Przejdź do zawartości

Ray Liotta

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ray Liotta
Ilustracja
Ray Liotta (2012)
Imię i nazwisko

Raymond Allen Liotta

Data i miejsce urodzenia

18 grudnia 1954
Newark

Data i miejsce śmierci

26 maja 2022
Santo Domingo

Zawód

aktor, producent filmowy

Współmałżonek

Michelle Grace (1997–2004; rozwód)

Lata aktywności

1978–2022

Multimedia w Wikimedia Commons
Ray Liotta (Cannes 2012)

Ray Liotta, właśc. Raymond Allen Liotta[1] (ur. 18 grudnia 1954 w Newark, zm. 26 maja 2022 w Santo Domingo[2][3]) – amerykański aktor i producent filmowy.

24 lutego 2023 został pośmiertnie uhonorowany gwiazdą w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6201 Hollywood Boulevard[4], a odznaczenie odebrała w jego imieniu jego córka Karsen[5].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Newark[6] w stanie New Jersey. Gdy miał sześć miesięcy, został adoptowany z sierocińca w Newark przez właścicieli sieci sklepów motoryzacyjnych – Mary Miller (z domu Edgar), urzędniczkę obszaru wydzielonego, i Alfreda Liottę, przewodniczącego lokalnego klubu demokratów[7][8]. Jednym z jego najwcześniejszych wspomnień była pomoc rodzicom w odnalezieniu swojej siostry Lindy w sierocińcu, gdy miał 3 lata[9]. Dorastał w wierze rzymskokatolickiej w Union w New Jersey, chociaż jego rodzina nie była szczególnie religijna. W 1973 ukończył Union High School[10]. W 1982 podjął pracę w supermarkecie A & P. Studiował aktorstwo na Uniwersytecie w Miami na Florydzie i występował w studenckim teatrze Jerry Herman Ring Theatre w musicalach: Oklahoma!, Dźwięki muzyki i Cabaret[11]. Kiedy był na studiach, pracował na cmentarzu[9].

Kariera

[edytuj | edytuj kod]

Po studiach Liotta przeprowadził się do Nowego Jorku i dostał pracę jako barman na Broadwayu[12]. Od 4 kwietnia 1978 do 9 listopada 1981 grał postać Josepha Anthony’ego „Joeya” Perriniego w operze mydlanej NBC Inny świat (Another World)[13][14]. Następnie wystąpił w filmach telewizyjnych – komediodramacie CBS Hardhat and Legs (1980) z Kevinem Dobsonem i dramacie ABC Szalone czasy (Crazy Times, 1981) u boku Michaela Paré, a także pojawiał się gościnnie w serialach: NBC St. Elsewhere (1983), NBC Casablanca (1983), CBS Mike Hammer (1984) i ABC Poza rodzinny honor (Our Family Honor, 1985).

Na dużym ekranie zadebiutował w roli uzależnionego od marihuany Joego Herona w dramacie Kobieta samotna (The Lonely Lady, 1983) z Pią Zadorą i Lloydem Bochnerem. Za drugoplanową kreację byłego więźnia Raya Sinclaira w komediodramacie kryminalnym Jonathana Demme’a Dzika namiętność (Something Wild, 1986) z Melanie Griffith otrzymał nagrodę krytyków w Bostonie i zdobył nominację do nagrody Złotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego[15]. W dramacie Roberta M. Younga Dominick i Eugene (Dominick and Eugene, 1988)[16] zagrał rolę Eugene’a „Gino” Luciano, dobrze zapowiadającego się lekarza, który roztacza opiekę nad niepełnosprawnym intelektualnie bratem bliźniakiem (Tom Hulce). Odrzucił propozycję zagrania roli Harveya Denta filmie Tima Burtona Batman (1989)[16], którą ostatecznie przyjął Billy Dee Williams. W nominowanym do Oscara dramacie sportowym fantasy Pole marzeń (Field of Dreams, 1989) u boku Kevina Costnera zagrał postać legendy amerykańskiego baseballa – Bosonogiego Joe Jacksona[17].

