Tadeusz Piskor
| |
 generał dywizji
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1 lutego 1889 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
22 marca 1951 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1945 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
Biuro Ścisłej Rady Wojennej |
| Stanowiska |
szef oddziału |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
                             
| |
Tadeusz Ludwik Piskor (ur. 1 lutego 1889 w Borze, zm. 22 marca 1951 w Londynie) – generał dywizji Wojska Polskiego, szef Sztabu Głównego (1926–1931), dowódca Armii „Lublin” w kampanii wrześniowej 1939 roku.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie Władysława, inżyniera hutnika, i Julii z Zagórskich. Absolwent Gimnazjum gen. Pawła Chrzanowskiego[1] w Warszawie (1907). W 1908 rozpoczął studia na Wydziale Nauk Ścisłych Instytutu Politechnicznego w Liège w Belgii. W 1910 przeniósł się do Lwowa, kontynuując studia (1909–1913)[2] na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej.
W Belgii był współzałożycielem Związku Walki Czynnej (1909). We Lwowie był nadal związany z ruchem niepodległościowym (ZWC). 15 października 1912 wstąpił do Związku Strzeleckiego, w którym ukończył kurs oficerski (1912). Był jednym z oficerów ulubionych przez komendanta Józefa Piłsudskiego, z rąk którego otrzymał znak oficerski „Parasol”. 1 listopada 1913 został komendantem szkoły podoficerskiej.
26 sierpnia 1914[2] wstąpił do Legionów Polskich. Początkowo służył w sztabie I Brygady, a następnie dowodził kompanią w VI Batalionie. Na froncie wykazał talent dowódczy, toteż szybko awansował (dowódca VI[3] batalionu, II batalionu w 1 pułku piechoty i II batalionu w 5 pułku piechoty[4], a także przejściowo szef sztabu, a następnie I oficer sztabu I Brygady). W grudniu 1914 został ranny. W czasie służby w Legionach Polskich awansował na porucznika (29 września 1914) i kapitana (5 marca 1915)[5]. W lipcu 1917, po kryzysie przysięgowym, został internowany w obozie w Beniaminowie. W czasie pobytu w obozie zachowywał niezwykle godną i patriotyczną postawę, w wyniku czego był przez władze niemieckie szykanowany[4]. Po wyjściu z obozu 29 września 1918 (28 IX)[2] przez krótki okres był w Polskiej Organizacji Wojskowej.
Od 4 listopada 1918[2] w Wojsku Polskim. 21 listopada 1918 mianowany szefem sztabu Dowództwa Okręgu Generalnego Lublin. 3 stycznia 1919 został szefem sztabu Grupy Operacyjnej „Bug”, 20 lutego – szefem sztabu 2 Dywizji Piechoty Legionów, Grupy Operacyjnej Kawalerii płk. Władysława Beliny-Prażmowskiego i Grupy Operacyjnej gen. Edwarda Rydza-Śmigłego. Brał udział w działaniach bojowych na froncie; został ranny w styczniu 1919. "Za bitwy pod Skniłowem i Kulparkowem (przedmieścia Lwowa) - od 8 do 11 stycznia t.r. (1919), samodzielne zajęcie Uhnowa (22 stycznia)". Został odznaczony Orderem Virtuti Militari[2].
W tym samym roku został awansowany na podpułkownika. W okresie od listopada 1919 do kwietnia 1920 był adiutantem generalnym Naczelnika Państwa i Naczelnego Wodza, Józefa Piłsudskiego. 22 maja 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu pułkownika, w piechocie, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[6]. W lipcu 1920 został szefem Oddziału III Naczelnego Dowództwa.
