Jerzy Modrakowski

Jerzy Leopold Modrakowski
Data i miejsce urodzenia	3 kwietnia 1875 ; Bydgoszcz
Data i miejsce śmierci	14 czerwca 1945 ; Wrocław
Zawód, zajęcie	farmakolog, rektor UW
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jerzy Leopold Modrakowski (ur. 3 kwietnia 1875 w Bydgoszczy, zm. 14 czerwca 1945 we Wrocławiu) – polski lekarz-farmakolog, profesor i rektor Uniwersytetu Warszawskiego.

Życiorys

Grób Jerzego Modrakowskiego na Cmentarzu Powązkowskim

Urodził się w polskiej, zniemczonej^[1] rodzinie kupieckiej Władysława i Serafny z Ciastowskich. Uczył się w gimnazjum we Wrocławiu. W 1893 roku rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie Wrocławskim. W trakcie studiów, które ukończył w 1898 roku, przez rok studiował w Monachium. Uzupełniał wiedzę na uczelniach w Strasburgu, Grazu i Berlinie, w którym to mieście obronił pracę doktorską w 1898 roku.

Po powrocie do Polski pracował jako asystent w katedrze farmakologii na Uniwersytecie Lwowskim. Tamże został docentem farmakologii od 1 listopada 1905 roku, a tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskał 10 lipca 1912 roku^[2]. W czasie pracy we Lwowie zaczął pisać prace naukowe po polsku^[3].

Tuż przed I wojną światową wydał książkę „Doświadczalne badania rentgenologiczne wpływu morfiny na kanał pokarmowy”. Na początku wojny wyjechał do Bazylei. Na tamtejszym uniwersytecie objął katedrę i klinikę chorób wewnętrznych (pracował na tym stanowisku w latach 1914–1915).

Od 1 grudnia 1917 roku wykładał farmakologię na odrodzonym Uniwersytecie Warszawskim i jednocześnie tworzył Zakład Farmakologii Eksperymentalnej, który otwarto w 1918 roku. Składało się nań, jak informował dokument z epoki: „16 pracowni, 1 strych, 26 ubikacyj i 1 żabiarnia”^[3]. Został kierownikiem Katedry Farmakologii, a 1 kwietnia 1919 roku profesorem zwyczajnym.

W 1920 roku służył w Wojsku Polskim, zapewne w szpitalach wojskowych^[3]. Zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów sanitarnych, grupa lekarzy. W 1934 roku, jako oficer pospolitego ruszenia, pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa-Miasto III z przydziałem mobilizacyjnym do Kadry Zapasowej 1 Szpitala Okręgowego w Warszawie^[4].

W roku akademickim 1926/27 został dziekanem Wydziału Lekarskiego UW. Niedługo po tym został przyjęty w poczet członków Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, a w 1930 roku do Polskiej Akademii Umiejętności (jako członek korespondent, a od 1934 roku był członkiem rzeczywistym). W 1937 roku był polskim delegatem jako członek ekspert w Międzynarodowej Komisji ds. Narkotyków przy Lidze Narodów.

W 1936 roku został rektorem Akademii Stomatologicznej, a w 1939 roku wybrano go na rektora Uniwersytetu Warszawskiego. Jego kadencja miała się zacząć 1 października 1939 roku.

We wrześniu 1939 w pomieszczeniach Wydziału Lekarskiego UW działał szpital polowy. Po kapitulacji stolicy Modrakowski jesienią 1939 roku kilkakrotnie w prywatnych mieszkaniach organizował zebrania władz uczelni. Wspólnie z innymi rektorami warszawskich uczelni zwrócił się do władz okupacyjnych o zezwolenie na przeprowadzenie egzaminów końcowych dla tych studentów, którym do skończenia studiów brakowało tylko tego ostatniego egzaminu. Niemcy zgodzili się, choć tylko na niektórych wydziałach i z wykluczeniem Żydów. Wydano 529 dyplomów magisterskich^[3].

Ostateczne zarządzenie w tej sprawie Niemcy wydali 14 września 1940 roku: nakazano zamknięcie wszystkich wyższych uczelni i zakazano używania tytułu rektora.

Modrakowskiemu, jako profesorowi z dyplomami z Wrocławia, Monachium i Berlina, proponowano współpracę, ale odmówił. Brał udział w konspiracyjnym nauczaniu^[5]. Był wykładowcą Prywatnej Szkoły Zawodowej dla Pomocniczego Personelu Sanitarnego doc. Jana Zaorskiego, która była konspiracyjną formą tajnego Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego^[6].

W dwudziestoleciu międzywojennym należał do Stowarzyszenia Mieszkaniowego Spółdzielczego Profesorów Uniwersytetu Warszawskiego. Mieszkał w profesorskim domu Spółdzielni przy ul. Sewerynów 6 w Warszawie. Dom ten spalił się w 1939 roku^[1]. Powstanie warszawskie zastało go w Warszawie. Był aresztowany i przymusowo zatrudniony w niemieckim szpitalu. Po powstaniu został wywieziony do obozu do Wrocławia, gdzie po chorobie i operacji zmarł. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 32 wprost-3-25)^[7].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)^[8]
Krzyż Walecznych^[3]

Życie prywatne

Był trzykrotnie żonaty:

pierwszą żoną była Eleonora z Martinów, z którą Modrakowski miał syna George’a,
drugą żoną była Maria Ludmiła z Kuczkiewiczów (1896–1965), znana śpiewaczka i pedagog, matka Andrzeja Stanisława Modrakowskiego (1924–2007). Drugim mężem Marii był Tadeusz Gustaw Jackowski (1889–1972), dyplomata, ambasador Polski w Belgii i Luksemburgu,
z Romaną z Lentzów (1904–1971) Modrakowski miał 2 dzieci: Jadwigę Serafinę zamężną Skibę (ur. 1931) i Stanisława Jerzego (1938–1945). Romana Lentz była córką znanego malarza Stanisława Lentza^[9].

