Leszek Długosz
 Leszek Długosz podczas występu (2010) | |
| Data i miejsce urodzenia |
18 czerwca 1941 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
23 marca 2024 |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Aktywność |
1964–2024 |
| Powiązania | |
| Odznaczenia | |
    
| |
| Strona internetowa | |
Leszek Marek Długosz (ur. 18 czerwca 1941 w Zaklikowie[1], zm. 23 marca 2024 w Krakowie[2]) – literat, kompozytor, pianista, aktor, jeden z najbardziej znanych polskich śpiewających poetów[3]. Kawaler Orderu Orła Białego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W 1964 ukończył studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, a w latach 1964–1966 studiował na Wydziale Aktorskim w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie. Zadebiutował w 1964 w teatrzyku piosenki Uniwersytetu Jagiellońskiego Hefajstos. W 1965 związał się z kabaretem literackim „Piwnica pod Baranami”, gdzie uchodził za jednego z najwybitniejszych artystów w zespole[4].
Pierwszy tomik poezji – Lekcje rytmiki wydał w 1973. Z Piwnicą rozstał się w 1978 i od tego czasu występował przeważnie samodzielnie. Rok później przebywał na stypendium artystycznym we Francji, ufundowanym przez rząd Francji. Zaowocowało ono wydaniem płyty w całości w języku francuskim. Wydał kilkanaście tomików poezji, m.in. Piwnica idzie do góry.
W 1981 skomponował muzykę do spektaklu Kurhanek Maryli w reżyserii Ewy Lassek (wyst. Teatr Bagatela im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego w Krakowie)[5].
Z własnymi recitalami występował w Polsce i za granicą (m.in. w Austrii, Belgii, Czechosłowacji, Francji, Kanadzie, Niemczech Zachodnich, Szwajcarii, Szwecji, Stanach Zjednoczonych, Włoszech).
Oprócz działalności estradowej i literackiej publikował felietony w „Czasie Krakowskim” i „Rzeczpospolitej”. Wraz z Krzysztofem Magowskim zrealizował w Telewizji Polskiej cykl poświęcony poezji – Literatura według Długosza. W 2007 w Radiu Kraków prowadził autorski program „Przyjemności niedzieli”. Od 2009 był członkiem Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa (SKOZK). Wykładał w Studium Literacko-Artystycznym na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Był stałym współpracownikiem wydawanego w Krakowie miesięcznika „Wpis”, którego każde wydanie zaczynało się jego autorskim wierszem.
W wyborach parlamentarnych przeprowadzonych w 2007 z ramienia Prawa i Sprawiedliwości kandydował do Senatu, lecz nie uzyskał mandatu[6]. W 2010 został członkiem Krakowskiego Społecznego Komitetu Poparcia Jarosława Kaczyńskiego w przyspieszonych wyborach prezydenckich[7].
Od 1965 żonaty z Barbarą Hrynkiewicz, siostrą pierwszej żony Wiesława Dymnego. Miał dwóch synów[8][9].
Śmierć i pogrzeb
[edytuj | edytuj kod]Leszek Długosz zmarł 23 marca 2024 roku, po długiej chorobie nowotworowej. Został pochowany 27 marca przy nowej Alei Zasłużonych na cmentarzu Rakowickim, przy ul. Prandoty[2]. Uroczystości pogrzebowe rozpoczęły się mszą w kościele św. Krzyża, którą odprawił abp Marek Jędraszewski. W ostatnim pożegnaniu uczestniczył prezydent Andrzej Duda, rodzina, przyjaciele oraz politycy, m.in. Ryszard Terlecki i Andrzej Adamczyk, a także prezydent Krakowa Jacek Majchrowski. Poetę żegnali też artyści, m.in. Olgierd Łukaszewicz i Andrzej Zieliński[10][11].
Odznaczenia i nagrody
[edytuj | edytuj kod]Odznaczony Krzyżem Oficerskim (2008)[12] i Komandorskim (2016)[13] Orderu Odrodzenia Polski (2016)[14]. Był członkiem Kapituły Medalu „Niezłomnym w słowie”[15].
