Wikipedysta:Artyo 123/brudnopis
Maria Kotarba (ur. 4 rześnia 1907, kołoNowego Sącza — zm. 30 grudnia 1956) była kurierem Polskiego ruchu oporu, dostarczając tajne wiadomości i zapasy lokalnym grupom partyzantow. Została aresztowana przez Gestapo. Jako więzień polityczny była przesłuchiwana i torturowana, po czym przetrzymywana w Tarnowie, skąd 6 stycznia 1943 roku przeniesiono ją do [[Auschwitz-Birkenau |Oświęcimia]]. Maria Kotarba została odznaoczna jako Sprawiedliwa Wśród Narodów Świata przez Jad Waszem 18 Września 2005 roku za ryzykowanie życia na rzecz ratowania Żydowskich wieźniów w dwóch obozach koncentracyjnych.[1][2]
Okres przedwojenny i Oświęcim
[edytuj | edytuj kod]We wrzesniu 1939 roki, podczas inwazji niemieckiej na Polskę we wrześniu 1939 Maria była świadkiem eksterminacji jej Żydowskich sąsiadów niedaleko Gorlic, gdzie mieszkała. Poprzysiągła sobie wtedy nieść pomoc wszystkim Żydom którym będzie w stanie.[3] Z początkiem 1943 została umieszczona w Oświęcimiu, nadano jej numer 27995 i po szeregu różnych przydziałów oddelegowano do Kommando Gartnerei, grupy zajmującej się pracami ogrodowymi. Prcowała w zagarniętych ogrodach wokół pobliskiej wsi Rajskoprzy uprawie warzyw i innych pracach pomocniczych [2] [2] . Przed końcem lata 1943 ruch oporu w obozie był już sformowany i włączył Marię w swoje szeregi. Jej reputacja jako uzdolnionego kuriera podążała za nią od Tarnowa. Dzięki temu została zaangażowana w przemyt jedzenia, lekarstw i wiadomości pomiędzy obozem a grupami oporu działającymi poza nim.[2]
W obozie Maria poznala Lenę Mankowską (ur. Bankier) deportowaną tam z Żydowskiego getta w Białymstoku. Dzięki pomocy Marii i jej nieżydowskiemu wyglądowi więźniowie pracujący przy rejestracji nowoprzybyłych wprowadzili ją do ewidencji jako Polskiego [więzień polityczny|więźnia politycznego]. Obie kobiety zaprzyjaźniły się na wiele lat.[2] Maria była świadoma ryzykownej sytuacji drugiej kobiety i dokładała wszelkich starań by jej pomóc. Wspierała też jej siostrę Gutę, która wraz z przyjaciółką Henią Trysk przybyła do Oświęcimia z obozu koncentracyjnego w Majdanku. Lena Mankowaska wyrażała się o Marii jako „Mateczze z Oświęcimia”[4]. Będąc kurierem Maria dostarczała leki wykorzystywane przez uwięzionych lekarzy oraz inne środki, którymi się dzielono. Korzystając ze swych kontatków w ruchu oporu zorganizowała przydział Leny do lżejszych prac, gdy ta była chora, a takżei gotowała dla niej na małym piecu znajdującym się w jej bloku [4]
Dalsze losy
[edytuj | edytuj kod]W styczniu 1945 SS ewakuowało obóz poprzez Brzezinkę w głąb Nazistowskich niemiec. Obie kobiety przybyły do [[Ravensbrück (KL) |Ravensbrück]] osobne w wagonach na węgiel. Maria odnalazła swoją przyjaciółkę niemal martwą w śniego i samodzilnie zaniosła ją do baraków [3]. W lutym 1945 SS po raz kolejny przeniosło więźniów do pod-obozu Neustadt-Glewe gdzie Armia Czerwona uwolniła je w Maju 1945. Po uwolnieniu przyjaciółki rozdzieliły si. Maria powróciła do domu w Polsce, gdzie zmarła w 1956 roku mając 49 lat i nigdy nie założywszy rodziny. Nigdy w pełni nie powróciła do zdrowia, którym cieszyła się przed wojną. Została pochowana w Owczarach.
Lena Mankowska wyszła za mąż i zamieszkala w Wielkiej Brytani. W 1997 Lena złożyła wniosek by uznać Marię, jej „Anioła z Oświęcimia”,[2][5] za Sprawiedliwą wśród Narodów, został on jednak odrzucony. Osiem lat później James Foucar pomógł jej złożyć wniosek po raz koljeny, który tym razem został zatwierdzony przez Yad Vashem dn. 8 grudnia 2005[5][6]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ The Righteous Among the Nations - Maria Kotarba. [dostęp 2010-12-22]. (ang.).
- ↑ a b c d e Paweł Sawicki: Medal sprawiedliwej dla Muzeum. [w:] Magazyn Oś [on-line]. Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, 08 2009. s. 4. [dostęp 2010-12-22]. (pol.).
- ↑ a b Chris McDonough: The International Raoul Walenberg Foundation - Maria Kotarba, Poland. [dostęp 2010-12-22]. (ang.).
- ↑ a b Ireneusz Dańko: Pośmiertne honory dla "Mateczki z Auschwitz". Gazeta Wyborcza, 10 2006. [dostęp 2010-12-22]. (pol.).
- ↑ My Angel of Auschwitz. „Daily Express”, s. 31, 2005-10-26. London. (ang.).
- ↑ James Foucar - Homepage. [dostęp 2010-12-22]. (ang.).
Odsyłacze zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Jad Waszem Remembrance Authority, Jerusalem, Maria Kotarba, Righteous Among the Nations
Kategoria:Ofiary niemieckich obozów koncentracyjnych Kategoria:Więźniowie KL Auschwitz Kategoria:Więźniowie KL Ravensbrück Sprawiedliwi wśród Narodów Świata Kategoria:Urodzeni w 1907 Kategoria:Zmarli w 1956