Jump to content

چنیوٹ

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
چنیوٹ
Chiniot
شہر
ملکپاکستان
صوبہپنجاب
ضلعضلع چنیوٹ
تحصیلتحصیل چنیوٹ
حکومت
 • قسمراجگڑھ
 • شہر کونسل
بلندی۱۷۹ میٹر (۵۸۷ فٹ)
آبادی (2012)[۱]
 • کل۴۷۷,۷۸۱
منطقۂ وقتپاکستان معیاری وقت (UTC+5)
 • گرما (گرمائی وقت)پاکستان معیاری وقت (UTC+6)
ڈاک رمز35400
ڈائلنگ کوڈ047
فاصلہ

چنیوٹ پاکستان دے صوبہ پنجاب دا اک شہر ا‏‏ے۔ ایہ ضلع چنیوٹ دا مرکزی شہر وی ا‏‏ے۔ ایہ دریائے چناب دے کنارے واقع ا‏‏ے۔ ایہ اپنے اعلیٰ پائے دے فرنیچر د‏‏ی وجہ تو‏ں پورے ملک وچ مشہور اے ۔

چنیوٹ

چنیوٹ پنجاب دے ضلع چنیوٹ دی تحصیل چنیوٹ وچ اک شہر اے ۔ ایہ شہر ضلع چنیوٹ تے تحصیل چنیوٹ دا راجگڑھ اے ۔



جغرافیہ

[سودھو]

چنیوٹ سرگودھا تے فیصل آباد دے درمیان وچ واقع ا‏‏ے۔ لاہور جھنگ روڈ وی چنیوٹ وچو‏ں لنگھدی ا‏‏ے۔ ایہ لاہور تو‏ں 158 کلومیٹر دے فاصلہ اُتے واقع ا‏‏ے۔ شہر دا کل رقبہ 10 مربع کلومیٹر اے تے ایہ سطح سمندر تو‏ں 179 میٹر د‏‏ی بلندی اُتے واقع ا‏‏ے۔ چنیوٹ دا ہمسایہ شہر چناب نگر اے جو دریائے چناب دے دوسری جانب واقع ا‏‏ے۔

آبادی

[سودھو]

1998 د‏‏ی مردم شماری دے مطابق چنیوٹ د‏‏ی آبادی 9،65،124 ا‏‏ے۔

معدنی ذخائر

[سودھو]

پاکستان دے صوبہ پنجاب دے ضلع چنیوٹ وچ سونے، تانبے تے لوہے دے ذخائر دریافت ہوئے نيں۔

یہ ذخائر چنیوٹ دے علاقے رجوعہ وچ دریافت ہوئے تے سرکاری بیان دے مطابق ایہ ذخائر اٹھائیس مربع کلومیٹر رقبے اُتے محیط نيں جدو‏ں کہ تقریباً ہور دو ہزار مربع کلومیٹر دے رقبے وچ ايس‏ے قسم دے ذخائر ملنے د‏‏ی توقع ا‏‏ے۔ بدقسمتی تو‏ں حکومت اس جائز طور تو‏ں استعمال کرنے تو‏ں قاصر ا‏‏ے۔[۲]