W 1982 Leszek Długosz otrzymał Nagrodę Miasta Krakowa za osiągnięcia w dziedzinie piosenki poetyckiej. W marcu 1996 za wybór wierszy Z tego, co jest otrzymał Nagrodę Krakowska Książka Miesiąca. W 2007 w Warszawie uhonorowano go Tytułem Mistrza Mowy Polskiej VOX POPULI (nagroda publiczności)[5].
W 2006 został odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[16].
W 2021 został odznaczony przez prezydenta Andrzeja Dudę Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości. W tym samym roku otrzymał Order Orła Białego[17][18].
W 2022 został uhonorowany Doroczną Nagrodą Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za całokształt twórczości[19].
W 2024 został uhonorowany (pośmiertnie) Nagrodą Feniks Specjalny – Księga Życia XXIX Targów Wydawców Katolickich[20]
Najsłynniejsze utwory
[edytuj | edytuj kod]- Berlin 1913 – sł. Julian Tuwim, muz. L. Długosz
- Dzień w kolorze śliwkowym – sł. i muz. L. Długosz
- Ja chciałbym być poetą – sł. Andrzej Bursa, muz. L. Długosz
- Jaka szkoda – sł. S. Baliński, muz. L. Długosz
- Nasze ognisko – sł. Andrzej Bursa, muz. L. Długosz
- Nie ma nas – sł. i muz. L. Długosz
- Pod Baranami też już dzisiaj inny czas – sł. i muz. L. Długosz
- Nocne rozmowy z Piotrem S. – sł. L. Długosz, muz. Zygmunt Konieczny, wyk. Anna Szałapak
Dyskografia
[edytuj | edytuj kod]- LP 1980 – „Leszek Długosz” – wyd. Muza
- LP 1985 – „Leszek Długosz” – wyd. Muza
- LP 1986 – „La poussiére de l'été” – wyd. Muza
- LP 1988 – „Leszek Długosz” – wyd. Muza
- CD 1993 – „The Best of…” – wyd. Polskie Nagrania
- CD 1995 – „Leszek Długosz” – wyd. Quazar
- CD 1998 – „W Czarnolesie” – wyd. Quazar
- CD 2001 – „Także i ty – Złota kolekcja"
- CD 2003 – „Dusza na ramieniu” – wyd. WL (wraz z tomikiem poezji)
- CD 2011 – „Leszek Długosz 2011” – wyd. MEDIA ART (http://www.artmuza.eu/)
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]- 1971: Trzecia część nocy jako Ślepy, dowódca organizacji
- 1972: Skarb trzech łotrów jako student pomagający Maddockowi
- 1975: Trzecia granica jako partyzant
- 1978: Znaki zodiaku jako Adam
- 1987: Na srebrnym globie jako Tomasz
- 1994: Voyage en Pologne jako Vincent
- 2016: Smoleńsk jako mężczyzna dyskutujący na ul. Franciszkańskiej w Krakowie
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]Poezje
[edytuj | edytuj kod]- Lekcje rytmiki, 1973
- Na własną rękę, 1976
- Wywoływanie wilka z lasu, 1980
- Śpiewnik ilustrowany, 1984
- Pewnego dnia, pewnego dnia..., 1988
- Lekkie popołudnie, 1989
- Gościnne pokoje muzyki, 1992
- Album krakowski, 1993
- Z tego co jest, 1995
- Po głosach, po śladach..., 1996
- Piwnica idzie do góry, 2000
- Leszek Długosz, 2001
- Dusza na ramieniu : wiersze i piosenki, 2003
- Na rynku usiąść w Kazimierzu..., 2004
- Podróżne, 2008
- Ono śliczne świętowanie, 2014
- Pamiętać, 2015
- Ta chwila, ten blask lata cały... : wiersze dawne i nowe, 2016
- Podwawelska kolęda [współautor: Adam Bujak], 2017
- Do szkiełka z Muzeum Czartoryskich, 2020
Opowiadania
[edytuj | edytuj kod]- Korzenie nie znają granic, 2004
Wspomnienia
[edytuj | edytuj kod]- Pod Baranami : ten szczęsny czas... : sceny i obrazy z "życia piwnicznego" w Krakowie w latach 60. i 70. XX wieku, 2013
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Leszek Długosz w bazie filmpolski.pl
- ↑ a b Nie żyje Leszek Długosz. krakow.pl, 2024-03-27. [dostęp 2024-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-03-29)]. (pol.).