W biograficznym dramacie kryminalnym Martina Scorsese’a Chłopcy z ferajny (Goodfellas, 1990) z Robertem De Niro stworzył kreację gangstera Henry’ego Hilla. Rola samotnego, psychopatycznego policjanta Pete’a Davisa w dreszczowcu Jonathana Kaplana Obsesja namiętności (Unlawful Entry, 1992) przyniosła mu nominację do MTV Movie Awards 1993 w kategorii najlepszy czarny charakter[18]. W melodramacie Corrina, Corrina (1994) z Whoopi Goldberg wystąpił w roli wdowca Manny’ego Singera, który ma problem z 7–letnią córką (Tina Majorino). W filmie fantastycznonaukowym Martina Campbella Kolonia karna (No Escape, 1994) zagrał postać pilota wojskowego śmigłowca – kapitana Johna T. Robbinsa, który zostaje skazany na wieloletnie więzienie. W dramacie kryminalnym Jamesa Mangolda Cop Land (1997) ze Sylvestrem Stallone został obsadzony w roli detektywa Gary’ego „Figgsy” Figgisa. Za rolę Franka Sinatry w telewizyjnym dramacie HBO Ludzie rozrywki (The Rat Pack, 1998) był nominowany do nagrody Gildii Aktorów Ekranowych[19].

Był na okładkach magazynów takich jak „GQ” (w listopadzie 1991, w październiku 1994), „Arena” (lato 1992), „L.A. Style” (w sierpniu 1992), „TV Guide” (w lutym 2017), „The Rake” (w październiku 2018)[20] i „Cigar & Spirits” (we wrześniu 2021).

Odrzucił propozycję zagrania roli Ralphiego Cifaretto w Rodzinie Soprano (2001), którą w końcu zagrał Joe Pantoliano[21]. W 2002 podkładał głos Tommy’emu Vercettiemu, głównemu bohaterowi gry komputerowej Grand Theft Auto: Vice City, zdobywając nagrodę Glow. Za rolę Charliego Metcalfa w serialu NBC Ostry dyżur (ER, 2004) został uhonorowany nagrodami – Prism i Emmy. W komedii Walta Beckera Gang dzikich wieprzy (Wild Hogs, 2007) zagrał przywódcę motocyklowego gangu Del Fuegos – Jacka Blade’a. W serialu młodzieżowym Disney Channel Hannah Montana (2010) wystąpił jako dyrektor Luger. W dramacie Noaha Baumbacha Historia małżeńska (Marriage Story, 2019) zagrał prawnika Jaya Marottę.

Liotta był także narratorem serialu dokumentalnego AMC The Making of the Mob (2015) i wystąpił w teledyskach, w tym jako czarny charakter do przeboju Davida Guetty „Lovers on the Sun” (2014) oraz piosenki Eda Sheerana i grupy Rudimental „Bloodstream” (2015).

W 2004 wystąpił na Broadwayu w roli Mike’a w przedstawieniu Match[22] z Frankiem Langellą.

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

15 lutego 1997 ożenił się z Michelle Grace, z którą miał córkę Karsen (ur. 1998)[23]. W 2004 doszło do rozwodu[24].

Śmierć

[edytuj | edytuj kod]

Zmarł we śnie 26 maja 2022 podczas pobytu na Dominikanie w wieku 67 lat[25], podczas kręcenia nowego filmu Dangerous Waters (Niebezpieczne wody)[26]. W chwili śmierci był zaręczony z Jacy Nittolo[27]. Przed śmiercią zakończył zdjęcia do serialu kryminalnego Black Bird i dreszczowca Elizabeth Banks Cocaine Bear[28]. W raporcie z sekcji zwłok opublikowanym w 2023 roku stwierdzono, że przyczyną śmierci była niewydolność oddechowa, obrzęk płuc i niewydolność serca, a jako przyczynę podano miażdżycę[29].