Po zakończeniu działań wojennych został wyznaczony na stanowisko szefa Oddziału IIIa Biura Ścisłej Rady Wojennej w Warszawie. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 40. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był 1 pułk piechoty Legionów[7]. W latach 1923–1924 ukończył kursy dla wyższych dowódców w Wyższej Szkole Wojennej i w Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie. Uzupełniał studia również we Francji. 13 grudnia 1921 został mianowany szefem Biura Ścisłej Rady Wojennej i II zastępcą szefa Sztabu Generalnego[8]. 31 marca 1924 prezydent Rzeczypospolitej Stanisław Wojciechowski mianował go generałem brygady ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 roku i 14. lokatą w korpusie generałów[9]. 21 października 1925 roku został mianowany dowódcą 28 Dywizji Piechoty w Warszawie[10]. 19 czerwca 1926 prezydent Rzeczypospolitej Ignacy Mościcki mianował go szefem Sztabu Generalnego w Warszawie[11]. 1 stycznia 1928 prezydent Rzeczypospolitej Ignacy Mościcki mianował go generałem dywizji ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku i 3. lokatą w korpusie generałów[12]. 3 grudnia 1931 roku został zwolniony ze stanowiska szefa Sztabu Głównego i mianowany inspektorem armii[13]. W wypadku konfliktu zbrojnego z ZSRR miał objąć dowództwo Armii „Baranowicze”.
4 września 1939 został mianowany dowódcą Armii „Lublin”. Z 13 na 14 września 1939 Naczelny Wódz podporządkował mu Armię „Kraków”. Najpierw podległe mu wojska osłaniały rubież rzeki Wisły. Później generał podjął decyzję przebijania się dowodzonymi siłami do Lwowa wzdłuż osi Tomaszów Lubelski–Bełżec. 19 września w rejonie Tomaszowa Lubelskiego Niemcom udało się całkowicie okrążyć armie dowodzone przez gen. Piskora. Wobec niepowodzenia podjętych w nocy z 19 na 20 września prób wyjścia z okrążenia i prawie całkowitego wyczerpania amunicji artyleryjskiej, zapadła decyzja o kapitulacji. Generał wydał rozkaz zaprzestania walk i zniszczenia sprzętu bojowego oraz przekazał do Lublina rozkaz zalecający wojskowym przejście do konspiracji.
20 września 1939 został wzięty do niewoli. Przebywał w kilku obozach jenieckich: VII A Murnau (był najstarszym obozu, gdzie zasłynął odważnym wystąpieniem wobec Niemców podczas apelu w dniu 11 listopada[14]), VIII B Silberberg, IV C Colditz, X C Lübeck i VI B Dössel (był komendantem tajnej organizacji wojskowej, wchodzącej w struktury AK).
Po uwolnieniu 30 kwietnia 1945 wyjechał do Wielkiej Brytanii i osiadł w Londynie. Od 2 lipca 1945 pozostawał w dyspozycji szefa Sztabu Naczelnego Wodza. Był mocno schorowany, ale mimo to działał w Komisji Historycznej Sztabu Głównego i przewodniczył Komisji ds. Żołnierzy 1939.
Zmarł 22 marca 1951 w Londynie, pochowany początkowo na cmentarzu St. Mary’s w Kensal Green. 23 września 1990 urna z prochami spoczęła w Tomaszowie Lubelskim. Grób symboliczny znajduje się na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 84-6-19/20)[15].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Tadeusz Piskor był dwukrotnie żonaty. Pierwsza żona, poślubiona w 1921 roku w warszawskim kościele ewangelicko-reformowanym Maria Wacława z Rudnickich 1. voto Saska[16] zmarła w latach 30. Z tego związku urodziła się córka, która zmarła w dzieciństwie. W 1940 ożenił się per procura z Lucyną z Kacperskich, z którą miał syna Jerzego (George), urodzonego w 1946 w Londynie. Jerzy (George) Piskor w 1968 ukończył kierunek elektryczny w Królewskiej Szkole Wojskowej w Kingston.
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Wyprawa wileńska, Warszawa 1919.
- Gra wojenna z dwoma zadaniami taktycznymi, Warszawa 1919.
- System trójdzielny w organizacji wyższych jednostek wojskowych, Warszawa 1920.
- Działania dywizji kawalerii na Ukrainie od 20 IV do 20 VII 1920, Warszawa 1926.
- Myśl manewru znad Wieprza, „Niepodległość” 1951, t. 3.
- Piłsudski i Lwów, „Wiadomości”, 1951, nr 268.