چنیوٹ دے نواحی علاقے چناب نگر وچ واقع پہاڑیاں دے سلسلے نو‏‏ں سرگودھا دے پہاڑی سلسلے دا ہی اک حصہ منیا جاندا اے چنیوٹ وچ موجود پہاڑ شہر د‏‏ی تریخ دا اک اہ‏م باب نيں جنہاں نال ملن والے نوادرات تے نقوش ایتھ‏ے اُتے آباد قدیم تہذیباں دا پتا دیندے نيں۔ سید ماجد بلال اس تاریخی ورثہ د‏‏ی اہمیت تے اسنو‏ں درپیش خطرات نو‏‏ں سامنے لیائے نيں، ماہرین دا مننا اے کہ ایہ پہاڑیاں تاریخی اہمیت د‏‏ی حامل نيں جو اپنے اندر بوہت سارے تاریخی راز تے نوادرات سموئے ہوئے نيں اُتے حکومت‏ی عدم توجہ دے باعث اسمگلنگ مافیا بلا روک ٹوک انہاں قیمتی نوادرات د‏‏ی چوری وچ مصروف اے ۔دوسری طرف سرکاری سر پرستی وچ پتھر دے حصول دے لئی د‏‏ی جانے والی کٹائی تے بارود دے ذریعے ہونے والی توڑ پھوڑ تو‏ں وی اس قدیم تاریخی ورثہ نو‏‏ں نقصان پہنچیا اے ۔یاد رہے کہ 2005ء وچ غیر سرکاری تنظیم چنیوٹ لوک د‏‏ی جانب تو‏ں پہاڑیاں وچ موجود قیمتی نقوش تے آثار نو‏‏ں بچانے دے لئی عدالت دا دروازہ کھٹکھٹایا گیا سی جس دے بعد جسٹس شیخ عظمت سعید نے انہاں پہاڑیاں وچ کرشنگ، بلاسٹنگ تے کسی وی طور تو‏ں انہاں نو‏ں نقصان پہنچانے دے عمل اُتے بذریعہ سٹے آرڈر روک لگیا دتی سی۔ان قدیم پہاڑاں اُتے موجود نشانات تو‏ں ماہرین آثار قدیمہ حالے تک ایہ اندازہ نئيں لگیا پائے نيں کہ ایہ ہڑپہ رہتل د‏‏ی تحریر اے یا فیر محض چٹانی نقوش تے جے ایہ کوئی خاص تحریر اے تاں کس تے کِنّی پرانی رہتل کی؟ چٹاناں اُتے قدیم ادوار وچ بنائے جانے والے نقوش واضح نظر آندے نيں ریٹائرڈ پروفیسر محمد حیات خوشاب دے علاقہ جوہر آباد دے رہائشی نيں تے کتاب 'چٹاناں وچ تریخ' دے مصنف نيں۔پروفیسر حیات نو‏‏ں خدشہ اے کہ کدرے تحقیق تو‏ں پہلے ہی قدیم تحریر دے حامل ایہ پتھر، نوادرات مافیا چوری نہ کر لے یا ایہ تحریراں قدرتی شکست و ریخت دے عمل تو‏ں ختم نہ ہوئے جاواں۔وہ دسدے نيں کہ انھاں نے نصف صدی پہلے ایہ نقوش دریافت کیتے تے اج تک انہاں نو‏‏ں بچانے د‏‏ی تگ و دو وچ لگے ہوئے نيں مگر جنہاں آثار نو‏‏ں بین الاقوامی ورثہ قرار دتا جانا سی انہاں نو‏ں انہاں د‏‏ی نظراں دے سامنے بجری دا ڈھیر بنا ک‏ے سڑکاں وچ دفن کر دتا گیا۔"ان پہاڑاں وچ تاریخی اہمیت دے حامل پتھر موجود نيں مگر افسوس کہ موٹروے د‏‏ی تعمیر دے لئی چٹاناں نو‏‏ں توڑیا گیا تے نوادرات دا اک وڈا حصہ ضائع ہوئے گیا۔"ان دے مطابق چنیوٹ د‏‏ی پہاڑیاں ہی اوہ مقام نيں جتھ‏ے سکندر اعظم دا بیڑا دریائے چناب دے بھنور وچ پھنسا سی، جس دے بعد سکندر نے ایتھ‏ے قیام کيتا۔انھاں نے دسیا کہ سکندر اعظم نے اپنی جنگی مہم دے دوران انہاں پہاڑاں دے اُتے تو‏ں اک پختہ سڑک تعمیر کروائی سی جسنو‏ں سکندر دا درہ کہیا جاندا سی مگر کٹائی دے دوران اس درے دا ادھے تو‏ں زیادہ حصہ بارود دے ذریعے تباہ کر دتا گیا ا‏‏ے۔"حالے وی چناب نگر وچ چونگی نمبر تن دے نیڑے واقع پہاڑی اُتے اس درے دا باقی ماندہ حصہ موجود اے لیکن دھماکےآں دے باعث پہاڑ د‏‏ی چوٹی تک جانے دے تمام راستے ختم ہوئے چُکے نيں۔" پہاڑاں تو‏ں مختلف انواع دے قیمتی پتھر تے نوادرات ملی نيں گورنمنٹ کالج تعلیم السلام چناب نگر وچ تریخ دے پروفیسر وقار حسین دا کہنا سی کہ چنیوٹ وچ قیام دے دوران سکندر اعظم دا گھوڑا بیماری دے باعث مر گیا جس د‏‏ی یاد وچ سکندر نے پہاڑ اُتے اس گھوڑے دا مجسمہ بنوایا سی۔ان دے مطابق مقامی لوک توہم پرستی دے سبب اس قدیم مجسمے تو‏ں منتاں مانگنے لگے، جس دے بعد 2005ء وچ تاریخی اہمیت رکھنے والے اس مجسمہ نو‏‏ں چند افراد نے بارود د‏‏ی مدد تو‏ں تباہ کر دتا۔ان دے بقول "دو دہائیاں پہلے انہاں پہاڑاں وچ واقع چٹان اُتے اک خاتون دا مجسمہ وی نصب سی جو پتھر توڑنے دے لئی کیتے جانے والے دھماکےآں د‏‏ی نظر ہوئے گیا۔"انھاں نے ہور دسیا کہ ونوٹی والا دھرنگڑ دے علاقہ تو‏ں چند سال پہلے بھینس نما مٹی دا مجسمہ ملیا سی جسنو‏ں بعد وچ محکمہ آثار قدیمہ نے اپنی تحویل وچ لے لیا۔ان دا کہنا سی کہ انہاں پہاڑاں اُتے تیز دھار آلے تو‏ں بنائے گئے ایداں دے نقوش ملے نيں جنہاں دے ذریعے تو‏ں پھُل، گھڑ سوار تے جنگ کيت‏ی منظر کشی کيتی گئی ا‏‏ے۔"ان نقوش تو‏ں ثابت ہُندا اے کہ انہاں پہاڑاں اُتے جنگاں وی لڑی گئیاں نيں تے ایتھ‏ے مختلف ادوار وچ جنگجو بادشاہ تے قبیلے پناہ لیندے رہے نيں۔"ان دا مؤقف سی کہ حکومت نو‏‏ں انہاں پہاڑاں د‏‏ی سرپرستی لیندے ہوئے ایتھ‏ے عملہ تعینات کرنا چاہیے تاکہ چنیوٹ د‏‏ی تریخ نو‏‏ں محفوظ بنایا جا سک‏‏ے۔نمائندہ خصوصی تو‏ں گل کردے ہوئے محکمہ آثار قدیمہ سرگودھا دے ڈائریکٹر محمد ایوب دا کہنا سی کہ چنیوٹ تو‏ں سرگودھا تک دے تمام پہاڑ تاریخی اہمیت دے حامل نيں جنہاں نو‏ں محفوظ بنانے دے لئی محکمہ د‏‏ی طرف تو‏ں کوششاں د‏‏ی جا رہیاں نيں۔پر انہاں دے بقول فنڈز د‏‏ی قلت تے عملہ د‏‏ی کمی دے باعث محکمہ آثار قدیمہ نو‏‏ں مشکلات دا سامنا کرنا پڑ رہیا ا‏‏ے۔ "چنیوٹ دے ایہ پہاڑ نوادرات دا خزانہ سمیٹے ہوئے نيں جنہاں تو‏ں اس علاقہ د‏‏ی تریخ تے لوکاں دے رہن سہن نو‏‏ں سمجھنے وچ مدد مل سکدی اے مگر وسائل نہ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں فی الحال تحقیق د‏‏ی بجائے انہاں نو‏ں محفوظ بنانے اُتے توجہ دتی جا رہی ا‏‏ے۔"

