Jurij Szuchewycz

Jurij Szuchewycz
Юрій-Богдан Романович Шухевич
Data i miejsce urodzenia	28 marca 1933 ; Ohladów, Polska
Data i miejsce śmierci	22 listopada 2022 ; Monachium, Niemcy
Narodowość	ukraińska
Partia	UNA-UNSO, Partia Radykalna Ołeha Laszki
Rodzice	Roman Szuchewycz, Natalia Berezynska
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Jurij-Bohdan Romanowycz Szuchewycz, ukr. Юрій-Богдан Романович Шухевич (ur. 28 marca 1933 we Ohladowie, zm. 22 listopada 2022 w Monachium^[1]) – ukraiński polityk, długoletni (1948-1988) więzień polityczny Gułagu, członek Ukraińskiej Grupy Helsińskiej (od 1979), działacz nacjonalistyczny, deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy VIII kadencji (2014-2019)^[2].

Życiorys

Syn Romana Szuchewycza, dowódcy Ukraińskiej Powstańczej Armii. 27 lipca 1945 aresztowany przez NKWD wraz z matką Natalią Berezynską i siostrą Marią^[3], następnie wysłany wraz z siostrą do domu dziecka w Stalino, skąd dwukrotnie zbiegał. W latach 1948–1958 i 1958–1968 więziony formalnie z art. 62 kodeksu karnego USRR - propaganda i agitacja antysowiecka, faktycznie jako członek rodziny wroga ludu. W latach 1948–58 przebywał w więzieniu we Włodzimierzu nad Klaźmą^[4], następnie w łagrach. Zwolniony w sierpniu 1968 z zakazem powrotu na Ukrainę, osiedlił się w Nalczyku w Kabardyno-Bałkarskiej ASRR, pracował jako elektromonter. 26 marca 1972 powtórnie uwięziony, 9 września 1972 skazany na 10 lat obozu specjalnego reżimu i 5 lat zesłania. Karę odbywał w więzieniu włodzimierskim, później w więzieniu w Czystopolu w Tatarskiej ASRR. Od 1979 członek Ukraińskiej Grupy Helsińskiej^[5]. W 1982 w więzieniu stracił wzrok. Zwolniony po odbyciu kary w 1983, zesłany^[6]. Ostatecznie uwolniony z zesłania po upływie terminu ostatniego wyroku w 1988, w 1990 zezwolono mu na powrót na Ukrainę.

W latach 1991–1994 przywódca nacjonalistycznej organizacji UNA-UNSO, później wycofał się z czynnego życia politycznego.

19 sierpnia 2006 został przez prezydenta Ukrainy Wiktora Juszczenkę uhonorowany tytułem Bohatera Ukrainy^[7].

W 2011 na wiecu we Lwowie wraz z Rostysławem Nowożencem wzywał do przyłączenia do Ukrainy dawniej zamieszkiwanych częściowo przez Ukraińców ziem znajdujących się m.in. w Polsce: „Łemkowszczyzny", Nadsania, Chełmszczyzny i Podlasia^[8].

W przedterminowych wyborach parlamentarnych w 2014 kandydował z piątego miejsca listy krajowej Partii Radykalnej Ołeha Laszki, uzyskując mandat deputowanego VIII kadencji^[9].

Żona Walentyna z d. Trocenko, syn Roman (ur. 1970), córka Iryna (ur. 1971)^[10].