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari nr 125[17]
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 59 (1921)[18][19]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)[20][19]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1926)[21][22][19]
- Krzyż Niepodległości (20 stycznia 1931)[23][24][19]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)[25][19]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie, po raz pierwszy w 1921)[26][19]
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 24 maja1929[27][19][28], 10 czerwca 1939[29])
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[19]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[19]
- Złota Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia[30]
- Znak oficerski „Parasol”
- Odznaka „Znak Pancerny”
- Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych (12 maja 1936)
- Order Świętego Sawy I klasy (Jugosławia, 1929)[31][19]
- Order Korony Rumunii I klasy (Rumunia, 1928)[32][33][19]
- Order Krzyża Orła I klasy (Estonia, 1932)[34]
- Order Miecza II klasy (Szwecja)[19]
- Order Wschodzącego Słońca II klasy (Japonia)[19]
- Order Białej Róży Finlandii II klasy (Finlandia)[19]
- Order Lwa Białego II klasy (Czechosłowacja)[19]
- Order Trzech Gwiazd II klasy (Łotwa, 1928)[19][35]
- Order Karola I II klasy (Rumunia)[19]
- Order Legii Honorowej II i III klasy (Francja)[36][37][19]
- Order Leopolda III klasy z mieczami (Belgia)[19]
- Order Krzyża Wolności III klasy (Estonia)[19]
- Order Orła Białego III klasy (Jugosławia)[19]
- Order Gwiazdy Rumunii III klasy (Rumunia)[19]
- Order Legii Honorowej V klasy (Francja)[36][37][19]
Awanse
[edytuj | edytuj kod]- podporucznik – 1912[2]
- porucznik – 29 IX 1914
- kapitan – 5 III 1915
- major – 4 XI 1918[2]
- pułkownik – 1 IV 1919[6] lub 1 VI 1919[2]
- gen. brygady – 1 VII 1923[2]
- gen. dywizji – 1 I 1928[2]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Generałowie Wojska Polskiego
- Generałowie i admirałowie II Rzeczypospolitej
- Generałowie polscy w niewoli
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Późniejsze nazwy szkoły: od 30.06.1915 do 10.11.1918 Gimnazjum Towarzystwa Szkoły Maurycego hr. Zamoyskiego, od 10.11.1918 Gimnazjum Towarzystwa im. Jana Zamoyskiego (za: Smolna 30. Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego Warszawa: PIW, 1989: 21 i 23; tamże w spisie absolwentów na s. 332, poz. 38. oraz fotografia generała, fot. nr 27 po s. 128).
- ↑ a b c d e f g h i j Polak (red.) 1991 ↓, s. 118.
- ↑ Generałowie II Rzeczypospolitej s. 218
- ↑ a b Generałowie II Rzeczypospolitej s. 219
- ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 3.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 29 maja 1920 roku, s. 382.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 19.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 43 z 27 grudnia 1921 roku, s. 1725.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 2 kwietnia 1924 roku, s. 166.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 110 z 23 października 1925 roku, s. 590.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 28 czerwca 1926 roku, s. 197.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 2 stycznia 1928 roku, s. 1.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 219.
- ↑ Józef Weisbach. Głos z „czasu dokonanego”. Do redaktora „Wiadomości”. „Wiadomości”. Nr 39 (861), s. 6, 39 września 1962.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: MARJA INES PISKOR, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-16].
- ↑ https://poczekalnia.genealodzy.pl/pliki/AP-Warszawa/USCWarszawa_JeszczeNieWAPW/0182_EwReformowane/EwRef_1921MZ/M/044-045.jpg
- ↑ Łukomski G., Polak B., Suchcitz A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945, Koszalin 1997, s. 372.
- ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 2763 z 15 marca 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 13, poz. 409)
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 575.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za wybitne zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ M.P. z 1926 r. nr 259, poz. 727 „za wybitne zasługi na polu organizacji armji”.
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych, nr 54 z 23.12.1926
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 2 z 19 marca 1931
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 28.
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2033 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 40, poz. 1854, s. 1553)
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 123, poz. 302 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk Nr 10/1929, s. 161
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 131, poz. 308 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- ↑ Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 287.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 361.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 12 z 6 sierpnia 1929 r., s. 237.
