Przejdź do zawartości

Paweł Fitin

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Paweł Fitin
Павел Михайлович Фитин
Wiktor
Ilustracja
Legitymacja st. mjr b.p. Pawła Fitina do Odznaki „Zasłużony Funkcjonariusz NKWD”
generał porucznik bezpieczeństwa państwowego generał porucznik bezpieczeństwa państwowego
Data i miejsce urodzenia

28 grudnia 1907
Ożogino, gubernia tobolska

Data i miejsce śmierci

24 grudnia 1971
Moskwa

Przebieg służby
Lata służby

1934–1935 i 1938–1953

Formacja

Armia Czerwona
GUGB
NKGB
NKWD
MGB
MWD

Stanowiska

Szef wywiadu zagranicznego ZSRR:

  • V Zarząd GUGB
  • I Zarząd NKGB
  • I Zarząd NKWD
  • I zarząd MGB

Minister Bezpieczeństwa Państwowego Kazachskiej SRR

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Późniejsza praca

dyrektor kombinatu fotograficznego

podpis
Odznaczenia
Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonej Gwiazdy Medal „Za zasługi bojowe” Medal „Za obronę Moskwy” Medal „Za obronę Kaukazu” Medal „Za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945” Medal „Za zwycięstwo nad Japonią” Medal jubileuszowy „30 lat Armii Radzieckiej i Floty” Medal „W upamiętnieniu 800-lecia Moskwy” Order Czerwonego Sztandaru (Mongolia - baretka do 1961 roku) Order Lwa Białego II klasy (Czechosłowacja) Krzyż Wojenny Czechosłowacki 1939 Order Partyzanckiej Gwiazdy I klasy

Paweł Michajłowicz Fitin krypt. Wiktor (ros. Павел Михайлович Фитин, ur. 15 grudnia?/28 grudnia 1907 we wsi Ożogino, gubernia tobolska, zm. 24 grudnia 1971 w Moskwie) – generał porucznik bezpieczeństwa państwowego, wieloletni funkcjonariusz służb specjalnych ZSRR. W latach 1939–1946 szef cywilnego wywiadu zagranicznego ZSRR, kolejno: V Zarządu GUGB, I Zarządu NKGB i I Zarządu NKWD. W 1940 roku jeden z realizatorów zbrodni katyńskiej.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Z zawodu rolnik, absolwent wyższej szkoły rolniczej, zastępca dyrektora naczelnego wydawnictwa rolniczego Sielchozgiz.

W latach 1934–1935 służył w Armii Czerwonej. Od 1932 pracował w wydawnictwie „Selchozgiz”. Od stycznia 1938 słuchacz wyższej szkoły NKWD (pierwszej szkoły wywiadu zagranicznego, tzw. SZON). W grudniu 1938, po odsunięciu Nikołaja Jeżowa i nominacji Ławrientija Berii na szefa NKWD został skierowany do wywiadu zagranicznego, w maju 1939 mianowany jego szefem (5 Zarząd GUGB). Po dokonaniu reorganizacji służb bezpieczeństwa i wywiadu w lutym 1941 mianowany szefem I Zarządu (Wywiad Zagraniczny) NKGB, następnie I Zarządu NKWD. Sprawował to stanowisko do końca wojny. W 1940 roku współuczestniczył w realizacji zbrodni katyńskiej.

Wielokrotnie przestrzegał przed groźbą ataku niemieckiego, narażając się tym samym Józefowi Stalinowi, niedoceniającemu zagrożenie. Odniósł wiele sukcesów wywiadowczych podczas II wojny światowej, m.in. prowadząc siatkę szpiegowską Cambridge. W swoim raporcie z 1945 o Anthonym Bluncie pisał: Ten agent wykonał tak ogromną, tytaniczną pracę dla nas podczas wojny, że musi być wyczerpany. Powinniśmy zostawić go w spokoju przez okres pięciu lub dziesięciu lat. Ze swoimi ludźmi w III Rzeszy i innych państwach kontaktował się przy pomocy kryptonimu „Wiktor”[1].

Po wojnie w 1946 objął stanowisko zastępcy pełnomocnika NKWD w Niemczech, następnie w 1947 przeniesiony do Swierdłowska na stanowisko zastępcy szefa zarządu w MGB ZSRR, później ponownie przeniesiony, tym razem do Kazachstanu, gdzie został ministrem bezpieczeństwa państwowego.

Po aresztowaniu Ławrientija Berii w 1953 usunięty ze służby bez prawa do zasiłku i emerytury. Znalazł zatrudnienie w Moskwie jako dyrektor kombinatu fotograficznego, w którym pracował do 1970. Zmarł w Moskwie w grudniu 1971. Spoczywa na Cmentarzu Wwiedieńskim.

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Był trzykrotnie żonaty.

  • z pierwszą żoną, Aleksandrą Martynową miał syna Anatolija (ur. 1932), pułkownika FSB;
  • z drugą żoną, Lilią Blucher (lub Bułatową) miał dwoje dzieci, Natalię (ur. 1937) i Władimira (ur. 1946);
  • trzecia żona – Nina.

W literaturze

[edytuj | edytuj kod]

Był pierwowzorem komisarza b.p. III rangi Władimira Nikołajewicza Gromowa krypt. „Aleks” – szefa radzieckiego wywiadu w serii powieści Juliana Siemionowa o Stirlitzu. W serialu Siedemnaście mgnień wiosny zagrał go aktor Piotr Czernow[2].

Upamiętnienia

[edytuj | edytuj kod]

Awanse

[edytuj | edytuj kod]

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Związek Radziecki

[edytuj | edytuj kod]

Zagraniczne

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Venona, [w:] Norman Polmar, Thomas B. Allen, Księga szpiegów. Encyklopedia, Halina Białkowska (tłum.), Warszawa: Wyd. Magnum, 2000, s. 601–605, ISBN 83-85852-27-1, OCLC 749358210.
  2. Семнадцать мгновений весны (сериал, 2 сезона) – КиноПоиск [online], www.kinopoisk.ru [dostęp 2018-09-07] (ros.).
  3. В курганском селе Ожогино установят мемориальную доску герою-разведчику Павлу Фитину – ИА REGNUM [online], regnum.ru [dostęp 2018-09-07] (ros.).
  4. В Екатеринбурге открыли памятник „начальнику Штирлица” – Российская газета [online], rg.ru [dostęp 2018-09-07] (ros.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]