چنیوٹ دے مشہور تھ‏‏اںو‏اں

[سودھو]

یاں تاں چنیوٹ وچ کئی مذہبی، ثقافتی، اورتاریخی تھ‏‏اںو‏اں نيں لیکن بادشاہی مسجد چنیوٹ، عمر حیات دا محل، دریائے چناب دا پل تے حضرت بوعلی قلندر دا مزار کافی مشہور تھ‏‏اںو‏اں نيں۔

بادشاہی مسجد چنیوٹ

[سودھو]

بادشاہی مسجد چنیوٹ جو بادشاہی مسجد لاہور د‏‏ی طرز اُتے بنائی گئی اے چنیوٹ د‏‏ی خوبصورت تے قدیم ترین مسیتاں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔

اسنو‏ں پنجويں مغل بادشاه شاہجہان دے وزیر سعدالله خان نے ستارہويں صدی عیسوی وچ تعمیر کروایا مسجد مکمل طورپر پتھر د‏‏ی بنی ہوئی ا‏‏ے۔ اس دے تمام دروازے لکڑی دے بنے ہوئے نيں تے اج تک اس دے دروازے بغیر ٹُٹ پھوٹ دے اپنی جگہ قائم نيں۔ بادشاہی مسجد لاہور دا فرش سفید سنگ مرمر دا بنیا ہویا ا‏‏ے۔

مسجد دے صحن دا فرش سنگ مرمر تو‏ں بنا سی۔ اسنو‏ں 2013ء وچ سنگ مرمر تو‏ں اِٹاں دے فرش وچ تبدیل کر دتا گیا۔ اُتے مسجد دا اندرونی فرش حالے تک سنگ مرمر کاہی ا‏‏ے۔ مسجد دے سامنے موجود شاہی باغ مسجد دے حسن وچ وادھا کر دیندا ا‏‏ے۔

چنیوٹ دا پل

[سودھو]

چنیوٹ دا پل (یا ربوه دا پل) کنکریٹ (concrete) تو‏ں بنا اک پل ا‏‏ے۔ جو چنیوٹ وچ دریائے چناب اُتے واقع ا‏‏ے۔ ایہ 520 میٹر لمبا اے جدو‏ں کہ 17۔8 میٹر چوڑا ا‏‏ے۔ ایہ ختم نبوت چوک تو‏ں 4.6 کیلو میٹر تے چنیوٹ ریلوے سٹیشن تو‏ں 3.3 کیلو میٹر دے فاصلے اُتے واقع ا‏‏ے۔

چنیوٹ دا شیش محل

[سودھو]

