Odra Zachodnia
 Miejsce rozdzielenia się Odry na Wschodnią i Zachodnią (przegrodzoną jazem) w okolicach Widuchowej | |||||||||||||
| Kontynent | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Państwo | |||||||||||||
| Rzeka | |||||||||||||
| Źródło | |||||||||||||
| Miejsce | Odra, k. Widuchowej | ||||||||||||
| Współrzędne | |||||||||||||
| Ujście | |||||||||||||
| Recypient | Odra | ||||||||||||
| Miejsce | |||||||||||||
| Współrzędne | |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |||||||||||||
Odra Zachodnia (niem. Westoder) – rzeka[1], zachodnie, lewe ramię rzeki Odry od miejscowości Widuchowa. Do Skośnicy jest pierwotnym korytem Odry, której większość wód obecnie płynie Odrą Wschodnią. Stanowi śródlądową drogę wodną połączoną z Kanałem Hohensaaten-Friedrichsthal.
Rzeka płynie w Dolinie Dolnej Odry, wytyczając razem z Odrą Wschodnią obszar zwany Międzyodrzem, na którym został utworzony Park Krajobrazowy Dolina Dolnej Odry. Obszar Międzyodrza obejmuje fluwiogeniczne torfowiska i mokradła poprzecinane siecią kanałów i starorzeczy, z którymi Odra Zachodnia jest połączona.
Przebieg
[edytuj | edytuj kod]Ramiona Odry rozdzielają się w odległości 704,1 km od źródła rzeki, w pobliżu wsi Widuchowa. Odra Wschodnia na odcinku od Widuchowej do Gryfina powstała jako sztucznie wykonany przekop, podczas gdy Odra Zachodnia jest pierwotnym korytem rzeki, przez który przepływa mniejsza część wód Odry[2]. Górny bieg ramienia na odcinku 17,1 km[3] stanowi granicę polsko-niemiecką. Na początku Odry Zachodniej znajduje się jaz zastawkowy, który reguluje przepływ wody. Ok. 3 km dalej do ramienia uchodzi Kanał Hohensaaten-Friedrichsthal (HoFriWa).
Dopływy: Kanał Krzyżowy, Kanał Leniwy, Kanał Moczydłowski, Kanał Wtórny, Żeglica.
Powyżej wsi Pargowo53°16′28,398″N 14°26′39,080″E/53,274555 14,444189 Odra Zachodnia przestaje być rzeką graniczną – granica polsko-niemiecka odbiega na zachód. Przed Szczecinem od Odry Zachodniej odchodzi Kanał Kurowski, następnie do rzeki poprzez strugę Skośnicę uchodzi część wód Odry Wschodniej. Dalszy główny nurt łączy się z Kanałem Kurowskim oraz Kanałem Leśnym i przechodzi przez Szczeciński Węzeł Wodny.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Na początku XX wieku dokonano przekopu Odry Wschodniej z Widuchowej do Gryfina, a także wykonano dwukilometrowy przekop Odry Zachodniej od Widuchowej w kierunku północno-wschodnim, skracając meander obecnego Kanału Węzłowego (stare koryto Odry). Na początku Odry Zachodniej zbudowano w 1914 roku jaz zastawkowy (o długości 78 m), który pozwalał regularnie zasilać Odrę Zachodnią w minimalne przepływy. Naturalny spływ grawitacyjny kierował się korytem Odry Zachodniej, dlatego jaz miał za zadanie skierowanie wody do nowego (przekopanego) koryta Odry Wschodniej. Zabezpieczało to także Odrę Zachodnią od większego przepływu i związanej z nim nadmiernej erozji[4].
Infrastruktura
[edytuj | edytuj kod]
Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z 2002 r. ws. klasyfikacji śródlądowych dróg wodnych[5], Odra Zachodnia ma klasę żeglugową Vb i stanowi część śródlądowej drogi wodnej zwanej w całości Odrzańską Drogą Wodną. Administruje nią Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie.
Pierwszym mostem ponad Odrą Zachodnią jest most drogi wojewódzkiej nr 120 biegnącej z Gryfina do wsi Mescherin w Niemczech. Ponad Odrą Zachodnią przechodzi także stalowy most w ciągu autostrady A6 o długości 244,70 m i szerokości 13,40 m[6].
Stan sanitarny
[edytuj | edytuj kod]W 2007 roku dokonano pomiarów kontrolnych Odry Zachodniej w miejscowości Mescherin na 14,6 km, gdzie oceniono jakość wody na III klasę czystości[7]. W 2005 dokonano także pomiarów przy moście autostrady A6 na 25,4 km, gdzie oceniono jakość wody na III klasę czystości[8].
Ochrona przyrody
[edytuj | edytuj kod]Zostały ustanowione dwa obręby ochronne, gdzie zabrania się połowu ryb oraz czynności szkodliwych dla ryb w okresie od 1 stycznia do 15 maja każdego roku. Pierwszy obręb obejmuje odcinek Odry Zachodniej od śluzy samoczynnej przy ujściu Kanału Krzyżowego do śluzy przy ujściu Starej Regalicy. Drugi obręb został wyznaczony na długości 2000 m przed ujściem strugi Skośnicy[9].
Wschodni brzeg Odry Zachodniej stanowi granicę rozciągającego się dalej na wschód Parku Krajobrazowego Doliny Dolnej Odry[10].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 191, ISBN 83-239-9607-5.
- ↑ Opis Odrzańskiej Drogi Wodnej Zawartej w granicach RZGW Szczecin. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie. [dostęp 2009-06-28].
- ↑ RZGW Szczecin
- ↑ Michał Urbański: Międzyodrze – ziemia pozyskana. Gryfiński Dom Kultury. [dostęp 2009-06-28]. (pol.).
- ↑ Dz. U. z 2002 r. Nr 77, poz. 695. [online]
- ↑ Most przez Odrę Zachodnią. Transprojekt Gdański. [dostęp 2009-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-13)]. (pol.).
- ↑ V2 Rzeki. W: Raport o stanie środowiska w województwie zachodniopomorskim w latach 2006-2007. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie, 2008-12-30, s. 69.
- ↑ IV.2. Rzeki. W: Raport o stanie środowiska w województwie zachodniopomorskim w latach 2004-2005. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie, 2007-02-14, s. 57.
- ↑ Rozporządzenie Nr 10/99 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 22 grudnia 1999 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 1999 r. Nr 51, Poz. 749)
- ↑ Dolina Dolnej Odry. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-04-21].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]
