Przejdź do zawartości

Rasswiet

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Położenie modułu Rasswiet (MRM 1) w rosyjskiej części stacji ISS
Manipulator Canadarm 2, przemieszczanie modułu Rasswiet podczas misji STS-132 w 2010 r.
MRM 1 Rasswiet po zainstalowaniu, widziany z modułu Cupola

Mały Moduł Badawczy nr 1 „Rasswiet” (także MRM 1 lub Rasswiet, pol. dosł. Świt) (ros. Малый исследовательский модуль «Рассвет» lub МИМ-1/MIM-1[1], ang. Mini-Research Module 1) – rosyjski moduł Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (MSK, ang. ISS). Wykorzystywany przede wszystkim do przechowywania ładunków oraz jako moduł dokujący do stacji. Został dostarczony na MSK w misji STS-132 promu kosmicznego Atlantis w maju 2010 r.

Rasswiet, przystosowany do wyniesienia za pomocą amerykańskiego wahadłowca na podstawie umów barterowych, został ukończony w 2009 roku i dostarczony na Florydę 17 grudnia celem ostatnich testów i przygotowania do lotu[2][3]. Wypakowany zapasami[2] moduł został wyniesiony wraz z pozostałym ładunkiem i załogą misji z kompleksu startowego nr 39 Centrum Kennedy’ego 14 maja 2010 r.[4][5] Zgodnie z planem[6], w piątym dniu misji (18 maja 2010) Rasswiet został przez załogę STS-132 połączony ze stacją, wyprowadzony z ładowni promu kosmicznego przy pomocy ramienia promu Atlantis, a następnie zadokowany do dolnego (nadirowego, skierowanego ku Ziemi) węzła modułu Zaria za pomocą manipulatora Canadarm2[7]. Właz łączący nowy moduł ze stacją został po raz pierwszy otwarty 20 maja. Specjalnie zabezpieczeni kosmonauci weszli do Rasswiet[8], aby usunąć zauważone opiłki metalu[9].

Budowa

[edytuj | edytuj kod]

Moduł pod względem budowy jest łudząco podobny do modułu cumowniczego dla wahadłowców pracującego od 1995 do 2001 na stacji Mir. Jego wczesny projekt, pod nazwą SGM (Stykowoczno-Gruzowoj Modul)/DCM (Docking and Cargo Module)[1] był gotowy w 2006 roku[3]. Rasswiet został wyposażony w dwa węzły cumownicze (dokujące): jednym dołączony jest do Zarii, drugi (oznaczany jako SO-3/DC-3)[1] służy do dokowania pojazdów Sojuz i Progress[10], co było utrudnione po dołączeniu do stacji modułu Tranquility. Zastosowane węzły (typu SSWP G4000) umożliwiają przetoczenie paliwa z przyłączonego Progressa do modułu Zwiezda[3]. Ponadto moduł ma niewielką śluzę powietrzną i chłodnicę dla planowanego rosyjskiego Wielozadaniowego Modułu Laboratoryjnego Nauka[10] oraz przedłużenie manipulatora European Robotic Arm, który miał być wystrzelony w 2015 roku[11][12].

Rasswiet został zbudowany w dwa lata przez firmę „Energia” im. S.P. Korolowa[12] z wykorzystaniem hermetycznego przedziału urządzeń z niezrealizowanego elementu rosyjskiej części ISS – modułu naukowo-energetycznego NEP[10][2].

Mały Moduł Badawczy nr 1 ma zawierać pięć wielozadaniowych stanowisk roboczych do prowadzenia badań w części hermetycznej, w tym cztery wyposażone w pomocne oprzyrządowanie naukowe: komorę rękawicową, wielozadaniowe biotechnologiczne termostaty: niskotemperaturowy oraz wysokotemperaturowy oraz platformę izolującą wibracje. Piąte stanowisko ma być wyposażone w adaptery umożliwiające podłączenie specjalistycznego sprzętu naukowego (specjalne przesuwne, modularne półki)[13]. Przed startem planowano kilka eksperymentów[3]. Wewnątrz ma się znajdować jedno stanowisko robocze do przeprowadzania eksperymentów na powierzchni zewnętrznej modułu[10].

Parametry techniczne

[edytuj | edytuj kod]

Opracowano na podstawie materiału źródłowego[14].

Masa modułu 5075 kg
Całkowita masa startowa 8015 kg
Maksymalna średnica kadłuba 2,35 m
Wysokość kadłuba pomiędzy płaszczyznami zespołów dokujących 6 m
Objętość hermetyzowana 17,4 m3
Objętość użyteczna 5,85 m3

Statki cumujące

[edytuj | edytuj kod]
Cumowanie Sojuza TMA-03M do modułu Rasswiet
Rasswiet od środka (na zdjęciu rosyjski kosmonauta Oleg Skripoczka)
Powitanie załogi Sojuza MS-01 na MSK
Jelena Sierowa w module Rasswiet

28 czerwca 2010 r. do MRM 1 po raz pierwszy dokowanie przeprowadził statek Sojuz TMA-19 (wykonano przecumowanie z modułu Zwiezda)[15]. Od tego czasu moduł był regularnie wykorzystywany przez rosyjskie kapsuły załogowe Sojuz.

