Nitro-glicerin-a
 |
Vos an lenga piemontèisa |
| Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì. |
 La Nitro-glicerin-a a l'é un compost chìmich esplosiv, inventà dal piemontèis Ascanio Sobrero. La storia dël dësvlup dla nitro-glicerin-a a l'ha comensà dël 1845, quand ël chìmich alman Christian Friedrich Schönbein a l'ha sversà për asar an sël paviment ëd sò laboratòri doe bote d'àcid nìtrich e d'àcid solfòrich e apress a a l'ha suvaje con në strass ëd coton; dòp a l'ha butà col ëstrass a suvé davzin a na stuva. Quand lë strass a l'era squasi sùit, l'òm ëd siensa a l'ha sentì n'esplosion e a l'ha vist che lë strass a l'era an tòch. An fasenda n'àutra vira l'esperiment a l'ha creà parèj la nitro-celulòsa o fulmicoton. L'esperiment a l'é stàit fàit dòp da Ascanio Sobrero, dël 1847, an butand al pòst del coton la glicerin-a an creand un compòst lìquid ciamà trinitrin-a e dòp nitro-glicerin-a. |
