Jan Bernard Szlaga

Jan Bernard Szlaga

Jan Bernard Szlaga w sanktuarium św. Jakuba w Lęborku (2011)
Parare vias Domini Przygotować drogi dla Pana
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	24 maja 1940 Gdynia
Data i miejsce śmierci	25 kwietnia 2012 Starogard Gdański
Miejsce pochówku	bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Pelplinie
Biskup diecezjalny pelpliński
Okres sprawowania	1992–2012
Biskup pomocniczy chełmiński
Okres sprawowania	1988–1992
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Diakonat	9 marca 1963
Prezbiterat	2 czerwca 1963
Nominacja biskupia	13 czerwca 1988
Sakra biskupia	25 czerwca 1988
Odznaczenia

Sukcesja apostolska

Data konsekracji	25 czerwca 1988
Miejscowość	Pelplin
Miejsce	katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
Konsekrator	Józef Glemp
Współkonsekratorzy	Francesco Colasuonno Marian Przykucki
Współkonsekrowani biskupi Edward Zielski 7 maja 2000 Wiesław Mering 26 kwietnia 2003

Jan Bernard Szlaga (ur. 24 maja 1940 w Gdyni, zm. 25 kwietnia 2012 w Starogardzie Gdańskim) – polski duchowny rzymskokatolicki, profesor nauk teologicznych, biskup pomocniczy chełmiński w latach 1988–1992, biskup diecezjalny pelpliński w latach 1992–2012.

Życiorys

Młodość i wykształcenie

Urodził się 24 maja 1940 w Gdyni. W zakresie szkoły średniej kształcił się w Collegium Leoninum w Wejherowie (1953–1955) i w Collegium Marianum w Pelplinie (1955–1957). W 1957 uzyskał maturę prywatną, egzamin państwowy zdał natomiast w 1959 w Korespondencyjnym Liceum Ogólnokształcącym w Gdańsku. W latach 1957–1963 odbył studia filozoficzno-teologiczne w Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie. 22 grudnia 1962 otrzymał święcenia subdiakonatu przez posługę Kazimierza Kowalskiego, biskupa diecezjalnego chełmińskiego, który 9 marca 1963 udzielił mu również święceń diakonatu. Ten sam biskup 2 czerwca 1963 wyświęcił go na prezbitera.

W latach 1965–1969 kontynuował studia na Wydziale Teologicznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W 1968 uzyskał magisterium-licencjat, a w 1970 w Instytucie Nauk Biblijnych na podstawie dysertacji Symbolika fundamentu w Nowym Testamencie otrzymał doktorat z nauk teologicznych w zakresie biblistyki. W latach 1972–1973 odbył studia specjalistyczne w Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie, które ukończył w 1974 ze stopniem licencjata nauk biblijnych. W 1976 na Wydziale Teologicznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego uzyskał habilitację na podstawie rozprawy Nowość przymierza Chrystusowego według «Listu od Hebrajczyków». W 1983 otrzymał tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego.

Prezbiter

Po przyjęciu święceń kapłańskich pracował jako wikariusz w parafiach: Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Łęgu (1963) i św. Wojciecha w Jabłonowie Pomorskim (1963–1965).

W 1984 otrzymał godność kapelana honorowego Jego Świątobliwości.

Działalność naukowo-dydaktyczna

W latach 1969–1995 był pracownikiem Instytutu Nauk Biblijnych Wydziału Teologicznego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, zajmując kolejne stanowiska od asystenta do profesora. W latach 1975–1983 pełnił funkcję wicedyrektora, a w latach 1983–1988 dyrektora konwiktu księży studentów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W 1979 został kierownikiem Katedry Egzegezy Ksiąg Narracyjnych Nowego Testamentu na Wydziale Teologicznym. W latach 1979–1981 sprawował urząd prodziekana, a w latach 1981–1984 dziekana Wydziału Teologicznego. W latach 1984–1988 był prorektorem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Ponadto pełnił funkcję sekretarza generalnego Towarzystwa Przyjaciół KUL i uczestniczył w pracach komisji uniwersyteckich, m.in. przewodnicząc komisji stypendialnej, komisji kontrolnej i komisjom rekrutacyjnym.

W latach 1975–1978 prowadził zajęcia z historii zbawienia, wstępu do Pisma Świętego oraz języka hebrajskiego w Wyższym Seminarium Duchownym w Lublinie. W Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie objął w 1977 wykłady z egzegezy Nowego Testamentu, a po uzyskaniu sakry biskupiej rozszerzył zakres prowadzonych wykładów o wstęp do Ewangelii, Nowy Testament, język łaciński i seminarium naukowe. W latach 1991–2001 podjął wykłady zlecone z symboliki biblijnej na Wydziale Filologiczno-Historycznym Uniwersytetu Gdańskiego.