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]
Rok Film Rola Reżyser
1983 Kobieta samotna (The Lonely Lady) Joe Heron Peter Sasdy
1986 Dzika namiętność (Something Wild) Ray Sinclair Jonathan Demme
1988 Dominick i Eugene (Dominick and Eugene) Eugene „Gino” Luciano Robert Milton Young
1989 Pole marzeń (Field of Dreams) 'Shoeless' Joe Jackson Phil Alden Robinson
1990 Chłopcy z ferajny (Goodfellas) Henry Hill Martin Scorsese
1992 Artykuł 99 (Article 99) dr Richard Sturgess Howard Deutch
Obsesja namiętności (Unlawful Entry) oficer Pete Davis Jonathan Kaplan
1994 Corrina, Corrina (Corrina, Corrina) Manny Singer Jessie Nelson
Kolonia karna (No Escape) kpt. J.T. Robbins Martin Campbell
1995 Operacja Słoń (Operation Dumbo Drop ) kpt. T.C. Doyle Simon Wincer
1996 Podwójna świadomość (Unforgettable) dr David Krane John Dahl
1997 Turbulencja (Turbulence) Ryan Weaver Robert Butler
Cop Land detektyw Gary „Figgsy” Figgis James Mangold
1998 Phoenix Harry Collins Danny Cannon
1999 Muppety z kosmosu (Muppets from Space) strażnik bramy (cameo) Tim Hill
Na zawsze moja (Forever Mine) Mark Brice Paul Schrader
2000 Pielgrzym (Pilgrim) Jack Harley Cokeliss
Na skrzydłach anioła (A Rumor of Angels) Nathan Neubauer Peter O’Fallon
2001 Hannibal Paul Krendler Ridley Scott
Wielki podryw (Heartbreakers) Dean Cummano / Vinny Staggliano David Mirkin
Blow Fred Jung Ted Demme
2002 Na tropie zła (Narc) detektyw porucznik Henry Oak Joe Carnahan
John Q szef Gus Monroe Nick Cassavetes
Grand Theft Auto: Vice City Tommy Vercetti (głos)
2003 Tożsamość (Identity) Samuel Rhodes James Mangold
2004 Ujęcie (The Last Shot) Jack Devine Jeff Nathanson
Control Lee Ray Oliver Tim Hunter
2005 Revolver Dorothy Macha Guy Ritchie
Slow Burn Ford Cole Wayne Beach
2006 As w rękawie (Smokin' Aces) Donald Carruthers Joe Carnahan
Władza pieniądza' (Even Money) Tom Carver, mąż Carolyn Mark Rydell
Wytańczyć marzenia (Take the Lead) producent wykonawczy Liz Friedlander
Kolory życia (Local Color) John Talia Sr. George Gallo
Czas na rewanż (Comeback Season) Walter Pearce Bruce McCulloch
2007 Film o pszczołach (Bee Movie) głos Simon J. Smith, Steve Hickner
Dungeon Siege: W imię króla (In the Name of the King) Gallian Uwe Boll
Gang dzikich wieprzy (Wild Hogs) Jack Blade Walt Becker
Bitwa w Seattle (Battle in Seattle) major Jim Tobin Stuart Townsend
2008 Bohater z wyboru (Hero Wanted) detektyw Terry Subcott Brian Smrz
2009 Ścigani (Crossing Over) Cole Frankel Wayne Kramer
Szlak śmierci (La Linea) Mark Shields James Cotten
Złap, zakapuj, zabłyśnij (Observe and Report) detektyw Harrison Jody Hill
Błękitny deszcz (Powder Blue) Jack Doheny Timothy Linh Bui
Grzeczny i grzeszny (Youth in Revolt) Lance Wescott Miguel Arteta
2010 Wariat na wolności (Crazy on the Outside) Gray Tim Allen
Nocna randka (Date Night) Joe Miletto Shawn Levy
Snowmen Reggie Kirkfield Robert Kirbyson
W pogoni za idolem (Chasing 3000) dorosły Mickey Gregory J. Lanesey
Charlie St. Cloud Florio Ferrente Burr Sreers
2011 Krwawa rzeka (The River Murders) Jack Verdon Rich Cowan
Królowie ulicy 2: Motor City (Street Kings 2: Motor City) Marty Kingston Chris Fisher
Sprawa zamknięta (The Son of No One) kpt. Marion Mathers Dito Montiel
All Things Fall Apart dr Brintall Mario Van Peebles
Idealny plan (The Entitled) Richard Nader Aaron Woodley
2012 Raj na ziemi (Wanderlust) w roli samego siebie (cameo) David Wain
Zabić, jak to łatwo powiedzieć (Killing Them Softly) Markie Trattman Andrew Dominik
Iceman: Historia mordercy (The Iceman) Roy DeMeo Ariel Vromen
Drugie oblicze (The Place Beyond the Pines) Deluca Derek Cianfrance
Yellow Afai Nick Cassavetes
2013 The Devil's in the Details dr Robert Michaels Waymon Boone
Suddenly szeryf Todd Shaw Uwe Boll
Turbo Snail 10 (głos) David Soren
Pionek (Pawn) człowiek w garniturze David A. Armstrong
2014 Romans na haju (Better Living Through Chemistry) Jack Roberts David Posamentier, Geoff Moore
Muppety: Poza prawem (Muppets Most Wanted) Wielki Tato James Bobin
The Identical Reece Wade Dustin Marcellino
Sin City 2: Damulka warta grzechu (Sin City: A Dame to Kill For) Joey Robert Rodriguez, Frank Miller
Wyrok za prawdę (Kill the Messenger) John Cullen Michael Cuesta
2015 Ukojenie (Blackway) Blackway Daniel Alfredson
2016 Idealny facet (Flock of Dudes) wujek Reed Bob Castrone
2017 Shades of Blue Wozniak
2019 Historia małżeńska (Marriage Story) Jay Noah Baumbach