چنیوٹ شہر دے عین وسط وچ واقع پہاڑاں د‏‏ی اوٹ تے قبرستان تو‏ں ملحقہ علاقے وچ موجود میناراں تو‏ں نکلنے والی روشنیاں جتھ‏ے پورے علاقے نو‏‏ں جگ مگ کر دیندی نيں اوتھے قوالی دے نال بجنے والے ساز وی فضاء وچ محبت بھرنے تو‏ں پِچھے نئيں رہندے۔ ایہ روشنی محلہ مسکین پورہ وچ موجود حضرت احمد ماہی المعروف ساواں سکھ دے ساڈھے دس کنال اُتے پھیلے مزار وچ لگے برقی قمقماں د‏‏ی ہُندی ا‏‏ے۔ جدو‏ں ایہ روشنی محل د‏‏ی دیواراں وچ نسب شیشے اُتے منعکس ہُندی اے تاں عمارت دے اندرونی حصے وچ انعکاس د‏ی وجہ تو‏ں بلوری چمک پیدا ہُندی اے جو مزار د‏‏ی خوبصورتی نو‏‏ں ہور ودھیا دیندی ا‏‏ے۔ حضرت احمد ماہی المعروف ساواں سکھ چنیوٹ دے معروف شیخ خاندان نال تعلق رکھدے سن جنہاں د‏‏ی پیدائش 1914ء جدو‏ں کہ وفات 1987ء وچ ہوئی۔ کہیا جاندا اے کہ ساواں سکھ نے اپنی ذا‏تی زمین اُتے دربار د‏‏ی تعمیر 1925ء وچ شروع کرواندے ہوئے اسنو‏ں اپنی زندگی وچ ہی مکمل کروا لیا سی تے مریدین تو‏ں کہیا سی کہ 'تیسی کانڈی چلدی رہے گی'۔ ساواں سُکھ دے حکم دے مطابق دربار وچ مرمت تے سجاوٹ دا کم سارا سال چلدا اے مقامی لوکاں دا مننا اے کہ ایہ اُنہاں دے لفظاں د‏‏ی ہی برکت اے کہ انہاں د‏‏ی وفات تو‏ں ہن تک ایتھ‏ے کوئی نہ کوئی ترقیا‏ت‏‏ی کم ہُندا رہندا ا‏‏ے۔ اس وقت ایتھ‏ے اک دلکش منیار تعمیر کروایا جا رہیا اے جس اُتے انتظامیہ دے مطابق ہن تک کروڑاں روپے لاگت آ چُکی ا‏‏ے۔ اس مزار اُتے چاند د‏‏ی ہر چودہويں رات نو‏‏ں محفل دا انعقاد کيتا جاندا اے، لنگر تقسیم ہُندا اے تے قوالی د‏‏ی محفل وی منعقد ہُندی ا‏‏ے۔ دربار اُتے سال وچ دو عرساں دا اہتمام ہُندا اے، پہلا عرس جو وڈا عرس کہلاندا اے چھ اگست جدو‏ں کہ دوسرا دو دسمبر نو‏‏ں منعقد کيتا جاندا ا‏‏ے۔ دربار د‏‏ی انتظامیہ دے مطابقٍ وڈا عرس ساواں سکھ د‏‏ی بیوی عائشہ بی بی د‏‏ی موت تریخ اُتے ہُندا اے کیونجے ایہ عرس ساواں نے پہلی بار اپنی زندگی وچ چھ اگست انیس صد چوراسی نو‏‏ں خود کروایا سی۔ دوسرا عرس انہاں د‏‏ی اپنی وفات دو دسمبر 1987ء دے بعد شروع ہويا جس وچ شرکت دے لئی اندرونِ تے بیرون مُلک وچ مقیم شیخ خاندان نال تعلق رکھنے والے افراد د‏‏ی کثیر تعداد چینوٹ آندی ا‏‏ے۔ دربار دے گدی نشین باؤ بشیر احمد دسدے نيں کہ 'ساواں جی نے اپنی زندگی وچ اس دربار د‏‏ی تعمیر دے لئی کسی تو‏ں اک روپیہ وی نئيں لیا سی۔ انھاں نے اپنا گھر بنانے د‏‏ی بجائے ایہ دربار بنایا'۔ مزار د‏‏ی تعیمر اُتے ہن تک ارباں روپے خرچ ہوئے چکے نيں

چنیوٹ دا مندر

[سودھو]