W 1971 został członkiem Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (od 1983 członek czynny), a w 1985 Studiorum Novi Testamenti Societas. Należał także do Stowarzyszenia Biblistów Polskich (od 2007 jako członek honorowy).

W 1987 pogłębiał specjalizację podczas stypendium na Katolickim Uniwersytecie w Louvain.

Publikował prace naukowe z zakresu biblistyki. Brał udział w przygotowaniu Encyklopedii katolickiej jako autor haseł i członek zespołu merytoryczno-leksykograficznego (1969–1988), kierownik działu archeologii biblijnej (1980–1996) oraz członek redakcji naczelnej (1981–1988). W 1988 zasiadał w kolegium redakcyjnym „Ethosu”, wydawanego przez Instytut Jana Pawła II KUL.

Był promotorem 4 i recenzentem 15 rozpraw doktorskich. Brał udział w 7 przewodach habilitacyjnych i 1 przewodzie profesorskim.

Biskup

13 czerwca 1988 został prekonizowany biskupem pomocniczym diecezji chełmińskiej ze stolicą tytularną Mascula. Święcenia biskupie otrzymał 25 czerwca 1988 w katedrze Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Pelplinie. Udzielił mu ich kardynał Józef Glemp, prymas Polski, któremu asystowali arcybiskup Francesco Colasuonno, nuncjusz apostolski, i Marian Przykucki, biskup diecezjalny chełmiński. Jako dewizę biskupią przyjął słowa „Parare vias Domini” (Przygotować drogi dla Pana). W latach 1988–1992 sprawował urząd wikariusza generalnego diecezji. W kurii biskupiej był przewodniczącym wydziału katechetycznego i wydziału nauki katolickiej, wiceprzewodniczącym wydziału duszpasterstwa ogólnego oraz rady kurialnej, a także członkiem wydziału personalnego. Należał do rady kapłańskiej, kolegium konsultorów, rady duszpasterskiej, a także przewodniczył radzie ekonomicznej i radzie programowej Wydawnictwa Diecezjalnego. Kierował diecezjalnymi zespołami podczas II Polskiego Synodu Plenarnego. W latach 1988–1992 był prepozytem kapituły katedralnej.

25 marca 1992, po reorganizacji struktur Kościoła katolickiego w Polsce, został ustanowiony biskupem diecezjalnym diecezji pelplińskiej. 29 marca 1992 kanonicznie objął diecezję, a 24 maja 1992 odbył ingres do katedry Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Pelplinie. Przeprowadził I synod diecezjalny (1994–2000) i diecezjalne kongresy: eucharystyczny (1993), trzeźwości (1994) i różańcowy (1998). Ustanowił w diecezji instytucję nadzwyczajnych szafarzy Komunii Świętej. W 1999 gościł w Pelplinie papieża Jana Pawła II. Powołał sanktuaria: św. Wojciecha w Gorzędzieju (1995), Matki Bożej Fatimskiej w Chojnicach (1997), Matki Bożej Pocieszenia w Lubiszewie (1997), Matki Bożej Kościerskiej Królowej Rodzin (1998) i św. Jakuba w Lęborku (2010). Przyczynił się do uzyskania tytułu bazyliki mniejszej dla kościoła farnego Ścięcia św. Jana Chrzciciela w Chojnicach i kolegiaty koronowskiej, a także zatwierdzenia patronatów dla miast: Chojnic (św. Jana Chrzciciela), Lęborka (św. Jakuba Apostoła), Kościerzyny (Matki Bożej Królowej Rodzin), Starogardu Gdańskiego (św. Wojciecha), Brus (bł. Józefa Jankowskiego) i Kartuz (św. Brunona). Zreorganizował diecezjalną sieć dekanatów, erygował nowe parafie. Ustanowił kapituły kolegiackie w Kartuzach (1992) i w Koronowie (2002). Pod jego patronatem przeprowadzono renowację katedry, za którą Kapituła Konserwatorów Wojewódzkich przyznała mu tytuł Conservator Ecclesiae. Erygował domy dla księży emerytów w Pelplinie w 1996 i w Chojnicach w 2011. W 1994 założył Radio Głos, a w 1998 Wydawnictwo Diecezjalne i Wydawnictwo Wyższego Seminarium Duchownego „Bernardinum” połączył w Wydawnictwo Diecezji Pelplińskiej „Bernardinum”. Dbał o formację kapłanów i przygotowanie kadry dydaktycznej w pelplińskim seminarium. Przekształcił Instytut Duszpasterstwa Sakramentalnego w Instytut Formacji Kapłańskiej. Działał na rzecz poszerzenia współpracy Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie z wydziałami teologicznymi Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Przeniósł studium teologiczne z Gdyni do Tczewa, przemianowując je na Instytut Teologiczny Diecezji Pelplińskiej. Utworzył kolegia teologiczne kształcące katechetów. Powołał licea katolickie w Tczewie, Lęborku, Chojnicach, Kartuzach i Świeciu, a także przeprowadził odbudowę Collegium Marianum w Pelplinie. Ustanowił uniwersytety ludowe w Chojnicach, Starogardzie Gdańskim i Karolewie. W 1997 powołał Chrześcijańską Szkołę pod Żaglami i został jej patronem. Pisał artykuły i felietony do „Pielgrzyma”, „Inspiracji” i „Mszy świętej”. Na antenie Radia Głos wygłaszał w formie konferencji refleksje biblijno-liturgiczne, które zostały wydane w czterotomowej publikacji Przy stole słowa Bożego. Zbiór jego artykułów dotyczących problemów związanych z Pismem Świętym, opublikowanych wcześniej w „Pielgrzymie”, został wydany w książce Powtórka z Biblii.

