Pyton królewski

Pyton królewski
	Python regius
	(Shaw, 1802)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Rząd	łuskonośne
Podrząd	węże
Infrarząd	Alethinophidia
Rodzina	pytony
Rodzaj	Python
Gatunek	pyton królewski
Synonimy
	Boa regia Shaw, 1802; Python Bellii Gray, 1842; Hortulia regia – Sclater, 1891; Shireenhoserus regia – Hoser, 2004;
	Boa regia Shaw, 1802; Python Bellii Gray, 1842; Hortulia regia – Sclater, 1891; Shireenhoserus regia – Hoser, 2004;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pyton królewski (Python regius) – gatunek węża z rodziny pytonów (Pythonidae), jeden z mniejszych przedstawicieli rodziny. Dość często spotykany w hodowlach terraryjnych, również w Polsce. Popularny głównie ze względu na ciekawe ubarwienie, stosunkowo niewielkie rozmiary, względną łatwość hodowli.

Opis: Typowe ubarwienie obejmuje brązowe i ciemnobrązowe plamy upstrzone jasnobrązowymi wzorami. Wzdłuż pyska, od nozdrzy po oko, ciągnie się żółta linia. Spód ciała przeważnie biały (w odcieniu kości słoniowej). Samice większe od samców, ponadto cechują je dłuższe pyski; różnice te nie są widoczne u młodych^[4]. Wyhodowano liczne odmiany barwne ok. 7000, między innymi: Mojave, Lesser, Fire, Ghost, Pastel, Albino, Yellow Belly, Phantom, Banana, Spider, Pinstripe, Axanthic, Piebald, Cinnamon, Chocolate, Champagne, Enchi, GHI.
Rozmiary: Osiąga ok. 1,5 m długości i masę ok. 2 kg^[5].
Biotop: Pytony królewskie występują na terenach głównie nizinnych^[5]. Zamieszkują różnorodne środowiska – od trawiastej i zakrzewionej sawanny, przez suchsze i zakrzewione obszary lasów deszczowych po, sporadycznie, obszary podmokłe^[6].
Pokarm: Ptaki i gryzonie^[6]. W warunkach hodowli terraryjnej zjada głównie myszy, szczury, chomiki, myszoskoczki, młode kurczęta. Osobniki pochodzące z odłowu mogą niekiedy sprawiać pewne trudności z przyjmowaniem pokarmu. Problem ten rzadziej dotyczy węży urodzonych w niewoli. Wśród osobników odłowionych często spotyka się różnego rodzaju infekcje układu pokarmowego.
Zachowanie: Większość czasu za dnia spędzają na ziemi lub w norach. Aktywne są głównie nocą, wtedy też większość czasu spędzają na drzewach, szczególnie samce^[6]^[4]. Gdy czują się zagrożone, zestresowane lub przestraszone zwijają się w kulkę dlatego w USA noszą nazwę Ball Python – czyli pyton kulkowy.
Rozmnażanie: Okres składania jaj przypada zwykle na drugą połowę pory suchej – od lutego do początku kwietnia. Samica składa zwykle 5-6 jaj^[5] (ogółem 1–11), które ochrania poprzez zawinięcie się wokół nich. Po około 58–70 dniach^[5] lęgną się 25–43 centymetrowe młode o masie 65–203 g^[4]. W naturze żyją do 10 lat^[6].
Występowanie: Afryka Zachodnia i Środkowa, od Senegalu i Sierra Leone po południowo-wschodni Sudan i północno-zachodnią Ugandę; odnotowany w 19 państwach. Rozmieszczenie jest nieregularne^[2]^[6].
Ochrona: Według IUCN pyton królewski to gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened)^[3]. Gatunek chroniony międzynarodową konwencją CITES oraz odpowiednimi przepisami Unii Europejskiej. Według informacji z 2015, gatunek szczególnie zagrożony był wówczas w Beninie, gdzie – zdaniem autorów – należałoby mu nadać status zagrożonego. Występował głównie na obszarach objętych czcią, jako że były lepiej chronione i niedostępne. W latach 2000–2013 osobniki na eksport pochodziły głównie z Beninu, Togo i Ghany; nie wiadomo jednak, ile z nich pochodziło z niewoli, a ile odłowiono na wolności ze względu na fałszowanie danych przez handlarzy^[6]. Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody wymaga rejestracji.

Przypisy

↑ ^a ^b Python regius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Peter Uetz & Jakob Hallermann: Python regius (SHAW, 1802). The Reptile Database. [dostęp 2017-11-15].
↑ ^a ^b Python regius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c Alex Graf: Python regius Ball Python, Royal Python. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. University of Michigan, 2011. [dostęp 2017-11-15].
↑ ^a ^b ^c ^d Tamir M.T.M. Ellis Tamir M.T.M., Mark A.M.A. Chappell Mark A.M.A., Metabolism, temperature relations, maternal behavior, and reproductive energetics in the ball python (Python regius), „Journal of Comparative Physiology B”, 157 (3), 1987, s. 393–402, DOI: 10.1007/BF00693366 [dostęp 2024-07-16] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Christian A.S.Ch.A.S. Toudonou Christian A.S.Ch.A.S., Ball python ''Python regius'', [w:] Twenty-eighth meeting of the Animals Committee Tel Aviv (Israel), 30 August-3 September 2015 [online], CITES [dostęp 2017-11-15] [zarchiwizowane 2017-11-15] .

Linki zewnętrzne

Artykuł poświęcony hodowli pytonów królewskich

[itis-1] Python regius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[r-d-2] Peter Uetz & Jakob Hallermann: Python regius (SHAW, 1802). The Reptile Database. [dostęp 2017-11-15].

[iucn-3] Python regius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[adw-4] Alex Graf: Python regius Ball Python, Royal Python. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. University of Michigan, 2011. [dostęp 2017-11-15].

[springer-5] Tamir M.T.M. Ellis Tamir M.T.M., Mark A.M.A. Chappell Mark A.M.A., Metabolism, temperature relations, maternal behavior, and reproductive energetics in the ball python (Python regius), „Journal of Comparative Physiology B”, 157 (3), 1987, s. 393–402, DOI: 10.1007/BF00693366 [dostęp 2024-07-16] (ang.).

[cites-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Christian A.S.Ch.A.S. Toudonou Christian A.S.Ch.A.S., Ball python ''Python regius'', [w:] Twenty-eighth meeting of the Animals Committee Tel Aviv (Israel), 30 August-3 September 2015 [online], CITES [dostęp 2017-11-15] [zarchiwizowane 2017-11-15] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]