" (Istadu benatzosu) e "Child of the Mississippi" (Figiu de su Mississippi).