Przypisy

↑ Умер Герой Украины Юрий Шухевич (ros.)
↑ Офіційний портал Верховної Ради України [online], itd.rada.gov.ua [dostęp 2021-02-20] (ukr.).
↑ GrzegorzG. Motyka GrzegorzG., Wołyń '43, wyd. I, Wydawnictwo Literackie, 2016, s. 143, ISBN 978-83-08-06207-4 (pol.).
↑ W kwietniu 1956 na krótko uwolniony z mocy amnestii dla więźniów politycznych okresu stalinowskiego, postanowienie amnestyjne na skutek skargi prokuratora generalnego ZSRR Romana Rudienki uchylono.
↑ Українська Гельсінкська Група 1978-1982. Документи і матеріяли. Торонто-Балтимор 1983, wyd. Українське Видавництво "Смолоскип" ім. В. Симоненка, ISBN 0-914834-50-9 s.959-960. wersja elektroniczna
↑ Шухевич Юрій w: Encyklopedia ukrainoznawstwa, Lwów 2000, ISBN 5-7707-4048-5, t. 10, s. 3909-3910.
↑ Указ Президента України № 703/2006 Про присвоєння Ю.Шухевичу звання Герой України. president.gov.ua, 19 sierpnia 2014. [dostęp 2014-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-24)]. (ukr.).
↑ Wiec we Lwowie: odłączyć ukraińskie ziemie od Polski
↑ Serwis CVK – Wybory 2014. [dostęp 2014-11-04]. (ukr.).
↑ Українська Гельсінкська Група 1978-1982. Документи і матеріяли. Торонто-Балтимор 1983, wyd. Українське Видавництво "Смолоскип" ім. В. Симоненка, ISBN 0-914834-50-9 s.959. wersja elektroniczna

Bibliografia, literatura, linki

Шухевич Юрій w: Encyklopedia ukrainoznawstwa, Lwów 2000, ISBN 5-7707-4048-5, t. 10, s. 3909-3910.
Шухевич Юрій w: Українська Гельсінкська Група 1978-1982. Документи і матеріяли. Торонто-Балтимор 1983, Українське Видавництво "Смолоскип" ім. В. Симоненка, ISBN 0-914834-50-9 s.959-960. wersja elektroniczna
Wspomnienia Jurija Szuchewycza w rozmowie z Dmytrom Gordonem (2012) cz. 1
Wspomnienia Jurija Szuchewycza w rozmowie z Dmytrom Gordonem (2012) cz. 2 (język ukraiński)
Wypowiedź Jurija Szuchewycza na stronie Polskiego Radia (2013)
Ukraina. Oszukane pokolenie nie chce już czekać. Z Jurijem Szuchewyczem rozmawia Igor T. Miecik Gazeta Wyborcza, 28.03.2015, dostęp 30.03.2015.
Syn dowódcy UPA nie chce fałszywego pojednania - z Jurijem Szuchewyczem rozmawiają Bartosz Andrejuk i Franciszek Rapacki, Rzeczpospolita 10 kwietnia 2015, dostęp 13.04.2015
Jurij Szuchewycz: Wołyń ludobójstwem? Ile wam Kreml zapłacił?

[1] Умер Герой Украины Юрий Шухевич (ros.)

[2] Офіційний портал Верховної Ради України [online], itd.rada.gov.ua [dostęp 2021-02-20] (ukr.).

[3] GrzegorzG. Motyka GrzegorzG., Wołyń '43, wyd. I, Wydawnictwo Literackie, 2016, s. 143, ISBN 978-83-08-06207-4 (pol.).

[4] W kwietniu 1956 na krótko uwolniony z mocy amnestii dla więźniów politycznych okresu stalinowskiego, postanowienie amnestyjne na skutek skargi prokuratora generalnego ZSRR Romana Rudienki uchylono.

[5] Українська Гельсінкська Група 1978-1982. Документи і матеріяли. Торонто-Балтимор 1983, wyd. Українське Видавництво "Смолоскип" ім. В. Симоненка, ISBN 0-914834-50-9 s.959-960. wersja elektroniczna

[6] Шухевич Юрій w: Encyklopedia ukrainoznawstwa, Lwów 2000, ISBN 5-7707-4048-5, t. 10, s. 3909-3910.

[7] Указ Президента України № 703/2006 Про присвоєння Ю.Шухевичу звання Герой України. president.gov.ua, 19 sierpnia 2014. [dostęp 2014-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-24)]. (ukr.).

[8] Wiec we Lwowie: odłączyć ukraińskie ziemie od Polski

[9] Serwis CVK – Wybory 2014. [dostęp 2014-11-04]. (ukr.).

[10] Українська Гельсінкська Група 1978-1982. Документи і матеріяли. Торонто-Балтимор 1983, wyd. Українське Видавництво "Смолоскип" ім. В. Симоненка, ISBN 0-914834-50-9 s.959. wersja elektroniczna

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]