- ↑ Oficjalna strona Festiwalu Kraków 2000
- ↑ Dziś Piotr Skrzynecki obchodziłby swoje imieniny [online], wydawnictwoliterackie.pl, 29 czerwca 2007 [dostęp 2020-08-21] [zarchiwizowane z adresu 2007-07-01].
- ↑ a b Leszek Długosz, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 2017-11-24].
- ↑ Wybory 2007 [online], wybory2007.pkw.gov.pl [dostęp 2017-11-24].
- ↑ Jarosław Kaczyński - Kandydat na Prezydenta RP, Komitet Wyborczy Jarosława Kaczyńskiego [online], jaroslawkaczynski.info [dostęp 2020-08-21].
- ↑ Leszek Długosz: Byłem stary od początku [WYWIAD] [online], forsal.pl, 23 sierpnia 2020 [dostęp 2024-03-29] (pol.).
- ↑ https://instytutlukasiewicza.pl/wp-content/uploads/2021/06/80_JUBILEUSZOWA-OPOWIESC-O-LESZKU-DLUGOSZU.pdf
- ↑ Małgorzata Krajewska: Pogrzeb Leszka Długosza w Krakowie. Poetę żegnali artyści i politycy. wiadomosci.radiozet.pl, 2024-03-27. [dostęp 2024-03-28].
- ↑ Katarzyna Jaraczewska: Pogrzeb Leszka Długosza. Barda Krakowa żegnały tłumy. ludzie.fakt.pl, 2024-03-27. [dostęp 2024-03-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-04-28)].
- ↑ M.P. z 2009 r. nr 27, poz. 366
- ↑ M.P. z 2016 r. poz. 526
- ↑ Odznaczenia państwowe dla zasłużonych pracownikom i twórców związanych z krakowskim wydawnictwem „Arcana”. prezydent.pl, 2016-06-08. [dostęp 2016-07-28].
- ↑ Medal Niezłomnym w Słowie [online], 13-grudnia.pl [dostęp 2012-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-02].
- ↑ Medal Zasłużony Kulturze - Gloria Artis. www.mkidn.gov.pl. [dostęp 2020-05-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-26)].
- ↑ M.P. z 2022 r. poz. 167
- ↑ Ordery z okazji Narodowego Święta Niepodległości. prezydent.pl, 11 listopada 2021. [dostęp 2021-11-11].
- ↑ Znamy laureatów Dorocznej Nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. nck.pl, 2022-12-13. [dostęp 2023-04-13].
- ↑ XXIX Targi Wydawców Katolickich: A. Bujak z Nagrodą Główną "Feniks Złoty" [online], dzieje.pl [dostęp 2024-04-13] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Wolański R., Leksykon Polskiej Muzyki Rozrywkowej, Warszawa 1995, Agencja Wydawnicza MOREX, ISBN 83-86848-05-7, tu hasło Długosz Leszek, s. 41.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Oficjalna strona internetowa Leszka Długosza
- Leszek Długosz w bazie IMDb (ang.)
- Leszek Długosz w bazie filmpolski.pl
- Leszek Długosz – publikacje w bibliotece Polona
- Absolwenci Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Artyści związani z Krakowem
- Laureaci Mistrza Mowy Polskiej
- Laureaci Nagrody Miasta Krakowa
- Ludzie Polskiego Radia
- Ludzie urodzeni w Zaklikowie
- Ludzie związani z Piwnicą pod Baranami
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Orderem Orła Białego (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
- Pochowani na cmentarzu Rakowickim
- Polscy aktorzy filmowi
- Polscy kompozytorzy muzyki rozrywkowej
- Polscy poeci
- Polscy wokaliści
- Polscy wykonawcy poezji śpiewanej i piosenki literackiej
- Publicyści Przeglądu Powszechnego
- Urodzeni w 1941
- Zmarli w 2024