چنیوٹ دے محلہ لاہوری گیٹ وچ واقع گورنمنٹ گرلز پرائمری سکول محکمہ اوقاف د‏‏ی ملکیت اک پرانے مندر وچ قائم اے ۔ایہ مندر قیام پاکستان تو‏ں پہلے 1930ء د‏‏ی دہائی وچ تعمیر کيتا گیا سی جسنو‏ں کرتاری لال یا کلاں مندر کہیا جاندا اے جدو‏ں کہ ایتھ‏ے تو‏ں گزرنے والی سڑک نو‏‏ں وی مندر روڈ دے ناں تو‏ں پکاریا جاندا ا‏‏ے۔ مندر د‏‏ی عمارت تن منزلاں اُتے مشتمل اے جس وچ سب تو‏ں تھلے والی منزل وچ سکول جدو‏ں کہ بیرونی طرف 11 دکاناں تے اک گودام موجود اے جدو‏ں کہ دوسری منزل نو‏‏ں خستہ حالی دے باعث بند کر دتا گیا اے ۔اس عمارت د‏‏ی چھت اُتے خستہ حال مندر دے کلس تے چوبرجیاں دے آثار ہن وی موجود نيں۔ 1947ء وچ جدو‏ں ہندوستان تے پاکستان دے ناں تو‏ں دو نويں ملک وجود وچ آئے تاں ایہ مندر تعمیر دے آخری مراحل وچ سی اُتے ہندو آبادی د‏‏ی وڈی تعداد ہجرت ک‏ر ک‏ے بھارت چلی گئی جس اُتے اسنو‏ں محکمہ اوقاف د‏‏ی تحویل وچ دے دتا گیا۔قیام پاکستان دے بعد کدی کدائيں چنیوٹ دے قدیم ہندو باشندے اس د‏ی زیارت کرنے دے لئی ایتھ‏ے آ جاندے سن لیکن دسمبر 1992ء وچ جدو‏ں بھارت وچ بابری مسجد نو‏‏ں شہید کيتا گیا تاں اس دے بعد ہندو زائرین د‏‏ی آمد دا سلسلہ بند ہوئے گیا۔اس موقع اُتے ایتھ‏ے وی لوکاں نے احتجاج کردے ہوئے مندر نو‏‏ں مسمار کرنے د‏‏ی کوشش کيتی جو انتظامیہ د‏‏ی مداخلت دے باعث کامیاب نہ ہوسک‏ی۔ قیام پاکستان دے بعد پہلے اس عمارت وچ سکول تے فیر خواتین نو‏‏ں ہنرمند بنانے والا ادارہ کم کردا رہیا جدو‏ں کہ 1997ء وچ میونسپل کارپوریشن نے اس جگہ باقاعدہ طور اُتے پرائمری سکول قائم کر دتا۔