Przypisy

↑ ^a ^b Oral History Archives – Jadwiga Serafina Modrakowska-Skiba. [dostęp 2012-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-29)].
↑ Czy wiesz kto to jest?. Stanisław Łoza (red.). Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 497–498. reprint Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa, 1984.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Robert Gawkowski: Jerzy Modrakowski – Rektor bez Uniwersytetu. UW, kwiecień 2012, 2 (57) [dostęp 2012-07-19].
↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1934, L.dz. 250/mob. 34, s. 301, 737.
↑ Irena Ćwiertnia-Sitowska: Studia medyczne w latach 1941–1949. [dostęp 2012-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-21)].
↑ Stanisław Chodynicki, Paweł Radziejewski: Tajne nauczanie w czasie II wojny światowej i białostoccy lekarze. umb.edu.pl. [dostęp 2018-12-18].
↑ Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAW LENTZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-20] .
↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi na polu pracy naukowej”.
↑ Jerzy Modrakowski w Wielkiej genealogii Minakowskiego. [dostęp 2012-07-19].

Linki zewnętrzne

Publikacje Jerzego Modrakowskiego w serwisie Polona.pl

[J-1] Oral History Archives – Jadwiga Serafina Modrakowska-Skiba. [dostęp 2012-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-29)].

[C-2] Czy wiesz kto to jest?. Stanisław Łoza (red.). Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 497–498. reprint Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa, 1984.

[S-3] Robert Gawkowski: Jerzy Modrakowski – Rektor bez Uniwersytetu. UW, kwiecień 2012, 2 (57) [dostęp 2012-07-19].

[4] Rocznik Oficerski Rezerw 1934, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1934, L.dz. 250/mob. 34, s. 301, 737.

[W-5] Irena Ćwiertnia-Sitowska: Studia medyczne w latach 1941–1949. [dostęp 2012-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-21)].

[6] Stanisław Chodynicki, Paweł Radziejewski: Tajne nauczanie w czasie II wojny światowej i białostoccy lekarze. umb.edu.pl. [dostęp 2018-12-18].

[7] Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAW LENTZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-20] .

[8] M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi na polu pracy naukowej”.

[M-9] Jerzy Modrakowski w Wielkiej genealogii Minakowskiego. [dostęp 2012-07-19].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Rektorzy Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego	Wojciech Szweykowski (1818–1831) Józef Karol Skrodzki (1831)
Rektorzy Szkoły Głównej Warszawskiej	Józef Mianowski (1862–1869)
Rektorzy Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego	Piotr Ławrowski (1869–1873) Nikołaj Błagowieszczański (1874–1884) Nikołaj Ławrowski (1884–1890) Michaił Szałfiejew (1895) Pawieł Kowalewski (1896) Grigorij Zenger (1896) Michaił Szałfiejew (1898) Grigorij Uljanow (1899–1903) Piotr Ziłow (1904) Jefim Karski (1905–1911) Wasilij Kudrewiecki (1911–1912) Iwan Triepicyn (1913) Siergiej Wiechow (1914–1915) Józef Brudziński (1915–1917) Antoni Kostanecki (1917–1918)
Rektorzy Uniwersytetu Warszawskiego	Antoni Kostanecki (1918–1919) Stanisław Józef Thugutt (1919–1920) Jan Karol Kochanowski (1920–1921) Jan Mazurkiewicz (1921–1922) Jan Łukasiewicz (1922–1923) Ignacy Koschembahr-Łyskowski (1923–1924) Franciszek Krzyształowicz (1924–1925) Stefan Pieńkowski (1925–1926) Bolesław Hryniewiecki (1926–1927) Antoni Szlagowski (1927–1928) Gustaw Przychocki (1928–1929) Tadeusz Brzeski (1929–1930) Mieczysław Michałowicz (1930–1931) Jan Łukasiewicz (1931–1932) Józef Ujejski (1932–1933) Stefan Pieńkowski (1933–1935)
Rektorzy Uniwersytetu Józefa Piłsudskiego w Warszawie	Stefan Pieńkowski (1935–1936) Włodzimierz Antoniewicz (1936–1939) Jerzy Modrakowski (1939)
Rektorzy Uniwersytetu Warszawskiego	Stefan Pieńkowski (1945–1947) Franciszek Czubalski (1947–1949) Jan Wasilkowski (1949–1952) Stanisław Turski (1952–1969) Zygmunt Rybicki (1969–1980) Henryk Samsonowicz (1980–1982) Kazimierz Albin Dobrowolski (1982–1985) Rector electus Klemens Szaniawski (1984) Grzegorz Białkowski (1985–1989) Andrzej Kajetan Wróblewski (1989–1993) Włodzimierz Siwiński (1993–1999) Piotr Węgleński (1999–2005) Katarzyna Chałasińska-Macukow (2005–2012) Marcin Pałys (2012–2020) Alojzy Nowak (od 2020)