Ochrona przyrody w Mołdawii
Ochrona przyrody w Mołdawii ma tradycje sięgające początków XX wieku. W efekcie starań przyrodników w 1926 r. objęto ochroną 13 fragmentów lasów. W 1930 r. powołano pierwsze rezerwaty przyrody chroniące lasy Besarabii: „Căpriana” (5011 ha), „Lozova” (200 ha) i „Cărbuna” (35 ha)[1]. Ochroną objęto też łąki nad Dniestrem i Prutem. Po zajęciu Besarabii przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich obszary chronione, głównie o charakterze krajobrazowym, powołano na nowo dopiero w 1962 r. W 1968 r. powstał Komitet Krajowy Ochrony Przyrody, który przyczynił się do znaczącego powiększenia obszarów chronionych do 90821 ha[1]. W 1971 r. powołano pierwszy po wojnie ścisły rezerwat przyrody „Codrii”, który wówczas objął 2734 ha[1]. W 1976 r. powstała pierwsza „Mołdawska Czerwona Księga Zwierząt i Roślin”. Po uzyskaniu niepodległości instytucje państwowe dostosowano do działalności w nowych warunkach politycznych. Aktualnie rząd Mołdawii przeprowadza proces reform w ramach których zostaje unowocześnione prawo i zwiększona współpraca międzynarodowa. Przykładem tych działań jest powołanie parku narodowego, obszarów Ramsar, czy projekt sieci korytarzy ekologicznych[2].
Obecnie w Mołdawii rozróżnia się 11 różnych form ochrony przyrody z czego 8 odpowiada kategoriom Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN). Zajmują one łącznie ponad 5% powierzchni państwa. Większością obszarów administruje państwowe gospodarstwo leśne Moldsilva[3]. Spora część terenów, szczególnie niższych kategorii i zarządzanych przez samorządy, nie jest pod dostateczną opieką, będąc narażonym na nielegalne wydobycie surowców, czy kłusownictwo[4]. Do obszarów chronionych ustawowo należą[3]:
- Naukowe rezerwaty przyrody (rum. rezervații științifice): jest to pięć obszarów o łącznej powierzchni 19379 ha spełniających wysokie normy ochronne, posiadające własne zarządy, stwarzają możliwości prowadzenia badań naukowych i edukacji. Chronią najcenniejsze fragmenty przyrody, a wstęp jest do nich płatny. Odpowiadają kategorii Ia IUCN (ścisły rezerwat przyrody).
- Kodry (Codru), powołany 1971, powierzchnia 5177 ha
- Jahorłyk (Iagorlâc), 1988, 863 ha, (na terenie separatystycznego regionu Naddniestrza)
- Dolny Prut (Prutul de Jos), 1991, 1691 ha
- Plaiul Fagului, 1992, 5642 ha
- Pădurea Domnească, 1993, 6032 ha
- Park Narodowy Orgiejów (rum. Parcul Național Orhei) powołano w 2013 r. na obszarze 33792 ha. Jest to pierwsza i jedyna forma ochrony tego typu w państwie. W jej granicach znajdują się cenne przyrodniczo lasy Kodrów Orgiejowskich, czy kandydujące na listę światowego dziedzictwa UNESCO stanowisko archeologiczne Starego Orgiejowa.
- Pomniki przyrody (rum. monumente ale naturii), których jest 130 (87 geologicznych i paleontologicznych, 31 wodnych, 13 botanicznych). Do tej kategorii prawo mołdawskie zalicza też zagrożone gatunki roślin i zwierząt objęte ochroną (jest ich łącznie 472).
- Rezerwaty przyrody (rum. rezervații naturale), których powołano ich dotąd 62, z czego 51 leśnych, 9 roślin lecznyczych i 3 mieszane na łącznym obszarze 8009 ha.
- Rezerwaty krajobrazowe (rum. rezervații peisajere), których powołano 41 na łącznym obszarze 34200 ha.
- 13 Rezerwatów zasobów naturalnych (rum. rezervații de resurse) o obszarze łącznym 523 ha.
- Obszary o zarządzie wielofunkcyjnym (rum. arii cu management multifuncțional) na które składa się 5 sektorów reprezentatywnych roślinności stepowej, 25 sektorów reprezentatywnych roślinności łąkowej i 2 lasy ochronne.
- 3 Obszary wodno-błotne o znaczeniu międzynarodowym (rum. zone umede de importanță internațională) o łącznej powierzchni 94705,5 ha:
- Dolny Dniestr (Nistru de Jos), powołany w 2003 r. na powierzchni 60000 ha;
- Jeziora dolnego Prutu (Lacurile Prutului de Jos), powołany w 2000 r. na powierzchni 19152 ha;
- Unguri-Holoșnița powołany w 2005 r. na powierzchni 15553 ha.
- 2 Ogrody dendrologiczne (rum. grădini dendrologice).
- 21 pomników architektury krajobrazu (rum. monumente de arhitectură peisajeră).
- Ogród Zoologiczny w Kiszyniowie (rum. Grădina Zoologică din Chișinău)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Ministerstwo Środowiska Republiki Mołdawii. [dostęp 2015-09-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-03)].
- ↑ UNECE Republic of Moldova Environmental Performance Reviews
- ↑ a b STRATEGIA privind diversitatea biologică a Republicii Moldova pentru anii 2015-2020
- ↑ David Rodríguez Rodríguez , Protected Areas of the Republic of Moldova An updated review: September 2009 Spanish National Research Council (CSIC)