W latach 1996–2001 był przewodniczącym Rady Naukowej Konferencji Episkopatu Polski. W tym czasie zostały uregulowane kwestie dotyczące nadawania i zatwierdzania stopni i tytułów naukowych na uczelniach kościelnych. W ramach KEP zasiadał w Komisji Duszpasterstwa Rodzin, Komisji Duszpasterstwa Akademickiego, Komisji ds. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Komisji (Rady) ds. Ekumenizmu, Komisji ds. Dialogu między Konferencją Episkopatu Polski a Polską Radą Ekumeniczną i Komisji ds. Liturgii (przewodnicząc sekcji służby liturgicznej). Był także członkiem Rady Programowej Radia Maryja. W 1994 uczestniczył w sesji Synodu Biskupów w Rzymie poświęconej życiu konsekrowanemu. W 1991 z ramienia Episkopatu Polski brał udział w sesji ekumenicznej w Santiago de Compostela. Był współkonsekratorem podczas sakr biskupa diecezjalnego Campo Maior Edwarda Zielskiego (2000) i biskupa diecezjalnego włocławskiego Wiesława Meringa (2003).

21 kwietnia 2012 miał dokonać konsekracji biskupa pomocniczego pelplińskiego Wiesława Śmigla, lecz z powodu złego stanu zdrowia nie uczestniczył w liturgii. Zmarł kilka dni później, 25 kwietnia 2012, w Kociewskim Centrum Zdrowia (szpitalu św. Jana) w Starogardzie Gdańskim. Został pochowany 28 kwietnia 2012 w katedrze pelplińskiej.

Odznaczenia, wyróżnienia, upamiętnienie

Postanowieniem prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 27 kwietnia 2009 „za wybitne osiągnięcia w pracy naukowej i dydaktycznej, za zasługi w działalności duszpasterskiej i zaangażowanie w niesieniu pomocy ludziom potrzebującym” został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Został wyróżniony Medalem Komisji Edukacji Narodowej.

Nadano mu honorowe obywatelstwo: Chojnic (1994), Tczewa (2002), Kościerzyny (2003), gminy Pelplin (2003), Łeby (2007), Starogardu Gdańskiego (2007), Człuchowa (2008), Gdyni (2008), gminy Brusy (2008), a także Tucholi i gminy Zblewo. Przyznano mu medal „Zasłużony dla Miasta i Gminy Pelplin” (2001), tytuł „Zasłużony dla Gminy Skarszewy” (2006), a także Honorowe Wyróżnienie za Zasługi dla Województwa Pomorskiego (2009).

W 2014 jego imieniem została nazwana jedna z ulic w Gdyni w dzielnicy Mały Kack (ul. ks. bpa Jana Bernarda Szlagi).

Linki zewnętrzne

• Nota biograficzna Jana Bernarda Szlagi na stronie diecezji pelplińskiej (arch.). [dostęp 2018-04-10].
• Nota biograficzna Jana Bernarda Szlagi na Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (arch.). [dostęp 2016-05-14].
• Jan Bernard Szlaga [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2010-11-08]  (ang.).
• Jan Bernard Szlaga, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2010-11-08] .