Takt (muzyka)

Takt – w muzyce europejskiej od ok. połowy XVII w. jest najmniejszym odcinkiem tekstu muzycznego (składającego się z nut i/lub pauz), zawartego między dwiema kreskami, zwanymi kreskami taktowymi. Wyznacza regularne odcinki czasowe, określone przez metrum.

Rodzaje kresek taktowych

Najczęściej używane kreski taktowe:

• a: pojedyncza – oddziela poszczególne takty
• b: podwójna – oddziela dwie części utworu
• c: podwójna, z czego druga jest pogrubiona – używana na zakończenie utworu lub w przypadku utworów wieloczęściowych (np. sonata) na koniec ich poszczególnych części
• d: początek repetycji – początek fragmentu, który należy powtórzyć
• e: koniec repetycji – znak kończący powtarzany fragment

Oznaczenia metryczne

Takt jest jednostką realizującą schemat metryczny (metrum). Oznacza to, że znajdują się w nim wartości (lub ich zamienniki), które podane są w oznaczeniu taktowym umieszczonym na pięciolinii za kluczem.

Podział taktów

Takty ze względu na liczbę jednostek dzieli się na:

• parzyste:
  • dwudzielne (np. 2/4, 6/8)
  • czterodzielne (4/4)
• nieparzyste (np. 3/4, 5/4, 9/8)

Ze względu na rozkład akcentów metrycznych takty dzieli się na:

• proste (np. 2/4, 3/4)
• złożone (np. 4/4, który składa się z dwóch taktów prostych: 2/4 + 2/4; 9/8 złożony z trzech taktów 3/8), w których drugi takt również posiada akcent metryczny (słabszy).

Zobacz też

• hemiola

Bibliografia

• Jerzy Habela: Słowniczek muzyczny. Warszawa: PWM, 1968. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).