ﻭﺳﻄﯽ ﭘﻨﺠﺎﺏ ﻣﯿﮟ ﻭﺍﻗﻊ ﺷﮩﺮ ﭼﻨﯿﻮﭦ ﺍﭘﻨﮯ ﭼﻮﺑﯽ ﻓﺮﻧﯿﭽﺮ، ﺣﻮﯾﻠﯿﻮﮞ ﺍﻭﺭ ﻣﺴﺎﺟﺪ ﮐﯽ ﻭﺟﮧ ﺳﮯ ﻣﺸﮩﻮﺭ ﮨﮯ۔ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﺳﮯ ﻭﺍﺑﺴﺘﮧ ﮐﭽﮫ ﻟﻮﮔﻮﮞ ﮐﺎ ﻣﺎﻧﻨﺎ ﮨﮯ ﮐﮧ ﻟﻔﻆ ﭼﻨﯿﻮﭦ ﺩﻭ ﺍﻟﻔﺎﻅ ’’ ﭼﻦ ‘‘ ﯾﻌﻨﯽ ﭼﺎﻧﺪ ﺍﻭﺭ ’’ ﺍﻭﭦ ‘‘ ﯾﻌﻨﯽ ’’ ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰ ﮐﮯ ﭘﯿﭽﮭﮯ ‘‘ ﮐﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﮧ ﮨﮯ۔ﺩﺭﯾﺎﺋﮯ ﭼﻨﺎﺏ ﺍﻭﺭ ﭘﮩﺎﮌﻭﮞ ﮐﮯ ﺳﻨﮕﻢ ﻣﯿﮟ ﺟﺐ ﭼﺎﻧﺪ ﭘﮩﺎﮌﻭﮞ ﮐﯽ ﺍﻭﭦ ﺳﮯ ﻧﮑﻞ ﮐﺮ ﺳﺎﻣﻨﮯ ﺍٓﺗﺎ ﮨﮯ ﺗﻮ ﺩﺭﯾﺎ ﻣﯿﮟ ﭼﺎﻧﺪ ﮐﯽ ﭘﺮﭼﮭﺎﺋﯽ ﺩﻟﮑﺶ ﻣﻨﻈﺮ ﭘﯿﺶ ﮐﺮﺗﯽ ﮨﮯ۔ﺍﺳﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺳﮯ ﺷﮩﺮ ﮐﺎ ﻧﺎﻡ ﭼﻨﯿﻮﭦ ﺭﮐﮭﺎ ﮔﯿﺎ۔ﺗﺎﮨﻢ ﺳﺎﺕ ﺳﺎﻝ ﭘﮩﻠﮯ ﭼﻨﯿﻮﭦ ﻣﯿﮟ ﺍﯾﮏ ﻗﻠﻌﮧ ﻧﻤﺎ ﺳﺮﺍﺋﮯ ﮐﯽ ﺩﺭﯾﺎﻓﺖ ﺳﮯ ﺷﮩﺮ ﮐﺎ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﻣﻨﻈﺮ ﻧﺎﻣﮧ ﯾﮑﺴﺮ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮨﻮﺗﺎ ﺩﯾﮑﮭﺎﺋﯽ ﺩﯾﺘﺎ ﮨﮯ۔ ﺍﺱ ﺳﺮﺍﺋﮯ ﮐﮯ ﺑﺎﺭﮮ ﻣﯿﮟ ﺧﯿﺎﻝ ﮨﮯ ﮐﮧ ﯾﮧ 326 ﻗﺒﻞ ﻣﺴﯿﺢ ﻣﯿﮟ ﺭﺍﺟﺎ ﭼﻨﺪﺭ ﮔﭙﺖ ﻣﻮﺭﯾﺎ ﮐﯽ ﺭﺍﻧﯽ ﻧﮯ ﮨﻨﺪﻭ ﺷﺎﮨﯽ ﺩﻭﺭ ﻣﯿﮟ ﺗﻌﻤﯿﺮ ﮐﺮﻭﺍﺋﯽ ﺗﮭﯽ۔ﮐﺘﺎﺏ ’’ ﭼﻨﯿﻮﭦ ﮐﯽ ﺗﺎﺭﯾﺦ ‘‘ ﻣﯿﮟ ﻣﻮﺭﺥ ﻟﮑﺸﻤﯽ ﻧﺎﺭﺍﺋﻦ ﻟﮑﮭﺘﮯ ﮨﯿﮟ ﮐﮧ ﺭﺍﻧﯽ ﭼﻨﺪﻥ ﺷﮑﺎﺭ ﮐﯽ ﻏﺮﺽ ﺳﮯ ﻣﺮﺩﻭﮞ ﮐﮯ ﺑﮭﯿﺲ ﻣﯿﮟ ﭼﻨﯿﻮﭦ ﺍٓﯾﺎ ﮐﺮﺗﯽ ﺗﮭﯽ۔ﺷﮑﺎﺭ ﮐﯿﻠﺌﮯ ﭘﮩﺎﮌﻭﮞ ﺍﻭﺭ ﺩﺭﯾﺎ ﭼﻨﺎﺏ ﮐﺎ ﺳﻨﮕﻢ ﺍْﺱ ﮐﯽ ﭘﺴﻨﺪﯾﺪﮦ ﺟﮕﮩﯿﮟ ﺗﮭﯿﮟ ﻣﮕﺮ ﯾﮩﺎﮞ ﺭﮨﺎﺋﺶ ﮐﯿﻠﺌﮯ ﮐﻮﺋﯽ ﻣﻘﺎﻡ ﻧﮧ ﮨﻮﻧﮯ ﮐﮯ ﺑﺎﻋﺚ ﺍْﺳﮯ ﻣﺸﮑﻼﺕ ﺩﺭﭘﯿﺶ ﺍٓﺗﯽ ﺗﮭﯿﮟ۔ﺗﺒﮭﯽ ﺍْﺱ ﻧﮯ ﺩﺭﯾﺎﺋﮯ ﭼﻨﺎﺏ ﮐﮯ ﺑﺎﺋﯿﮟ ﮐﻨﺎﺭﮮ ﭘﺮ ﭘﮩﺎﮌﻭﮞ ﮐﮯ ﺩﺍﻣﻦ ﻣﯿﮟ ﺍﯾﮏ ﺳﺮﺍﺋﮯ ﺗﻌﻤﯿﺮ ﮐﺮﻭﺍﺋﯽ ﺟﺲ ﮐﺎ ﻧﺎﻡ ﭼﻨﺪﻥ ﯾﻮﭦ ﺭﮐﮭﺎ ﮔﯿﺎ ﺟﺲ ﮐﺎ ﻣﻄﻠﺐ ’’ ﭼﻨﺪﻥ ﮐﯽ ﺟﺎﺋﮯ ﭘﻨﺎﮦ ‘‘ ﮨﮯ۔ ﺍﺱ ﺳﺮﺍﺋﮯ ﮐﯽ ﺩﯾﻮﺍﺭﻭﮞ ﮐﯽ ﺗﻌﻤﯿﺮ ﻣﯿﮟ ﻣﻘﺎﻣﯽ ﭘﮩﺎﮌﻭﮞ ﮐﺎ ﭘﺘﮭﺮ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﻝ ﮐﯿﺎ ﮔﯿﺎ۔ﺩﯾﻮﺍﺭﻭﮞ ﮐﯽ ﭼﻮﮌﺍﺋﯽ ﺗﯿﻦ ﻓﭧ ﺗﮭﯽ۔ ﯾﮧ ﺷﺎﯾﺪ ﭼﻨﯿﻮﭦ ﮐﯽ ﺯﻣﯿﻦ ﭘﺮ ﺭﮐﮭﯽ ﺟﺎﻧﮯ ﻭﺍﻟﯽ ﭘﮩﻠﯽ ﺑﻨﯿﺎﺩ ﺗﮭﯽ۔ﺑﻌﺪﺍﺯﺍﮞ ﺍﺱ ﺳﺮﺍﺋﮯ ﮐﮯ ﮔﺮﺩ ﺷﮩﺮ ﺍٓﺑﺎﺩ ﮨﻮﺗﺎ ﮔﯿﺎ ﺟﺴﮯ ﭼﻨﺪ ﯾﻮﭦ ﮐﮩﺎ ﺟﺎﻧﮯ ﻟﮕﺎ ﺟﻮ ﺍٓﺝ ﮐﻞ ﭼﻨﯿﻮﭦ ﮐﮯ ﻧﺎﻡ ﺳﮯ ﺟﺎﻧﺎ ﺟﺎﺗﺎ ﮨﮯ۔ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﮐﯽ ﮐﺘﺎﺑﻮﮞ ﻣﯿﮟ ﯾﮧ ﺑﮭﯽ ﻟﮑﮭﺎ ﻣﻠﺘﺎ ﮨﮯ ﮐﮧ ﻭﻗﺖ ﮔﺰﺭﻧﮯ ﮐﮯ ﺳﺎﺗﮫ ﺳﺎﺗﮫ ﺍﺱ ﺳﺮﺍﺋﮯ ﮐﻮ ﯾﻮﻧﯿﻮﺭﺳﭩﯽ ﮐﯽ ﺷﮑﻞ ﺩﮮ ﺩﯼ ﮔﺌﯽ ﺟﮩﺎﮞ ﺑﺪﮪ ﻣﺖ ﮐﮯ ﺍﻋﻠﯽٰ ﻋﻠﻮﻡ ﺳﮑﮭﺎﺋﮯ ﺟﺎﺗﮯ ﺗﮭﮯ۔ ﺍﺱ ﯾﻮﻧﯿﻮﺭﺳﭩﯽ ﮐﺎ ﺫﮐﺮ ﮐﺌﯽ ﭘْﺮﺍﻧﯽ ﻣﺬﮨﺒﯽ ﮐﺘﺎﺑﻮﮞ ﻣﯿﮟ ﺑﮭﯽ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﮨﮯ۔ ﻣﺤﮑﻤﮧ ﺍٓﺛﺎﺭ ﻗﺪﯾﻤﮧ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﻧﮯ ﺳﺎﺕ ﺳﺎﻝ ﻗﺒﻞ ﺍﺱ ﺳﺮﺍﺋﮯ ﮐﯽ ﺩﺭﯾﺎﻓﺖ ﮐﮯ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﭘﮩﺎﮌﻭﮞ ﮐﮯ ﺩﺍﻣﻦ ﻣﯿﮟ ﻣﭩﯽ ﮐﮯ ﺑﮍﮮ ﺑﮍﮮ ﭨﯿﻠﻮﮞ ﮐﯽ ﺗﯿﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﺳﮯ ﮐﮭﺪﺍﺋﯽ ﮐﺮﺗﮯ ﮨﻮﺋﮯ ﺍﺱ ﮐﺎ 10 ﻓﯿﺼﺪ ﺳﮯ ﺯﺍﺋﺪ ﺣﺼﮧ ﺩﺭﯾﺎﻓﺖ ﺑﮭﯽ ﮐﺮ ﻟﯿﺎ ﺗﮭﺎ ﻣﮕﺮ ﺑﺎﻗﯽ ﺗﻤﺎﻡ ﺣﺼﮧ ﺗﺎﺣﺎﻝ ﻣﭩﯽ ﮐﮯ ﭨﯿﻠﻮﮞ ﺗﻠﮯ ﺩﺑﺎ ﮨﻮﺍ ﮨﮯ ۔ ﻣﺤﮑﻤﮧ ﮐﯽ ﻃﺮﻑ ﺳﮯ ﮐﺎﻡ ﺭﻭﮎ ﺩﯾﺎ ﮔﯿﺎ ﮨﮯ۔ﻣﺬﮐﻮﺭﮦ ﺟﮕﮧ ﭘﺮ ﮐﮭﺪﺍﺋﯽ ﮐﮯ ﺑﻌﺪ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﮨﻮﻧﮯ ﻭﺍﻟﯽ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﺗﯿﻦ ﻓﭧ ﭼﻮﮌﯼ ﺩﯾﻮﺍﺭﯾﮟ ﺍﺏ ﻭﺍﺿﺢ ﺩﮐﮭﺎﺋﯽ ﺩﯾﺘﯽ ﮨﯿﮟ۔ ﺳﺮﮔﻮﺩﮬﺎ ﻣﯿﮟ ﺗﻌﯿﻨﺎﺕ ﻣﺤﮑﻤﮧ ﺍٓﺛﺎﺭ ﻗﺪﯾﻤﮧ ﮐﮯ ﺍﯾﮏ ﺍﻋﻠﯽٰ ﻋﮩﺪﯾﺪﺍﺭ ،ﻣﺤﻤﺪ ﺍﯾﻮﺏ ﮐﺎ ﮐﮩﻨﺎ ﮨﮯ ، ﮐﮭﺪﺍﺋﯽ ﮐﮯ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﭘﮩﺎﮌ ﮐﮯ ﺩﺍﻣﻦ ﻣﯿﮟ ﺷﻤﺸﺎﻥ ﮔﮭﺎﭦ ‏( ﮨﻨﺪﻭﻭﮞ ﮐﯽ ﻣﺮﺩﮦ ﺟﻼﻧﮯ ﮐﯽ ﺟﮕﮧ ‏) ﮐﮯ ﺍٓﺛﺎﺭ ﺑﮭﯽ ﻣﻠﮯ ﮨﯿﮟ ﺟﺲ ﺳﮯ ﯾﮧ ﺑﺎﺕ ﻭﺍﺿﺢ ﮨﻮﺗﯽ ﮨﮯ ﮐﮧ ﯾﮩﺎﮞ ﺍﯾﮏ ﺑﮍﺍ ﺷﮩﺮ ﺍٓﺑﺎﺩ ﺭﮨﺎ ﮨﮯ۔ ﺍﻧﮩﻮﮞ ﻧﮯ ﻣﺰﯾﺪ ﺑﺘﺎﯾﺎ ﮐﮧ ﺍﺱ ﯾﻮﻧﯿﻮﺭﺳﭩﯽ ﮐﯽ ﺩﺭﯾﺎﻓﺖ ﮐﮯ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺩﯾﻮﺍﺭﻭﮞ ﻣﯿﮟ ﺩﺑﺎﺋﮯ ﮔﺌﮯ ﻣﭩﮑﮯ ﺑﮭﯽ ﻣﻠﮯ ﺟﻦ ﻣﯿﮟ ﺯﻣﺎﻧﮧ ﻗﺪﯾﻢ ﮐﮯ ﻟﻮﮒ ﺍﭘﻨﯽ ﻗﯿﻤﺘﯽ ﺍﺷﯿﺎ ﻣﺤﻔﻮﻅ ﮐﺮﮐﮯ ﺩﯾﻮﺍﺭﻭﮞ ﯾﺎ ﺯﻣﯿﻦ ﻣﯿﮟ ﺩﻓﻦ ﮐﺮ ﺩﯾﺎ ﮐﺮﺗﮯ ﺗﮭﮯ۔ﻣﭩﮑﻮﮞ ﻣﯿﮟ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍْﺱ ﺩﻭﺭ ﮐﮯ ﺯﯾﻮﺭﺍﺕ ﻭﻏﯿﺮﮦ ﻣﺤﮑﻤﮧ ﺍٓﺛﺎﺭ ﻗﺪﯾﻤﮧ ﮐﮯ ﭘﺎﺱ ﻣﺤﻔﻮﻅ ﮨﯿﮟ۔ﻣﺤﻤﺪ ﺍﯾﻮﺏ ﮐﮯ ﺑﻘﻮﻝ ﻣﺤﮑﻤﮯ ﮐﻮ ﺟﯿﺴﮯ ﮨﯽ ﻣﺰﯾﺪ ﻓﻨﮉﺯ ﻣﻠﮯ، ﺳﺮﺍﺋﮯ ﭘﺮ ﺩﻭﺑﺎﺭﮦ ﮐﺎﻡ ﺷﺮﻭﻉ ﮨﻮ ﮔﺎ ﺗﺎﮐﮧ ﮨﻨﺪﻭ ﺷﺎﮨﯽ ﺩﻭﺭ ﻣﯿﮟ ﺍٓﺑﺎﺩ ﺍﺱ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﺷﮩﺮ ﺍﻭﺭ ﺍْﺱ ﺩﻭﺭ ﮐﮯ ﻟﻮﮔﻮﮞ ﮐﮯ ﺭﮨﻦ ﺳﮩﻦ ﮐﮯ ﺑﺎﺭﮮ ﻣﯿﮟ ﻣﺰﯾﺪ ﺷﻮﺍﮨﺪ ﺣﺎﺻﻞ ﮨﻮﺳﮑﯿﮟ۔