Emblemat misji Statek Przyłączenie Odłączenie
Sojuz TMA-19 28 czerwca 2010
03:38 UTC		 26 listopada 2010
01:23 UTC
Sojuz TMA-20 17 grudnia 2010
20:12 UTC		 23 maja 2011
21:35 UTC
Sojuz TMA-02M 9 czerwca 2011
21:18 UTC		 21 listopada 2011
23:00 UTC
Sojuz TMA-03M 23 grudnia 2011
15:19 UTC		 1 lipca 2012
04:48 UTC
Sojuz TMA-05M 17 lipca 2012
04:51 UTC		 18 listopada 2012
22:26 UTC
Sojuz TMA-07M 21 grudnia 2012
14:09 UTC		 13 maja 2013
23:08 UTC
Sojuz TMA-09M 29 maja 2013
02:10 UTC		 1 listopada 2013
Sojuz TMA-11M 7 listopada 2013
10:27 UTC		 13 maja 2014
22:36 UTC
Sojuz TMA-13M 29 maja 2014
19:57 UTC		 10 listopada 2014
00:31 UTC
Sojuz TMA-15M 23 listopada 2014
01:01 UTC		 11 czerwca 2015
10:20 UTC
Sojuz TMA-17M 23 lipca 2015
02:45 UTC		 11 grudnia 2015
09:49 UTC
Sojuz TMA-19M 15 grudnia 2015
17:33 UTC		 18 czerwca 2016
5:52 UTC
Sojuz MS-01 9 lipca 2016
04:12 UTC		 30 października 2016
03:58 UTC
Sojuz MS-03 19 listopada 2016
21:58 UTC		 2 czerwca 2017
10:47 UTC
Sojuz MS-05 28 lipca 2017
21:54 UTC		 14 grudnia 2017
05:14 UTC
Sojuz MS-07 19 grudnia 2017
8:39 UTC		 3 czerwca 2018
09:16 UTC
Sojuz MS-09 8 czerwca 2018
13:01 UTC		 20 grudnia 2018
01:42 UTC
Sojuz MS-12 15 marca 2019
01:01 UTC		 3 października 2019
07:37 UTC

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]
  • Poisk – Mały Moduł Badawczy nr 2 (MRM 2)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Waldemar Zwierzchlejski, Rasswiet (Świt) / ISS-ULF4 [online], Loty Kosmiczne [dostęp 2018-04-27] (pol.).
  2. ↑ a b c Justin Ray, Russian space module set for American launch aboard the shuttle Atlantis [online], spaceflightnow.com, 25 marca 2010 [dostęp 2018-04-22] (ang.).
  3. ↑ a b c d Anatolij Zak, Mini-Research Module 1 (MIM1) Rassvet (MRM-1) [online], russianspaceweb.com [dostęp 2018-04-22].
  4. ↑ Krzysztof Kanawka, STS-132: próba startu na żywo, „Kosmonauta.net”, 14 maja 2010 [dostęp 2018-04-22] (pol.).
  5. ↑ Chris Bergin, STS-132: Atlantis launches on opening attempt – NASASpaceFlight.com [online], www.nasaspaceflight.com, 13 maja 2010 [dostęp 2018-04-22] (ang.).
  6. ↑ Chris Gebhardt, STS-132: PRCB baselines Atlantis’ mission to deliver Russia’s MRM-1 [online], www.nasaspaceflight.com, 9 kwietnia 2009 [dostęp 2018-04-22] (ang.).
  7. ↑ NASA - STS-132 MCC Status Report #09 [online], www.nasa.gov, 20 kwietnia 2018 [dostęp 2018-04-22] (ang.).
  8. ↑ NASA - STS-132 MCC Status Report #13 [online], www.nasa.gov, 20 kwietnia 2018 [dostęp 2018-04-22] (ang.).
  9. ↑ NASA - STS-132 MCC Status Report #15 [online], www.nasa.gov, 21 maja 2010 [dostęp 2018-04-22] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-03] (ang.).
  10. ↑ a b c d Waldemar Zwierzchlejski, ISS - Rasswiet [online], lk.astronautilus.pl [dostęp 2018-04-22] (pol.).
  11. ↑ Dutch ISS robot arm delayed by Russian team. nltimes.nl, 2014-05-05. [dostęp 2014-06-27]. (ang.).
  12. ↑ a b Michał Moroz, Moduł Rasswiet pokazano światu [online], Kosmonauta.net, 27 marca 2010 [dostęp 2018-04-22] (pol.).
  13. ↑ S.P. Korolev RSC Energia - ISS - ISS Russian Segment [online], www.energia.ru [dostęp 2018-04-22] [zarchiwizowane z adresu 2016-07-04] (ang.).
  14. ↑ SPACE SHUTTLE MISSION STS-132 Finishing Touches. [w:] STS-132 Press Kit [on-line]. NASA, maj 2010. [dostęp 2014-06-27]. (ang.).
  15. ↑ Waldemar Zwierzchlejski, Sojuz TMA-19 [online], lk.astronautilus.pl [dostęp 2018-04-22] (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Moduły i systemy Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
Moduły
Podsystemy
Pojazdy zaopatrzeniowe

  1. ↑ elementy odłączone od stacji
  2. ↑ a b c d e f g elementy anulowane
  3. ↑ elementy jeszcze nie dostarczone do stacji
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rasswiet&oldid=75045045”