- ↑ Wysokie odznaczenia rumuńskie dla generalicji polskiej. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 132 z 12 czerwca 1928.
- ↑ Eesti Vabariigi teenetemärgid. president.ee. [dostęp 2014-11-12]. (est.).
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych, nr 15 z 11.11.1928
- ↑ a b Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych, nr 9 z 26.04.1928
- ↑ a b Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1717 z 28 maja 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 29, poz. 1208)
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Zbigniew Mierzwiński: Generałowie II Rzeczypospolitej. Warszawa 1990: Wydawnictwo Polonia, s. 215–221. ISBN 83-7021-096-1.
- Waldemar Strzałkowski: Życiorysy dowódców jednostek polskich w wojnie obronnej 1939 r. W: Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1990. ISBN 83-211-1096-7.
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
- Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
- Jerzy Izdebski. Generał Tadeusz Piskor (1887–1951). „Łambinowicki Rocznik Muzealny”. 32, s. 9–27, 2009. ISSN 0137-5199.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Tadeusz Piskor, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2022-04-15].
| Szef Sztabu Wojsk Polskich |
|
|---|---|
| Szefowie Sztabu Generalnego WP |
|
| Szefowie Sztabu Głównego WP |
|
| Szefowie Sztabu Naczelnego Wodza |
|
| Szefowie Sztabu Głównego Naczelnego Dowództwa WP |
|
| Szefowie Sztabu Generalnego WP |
|
- Absolwenci XVIII Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Zamoyskiego w Warszawie
- Absolwenci Politechniki Lwowskiej
- Członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej
- Członkowie Związku Strzeleckiego (1910–1914)
- Członkowie Związku Walki Czynnej
- Dowódcy 28 Dywizji Piechoty (II RP)
- Generałowie dywizji II Rzeczypospolitej
- Inspektorzy armii
- Internowani w Beniaminowie
- Jeńcy Oflagu IV C Colditz
- Jeńcy Oflagu VI B Dössel
- Jeńcy Oflagu VII A Murnau
- Odznaczeni dwukrotnie Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (czterokrotnie)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Odznaczeni Odznaką Pamiątkową Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych
- Odznaczeni odznaką „Znak Pancerny”
- Odznaczeni Złotą Odznaką Honorową Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia
- Odznaczeni znakiem oficerskim tzw. „Parasolem”
- Oficerowie 1 Pułku Piechoty Legionów
- Oficerowie dowództwa Armii „Lublin”
- Oficerowie dowództwa Dywizji Jazdy (II RP)
- Oficerowie dyplomowani II Rzeczypospolitej
- Oficerowie piechoty II Rzeczypospolitej przeniesieni do korpusu generałów
- Pochowani w Tomaszowie Lubelskim
- Polacy – Kawalerowie Legii Honorowej
- Polacy – Komandorzy Legii Honorowej
- Polacy – Wielcy Oficerowie Legii Honorowej
- Polacy odznaczeni Orderem Białej Róży Finlandii
- Polacy odznaczeni Orderem Gwiazdy Rumunii
- Polacy odznaczeni Orderem Karola I
- Polacy odznaczeni Orderem Korony Rumunii
- Polacy odznaczeni Orderem Krzyża Orła
- Polacy odznaczeni Orderem Leopolda (Belgia)
- Polacy odznaczeni Orderem Lwa Białego
- Polacy odznaczeni Orderem Miecza
- Polacy odznaczeni Orderem Orła Białego (Serbia)
- Polacy odznaczeni Orderem św. Sawy
- Polacy odznaczeni Orderem Trzech Gwiazd
- Polacy odznaczeni Orderem Wschodzącego Słońca
- Polscy jeńcy niemieckich obozów jenieckich
- Szefowie Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
- Uczestnicy bitwy pod Tomaszowem Lubelskim (1939)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Upamiętnieni symbolicznym grobem na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Urodzeni w 1889
- Zmarli w 1951
- Żołnierze Legionów Polskich 1914–1918
- Żołnierze Wojska Polskiego na emigracji w Wielkiej Brytanii po II wojnie światowej
- Adiutanci Józefa Piłsudskiego