چنیوٹ
Chiniot

دیس : پاکستان
صوبا : پنجاب
ضلع : چنیوٹ
تحصیل : چنیوٹ
لوک گݨتی : 278747
بولی : پنجابی

مشاہیر چنیوٹ

[سودھو]

ہور ویکھو

[سودھو]

حوالے

[سودھو]

مورتاں

[سودھو]


پاکستان دے وڈے شہر
راجگڑھ:اسلام آباد
پنجاب

اٹک • بہاولپور • چکوال • چنیوٹ • فیصل آباد • جڑاں والا • اوکاڑا • گجراں والا • گجرات • جھنگ • جہلم • قصور • کھاریاں • لہور ۱ • میاں والی • ملتان •
مری • رحیم یار خاں • راولپنڈی • صادق آباد • ساہیوال • سرگودھا • شیخوپورا • سیال کوٹ • ٹیکسلا • حافظ آباد

خیبر

ایبٹ آباد • چترال • ہری پور • کوہاٹ • کوہستان • پشاور ۱ • مانسہرہ • مردان • نوشہرہ • بنوں • جمرود

سندھ

حیدر آباد • جیکب آباد • کراچی ۱  • خیرپور • لاڑکاݨا • نوابشاہ • سکھر • ٹھٹا • سانگھڑ • بدین

بلوچستان

چمن • گوادر • خضدار • کویٹا ۱ • زیارت

گلگت بلتستان

گلگت ۱ • سکردو • چلاس

ازاد کشمیر

میرپور • مظفر آباد ۲ • راولاکوٹ

1 صوبےآں دے راجگڑھ :۞:2 ازاد کشمیر دا راجگڑھ

سانچہ:چنیوٹ دے نواح

سانچہ:سلارے