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Ray Liotta. „TV Guide”. [dostęp 2016-12-15]. (ang.).
  2. ↑ Associated Press: Actor Ray Liotta has died in the Dominican Republic: source. ABC News, 2022-05-26. [dostęp 2022-05-30]. (ang.).
  3. ↑ Actor Ray Liotta dies in Santo Domingo, where he was filming a movie. Dominican Day. [dostęp 2022-05-26]. (ang.).
  4. ↑ Ray Liotta. Walk of Fame. [dostęp 2024-02-19]. (ang.).
  5. ↑ Rebecca Aizin: Ray Liotta’s Daughter Pays Tribute to Her Father at Walk of Fame Ceremony: 'I Lucked Out'. „People”, 2023-02-24. [dostęp 2024-02-19]. (ang.).
  6. ↑ Ray Liotta – Sztárlexikon. Starity.hu. [dostęp 2016-12-15]. (węg.).
  7. ↑ Ray Liotta Biography (1955?-). Film Reference. [dostęp 2016-12-15]. (ang.).
  8. ↑ Ray Liotta What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2019-12-17]. (ang.).
  9. ↑ a b Ray Liotta Trivia. famousfix.com. [dostęp 2016-12-15]. (ang.).
  10. ↑ Ray Liotta (18 de Dezembro de 1954). Filmow. [dostęp 2022-05-26]. (port.).
  11. ↑ Rovi: Ray Liotta Biography. AllMovie. [dostęp 2019-12-15]. (ang.).
  12. ↑ Nardine Saad: Ray Liotta, star of 'Goodfellas' and 'Field of Dreams,' dies at 67. „Los Angeles Times”, 2022-05-26. [dostęp 2022-05-27]. (ang.).
  13. ↑ Joey Perrini. The Another World Home Page. [dostęp 2019-12-15]. (ang.).
  14. ↑ Hope Campbell: The Soap Opera You Never Knew Ray Liotta Starred In. The List. [dostęp 2019-12-15]. (ang.).
  15. ↑ William Earl: Ray Liotta’s Career in Photos, From ‘Goodfellas’ to ‘The Many Saints of Newark’. „Variety”. [dostęp 2021-12-15]. (ang.).
  16. ↑ a b Goodfellas star Ray Liotta dies aged 67. BBC News, 2022-05-26. [dostęp 2022-05-30]. (ang.).
  17. ↑ Ray Liotta. Rotten Tomatoes. [dostęp 2021-12-15]. (ang.).
  18. ↑ Ray Liotta Awards. FamousFix. [dostęp 2022-05-26]. (ang.).
  19. ↑ Ray Liotta Awards. AllMovie. [dostęp 2019-12-15]. (ang.).
  20. ↑ Ray Liotta Magazines. FamousFix. [dostęp 2022-05-26]. (ang.).
  21. ↑ Zack Sharf: Ray Liotta Turned Down ‘The Sopranos’ Because He ‘Didn’t Want Another Mafia Thing’. IndieWire. [dostęp 2022-05-26]. (ang.).
  22. ↑ Ray Liotta. Internet Broadway Database. [dostęp 2022-05-26]. (ang.).
  23. ↑ Akki: Facts About Michelle Grace – Ray Liotta’s Ex-Spouse Wife and Karsen Liotta’s Mother. Glamour Path. [dostęp 2019-09-14]. (ang.).
  24. ↑ Ross McDonagh: Ray Liotta takes his former wife Michelle Grace jewelry shopping at David Yurman. „Daily Mail”. [dostęp 2022-01-09]. (ang.).
  25. ↑ Ray Liotta nie żyje. Aktor znany z „Chłopców z ferajny” zmarł na Dominikanie. Miał 67 lat. Gazeta.pl. [dostęp 2022-05-26]. (pol.).
  26. ↑ Jmes Gant: Goodfellas star Ray Liotta dies in his sleep in the Dominican Republic aged 67. „Daily Mail”. [dostęp 2022-05-26]. (ang.).
  27. ↑ Mike Barnes: Ray Liotta, Actor in ‘GoodFellas,’ Dies at 67. „The Hollywood Reporter”. [dostęp 2022-05-26]. (ang.).
  28. ↑ Rebecca Rubin: Ray Liotta Finished Filming ‘Cocaine Bear’ and Apple’s True-Crime Series ‘Black Bird’ Before Death. „Variety”, 2022-05-26. [dostęp 2022-05-26]. (ang.).
  29. ↑ Gina Martinez: Ray Liotta’s cause of death revealed in autopsy report. CBS News, 2023-05-08. [dostęp 2024-02-19]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ray_Liotta&oldid=74999354”